رزرو مشاوره: 22861404-021
رزرو مشاوره: 22861404-021
سال یازدهم، یکی از کلیدی‌ترین و راهبردی‌ترین مقاطع تحصیلی در مسیر موفقیت کنکور به‌شمار می‌رود. بر اساس مصوبات اخیر وزارت آموزش و پرورش، معدل امتحانات نهایی پایه یازدهم در کنکور ۱۴۰۵ به‌صورت مستقیم و قطعی تأثیرگذار خواهد بود. این تغییر، ضرورت برنامه‌ریزی علمی، منسجم و هدفمند در این پایه را دوچندان کرده است. در این مقاله، با بررسی اهمیت برنامه‌ریزی اصولی و ارائه روش‌هایی کاربردی برای طراحی یک برنامه درسی مؤثر، تلاش می‌کنیم گامی در جهت ارتقای عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان پایه یازدهم برداریم.
اگر احساس کرده‌اید حجم درس‌ها نسبت به پایه دهم بیشتر و پیچیده‌تر شده، تصور شما کاملاً درست است. در پایه یازدهم، با دروسی مواجه هستید که عمیق‌تر، تحلیلی‌تر و به‌مراتب مفهومی‌تر از قبل هستند. این تغییر، نیاز شما به داشتن برنامه‌ریزی هدفمند و منظم را جدی‌تر می‌کند در نتیجه بدون یک نقشه راه درسی مشخص، نه‌تنها در طول سال دچار آشفتگی ذهنی می‌شوید، بلکه ممکن است در امتحانات نهایی نیز نتوانید توانایی واقعیتان را نشان دهید.
حتما تاکنون شنیده‌اید که معدل سال یازدهم از این پس به طور مستقیم در کنکور ۱۴۰۵ به بعد تاثیرگذار است. بنابراین این موضوع اهمیت موفقیت شما در امتحانات نهایی سال یازدهم را دوچندان می‌کند. لذا هر جلسه مطالعه، هر بار مرور و هر برنامه‌ریزی، مستقیماً بر رتبه و نتیجه کنکور شما اثرگذار خواهد بود.
به طوریکه بسیاری از رتبه‌های برتر کنکور، از سال یازدهم با داشتن برنامه ریزی دقیق مسیر خود را به‌درستی آغاز کرده‌اند.
برای اینکه بتوانید از وقت خود بهترین استفاده را ببرید، لازم است تا برنامه‌ریزی دقیق و اصولی داشته باشید لذا برای داشتن برنامه ریزی اصولی به نکات زیر توجه داشته باشید:
برای داشتن برنامه ریزی اصولی پیش از هر چیز، مشخص کنید که هدفتان از درس خواندن چیست؛ آیا قصد دارید معدل خود را بهبود ببخشید؟ یا هدفگذاری شما، دستیابی به رتبه‌ای مشخص در کنکور است؟
وقتی اهدافتان شفاف و دقیق باشد، می‌توانید درس‌ها را نیز بر اساس اهمیت و اولویت دسته‌بندی کنید.
برای هدفگذاری مؤثر، لازم است به سه دسته هدف توجه داشته باشید: اهداف کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت. در ادامه این مقاله، هر یک از این دسته‌ها را به‌صورت مفصل توضیح خواهیم داد.
علاوه بر این، هدفگذاری شما باید اصولی و علمی باشد.
یکی از خطاهای رایج دانش‌آموزان، تعیین برنامه‌هایی بسیار سنگین و غیرواقعی است که تنها در روزهای اول اجرایی به نظر می‌رسند. به عبارت دیگر برنامه‌ای مؤثر است که با توجه به ظرفیت ذهنی، محدودیت‌های زمانی، تکالیف مدرسه، کلاس‌های آموزشی و توان روزانه‌ی شما تنظیم شده باشد. بنابراین برای تدوین برنامه باید به سبک زندگی خود توجه داشته باشید و برنامه خود را شخصی سازی کنید. البته اگر در ابتدای مسیر هستید و تجربه نوشتن برنامه را ندارید پیشنهاد می‌کنیم که حتما از یک مشاور با تجربه در هموار کردن مسیر خود کمک بگیرید.
برنامه‌ی خوب، الزاماً خشک و تغییرناپذیر نیست. در طول هفته، ممکن است برنامه‌تان تحت‌تأثیر آزمون، فعالیت‌های مدرسه یا شرایط جسمی و روحی تغییر کند. یک برنامه‌ریزی اصولی، امکان «بازطراحی روزانه» یا «تعدیل هفتگی» را برای شما فراهم می‌کند. بنابراین می‌بایستی در برنامه خود به صورت هفتگی بازه‌های جبرانی داشته باشید و یاد بگیرید که اگر بخشی از برنامه اجرا نشد، آن را به‌شکل منطقی جبران کنید، نه اینکه کل برنامه را رها کنید.
در برنامه‌ریزی درسی، نباید فقط به یادگیری مطالب جدید بپردازید. مرور منظم و هدفمند، عامل اصلی تثبیت اطلاعات در حافظه‌ی بلندمدت است. در کنار آن، حل تست و تمرین نیز به شما کمک می‌کند تسلطتان را افزایش دهید و علاوه بر آن با الگوهای طراحی سوال آشنا شوید. لذا در هفته، زمانی را به مرور مطالب گذشته (مرور هفتگی و ماهانه) و همچنین تمرین و تست‌زنی اختصاص دهید.
ذهن شما در ساعات مختلف روز، عملکرد متفاوتی دارد. برای مثال، صبح‌ها ذهن متمرکزتر است و عصرها دچار افت تمرکز می‌شود. برنامه‌ریزی موفق زمانی اتفاق می‌افتد که با ریتم طبیعی ذهن هماهنگ باشد.
توصیه می‌کنیم دروس مفهومی و تحلیلی مانند ریاضی، فیزیک و زیست را در ساعات پرانرژی‌تر مطالعه کنید، و ساعات انتهایی روز را به مرور، نوشتن، تحلیل آزمون و مطالعه‌ی دروس ساده‌تر اختصاص دهید. همچنین در هر ۹۰ دقیقه مطالعه، حداقل ۱۰ تا ۱۵ دقیقه استراحت داشته باشید.
برنامه‌ریزی اصولی به‌معنای حذف تفریح و استراحت نیست. ذهن شما برای عملکرد مطلوب نیاز به بازیابی دارد. حتماً برای خواب کافی، وقفه‌های کوتاه بین مطالعه، و فعالیت‌هایی که به شما انرژی مثبت می‌دهند، برنامه داشته باشید.برای حفظ انگیزه، پیشنهاد می‌کنیم هر هفته موفقیت‌های کوچک خود را ثبت کنید، یا با دوستان هدفمندتان وارد فضای رقابتی سالم شوید.
همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم یکی از ویژگی‌های دانش‌آموزان موفق، داشتن اهدافی مشخص و زمان‌دار است. وقتی بدانید برای چه هدفی درس می‌خوانید و آن هدف در چه بازه‌ای باید محقق شود، برنامهریزیتان معنادارتر و پیگیری آن آسان‌تر خواهد بود. برای این منظور، پیشنهاد می‌کنیم اهدافتان را در سه سطح طبقه‌بندی کنید:
این اهداف معمولاً مربوط به فعالیت‌های روزمره یا مطالعه‌ی فصول مشخصی از دروس هستند. مثلاً:
اهداف کوتاه‌مدت باید دقیق، سنجش‌پذیر و قابل پیگیری باشند. این اهداف موتور محرک انگیزه‌ی روزانه‌ی شما هستند.
در این بازه، شما چشم‌انداز وسیع‌تری برای خود ترسیم می‌کنید. مثلاً:
این نوع هدف‌ها معمولاً به یک بازه زمانی مشخص گره خورده‌اند و به شما در جهت‌دهی تدریجی مطالعه کمک می‌کنند.
این اهداف جهت‌گیری نهایی شما را مشخص می‌کنند. مثلاً:
اهداف بلندمدت مانند ستاره‌ی شمالی هستند که مسیر کلی شما را روشن می‌کنند. حتی اگر گاهی در اجرای برنامه‌ها دچار نوسان شوید، این اهداف به شما جهت و انگیزه‌ی بازگشت می‌دهند.
توصیه مشاوره‌ای: بهتر است هر هفته در ابتدای برنامه‌ریزی، مروری بر اهداف کوتاه‌مدت داشته باشید، ماهانه میزان تحقق اهداف میان‌مدت را بسنجید و هر سه ماه یک‌بار، اهداف بلندمدت را بازنگری کنید. این چرخه بازبینی، مانع از انحراف و سردرگمی شما در مسیر تحصیلی خواهد شد.
بسیار خوب حالا که با انواع هدف گذاری آشنا شدید وقت آن رسیده که برای هر گروه از این اهداف برنامه ریزی داشته باشید، برای اینکه در طول سال یازدهم مطالعه‌ای منظم، هدفمند و مداوم داشته باشید، لازم است برنامهریزیتان را در قالب‌های زمانی مشخصی سازمان‌دهی کنید. سه روش رایج و اثربخش در این زمینه، برنامه‌ریزی روزانه، هفتگی و ماهانه هستند که هرکدام نقش مکمل دیگری را ایفا می‌کنند. در ادامه با ویژگی‌ها، کاربردها و مزایای هر یک آشنا می‌شوید:
برنامه‌ریزی روزانه، دقیق‌ترین سطح برنامه‌ریزی است که در آن زمان مطالعه، استراحت، تست‌زنی و مرور به‌صورت ساعت‌به‌ساعت مشخص می‌شود. این مدل به شما کمک می‌کند تا روی تک‌تک فعالیت‌های روزتان تمرکز داشته باشید و با آگاهی از بازه‌های زمانی، انرژی ذهنی خود را بهتر مدیریت کنید. اگر در اجرای برنامه نیاز به ساختار مشخص، پیگیری مستمر و انعطاف در برابر تغییرات روزانه دارید، این شیوه برایتان بسیار مناسب است.
برنامه‌ریزی هفتگی، نقشه‌ی راه میان‌مدت شماست. در این مدل، ابتدا اهداف هفته‌تان را مشخص می‌کنید و سپس تعیین می‌کنید در هر روز چه دروسی و چه فعالیت‌هایی باید انجام شوند. این نوع برنامه‌ریزی برای ایجاد تعادل میان درس‌های مختلف، برنامه‌های مدرسه، کلاس‌های آموزشی و فعالیت‌های شخصی بسیار کارآمد است. از آنجایی‌که اغلب آزمون‌ها و حجم‌های مطالعاتی نیز در قالب هفتگی مدیریت می‌شوند، برنامه‌ریزی هفتگی را می‌توان ستون اصلی پایه گذاری برنامه‌ی درسی شما دانست.
برنامه‌ریزی ماهانه، دید بلندمدتی به فرآیند پیشرفت شما می‌دهد. در این مدل، شما اهداف کلان‌تر را مشخص می‌کنید؛ مانند تسلط بر چند فصل از دروس، بهبود میانگین درصد در آزمون‌های آزمایشی یا آماده‌سازی برای امتحانات ماهانه. این نوع برنامه‌ریزی به شما کمک می‌کند تا روند حرکتتان را در طول زمان بسنجید، اصلاحات لازم را انجام دهید و به جای تمرکز صرف بر جزئیات، تصویر کلی مسیر تحصیلیتان را ببینید.
توصیه مشاوره‌ای: اگر بخواهید در سال یازدهم عملکردی حرفه‌ای و پیوسته داشته باشید، توصیه ما این است که از این سه مدل به‌صورت ترکیبی استفاده کنید. به طوریکه برنامه‌ریزی ماهانه جهت کلی را مشخص می‌کند، برنامه هفتگی مسیر اجرایی را می‌چیند، و برنامه روزانه به شما کمک می‌کند جزئیات را دقیق اجرا کرده و از وقتتان بهترین استفاده را ببرید.
در مرکز مشاوره‌ی «زندگی برازنده من»، طراحی برنامه‌های درسی به‌صورت اختصاصی و کاملاً شخصی‌سازی‌شده انجام می‌شود. مشاوران ما در جلسات فردی، با بررسی ویژگی‌های ذهنی، شخصیتی، نقاط قوت و ضعف درسی و شرایط محیطی شما، بهترین مدل برنامه‌ریزی را پیشنهاد می‌دهند.
در ادامه نمونه‌ای از جدول برنامه‌ریزی روزانه، هفتگی و ماهانه برای پایه یازدهم در اختیار شما قرار دادیم تا با ساختار کلی یک برنامه منظم آشنا شوید.
اگر می‌خواهید در سال دوازدهم و کنکور با آرامش بیشتری حرکت کنید، از همین حالا باید پایه یازدهم را اصولی و با برنامه طی کنید. این مسیر به‌تنهایی طی نمی‌شود؛ داشتن مشاوری مطمئن که شما را در تنظیم اهداف، تحلیل پیشرفت و اصلاح مسیر همراهی کند، می‌تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند.
در مرکز «زندگی برازنده من»، ما کنار شما هستیم تا برنامه‌ای دقیق، علمی و متناسب با شرایط واقعیتان داشته باشید؛ برنامه‌ای که نه‌تنها قابل اجراست، بلکه آینده‌ساز هم خواهد بود.
44%
