بی‌دقتی یکی از مشکلات شایع در بین دانش‌آموزان است که می‌تواند تأثیرات منفی زیادی بر روی عملکرد تحصیلی و رشد فردی آن‌ها داشته باشد. این مسئله نه تنها باعث کاهش نمرات و افت تحصیلی می‌شود، بلکه ممکن است اعتماد به نفس دانش‌آموزان را نیز تحت تأثیر قرار دهد. در این مقاله، به بررسی علل بی‌دقتی در دانش‌آموزان و راهکارهای مقابله با آن خواهیم پرداخت.
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که بعد از یک آزمون متوجه شوید در پاسخ‌دهی به سوالات با این حال که تسلط داشتید و جواب درست را می‌دانستید ولی جواب اشتباه دادید و در نهایت نمره خود را در آن قسمت از دست داده‌اید. ولی نگران نباشید این مشکل اغلب دانش‌آموزان و دانشجویان است.
جالب است بدانید که بی‌دقتی انواع مختلفی دارد برای مثال بی‌دقتی ممکن است در محاسبات باشد، ممکن است در خواندن صورت سوال بی دقتی کرده باشید بی دقتی در تعیین علامت‌های سوالات محاسباتی، بی دقتی در انتخاب یکاها و …
با ما همراه باشید تا چند مورد را باهم بررسی کنیم:
بی‌دقتی در تست‌زنی می‌تواند به شکل بی دقتی در کامل نخواندن صورت سوال، درست نخواندن گزینه‌ها و یا اشتباه وارد کردن گزنیه‌ها در پاسخنامه باشد.
با این حال تمامی این موارد باعث از دست رفتن بخشی از نمره شما می‌شود.
بی دقتی می تواند حاصل یک یا چند عامل مختلف باشد در این بخش به بررسی دلایل و عوامل بی دقتی می‌پردازیم:
گاهی بی‌دقتی شما در امتحان می‌تواند بدلیل عدم تسلط شما بر یک مبحث باشد معمولا این نوع بی دقتی در سوالات محاسباتی نمایان می‌شود زیرا مهارت لازم برای حل سوالات را نداشته و در امتحان ممکن است در دام طراح سوالات گرفتار شوید.
عدم تسلط در سوالات مفهومی به این صورت است که گاهی اوقات دانش‌آموزان با توهم دانش و تصور اینکه روی مطلب مسلط هستند در آزمون شرکت می‌کنند، این توهم تسلط روی مطالب باعث می‌شود که در امتحان کلیدواژه‌ها را اشتباه استفاده کنند و در نهایت در آزمون نتیجه دلخواه را کسب نکنند.
عدم توانایی در مدیریت زمان نیز یکی از عواملی است که می تواند سبب بروز بی‌دقتی در امتحان شود. عدم مدیریت درست زمان باعث تندی یا کندی بیش از اندازه می‌شود و امکان پاسخ‌دهی در زمان مناسب را از شما می‌گیرد، اگر شما قادر به مدیریت زمان خود در جلسه امتحان نباشید احتمالا باید حجم زیادی از سوالات را در زمان کمی جواب دهید و همین محدودیت زمان و عجله کردن موجب بروز بی‌دقتی می‌شود.
یکی دیگر از عوامل مهم بی‌دقتی در امتحان استرس است. وقتی در جلسه امتحان استرس به شما غلبه می‌کند عوارض فیزیولوژیکی استرس ( مثل فعال شدن حالت سمپاتیک بدن و در نتیجه افزایش ضربان قلب، تنگی نفس، افزایش فشار خون ، افت قند و…) باعث می‌شود بدن در حالت تعقیب و گریز قرار گرفته و در نتیجه دقت شما کاهش می‌یابد.
بله! درست متوجه شدید. آشفته نویسی یا مرتب ننوشتن در امتحان هم یکی دیگر از دلایل بی‌دقتی است خصوصا در سوالات محاسباتی. برخی از دانش آموزان راه‌‌حل‌ها و محاسبات را نا منظم می‌نویسند و همین باعث می شود که وسط راه سرگردان و بی دقت شوند. مثال دیگر این است که برخی دیگر از دانش آموزان برای حل سوالات محساباتی از چرک نویس استفاده می کنند و ابتدا راه حل خود را در چرک نویس وارد می‌کنند و در حین پاک نویس کردن راه حل خود دچار بی‌دقتی می شوند و به راحتی بخشی از نمره را از دست می‌دهند.
خیلی اوقات ممکن است بی دقتی دانش‌آموزان در امتحانات بدلیل نداشتن خواب مفید و کافی باشد. در صورت کمبود خواب کافی انرژی مورد نیاز مغز تامین نمی‌شود و ذهن شما دچار آشفتگی می‌شود و توانایی‌های شناختی شما ( مثل فکر کردن، تصمیم گیری ، قضاوت کردن، تمرکز و…) تقلیل یافته و در نهایت احتمال بی دقتی را بالا میبرد.
همانطور که همه ما می‌دانیم تغذیه نامناسب موجب می‌شود که مواد مغذی مورد نیاز بدن تامین نشود و در نتیجه عملکرد دستگاه‌های مختلف بدن مختل شود. در نتیجه مواد مورد نیاز به مغز نمی‌رسد و عملکرد مغز مختل می‌شود.
اگر دلیل بی‌دقتی های شما موارد ذکر شده نبود، ممکن است مشکل توجه و تمرکز و یا بی‌دقتی شما ناشی از کمبود محرک‌های مغزی و یا اختلال‌هایی مثل ADHD و… باشد؛ بنابراین حتما با پزشک متخصص مغز و اعصاب و یا روانپزشک درباره این موضوع مشورت کنید.
عواملی که پیش‌تر ذکر شد دلایل عمده‌ای است که موجب بروز بی دقتی در امتحان و امور روزمره می‌شود، یادتان باشد که دقت مثل یک مهارت اکتسابی بوده و با تمرین قابل تقویت شدن است، پس اگر الان بی‌دقتی شما زیاد است و از این بابت ناراحت هستید اعتماد بنفس و امید خود را از دست ندهید.
در ادامه به بررس راهکارهایی برای درمان بی‌دقتی می‌پردازیم.
شاید خیلی این جمله را شنیده باشیم که «حواستو جمع کن!». توجه انتخابی دقیقا همین جمله را بیان می‌کند و به این معنی است که در حین انجام کار تمام تمرکز و حواس خود را عامدانه صرف کاری که انجام می‌دهید کنید و به عوامل حواس‌پرتی توجه نکنید. (به عبارت دیگر توجه خود را مثل یک نورافکن روی کار مورد نظر بیاندازید.) علاوه بر این سعی کنید که عوامل حواس‌پرتی را از خودتان دور کنید.
همانطور که گفته شد یکی از دلایل بی دقتی عدم تسلط است. بنابراین به میزانی که تکرار و تمرین داشته باشید و تسلط بالاتری در یک مبحث کسب کنید، دقت شما هم افزایش می‌یابد.
وقتی شما خود را در شرایط آزمون قرار می‌دهید و آزمون دادن را تمرین می‌کنید می‌توانید به خوبی مدیریت زمان را یادبگیرید و در نتیجه سوالات را با حوصله و در زمان مشخص و با دقت بیشتری حل می‌کنید.
همانطور که گفته شد استرس یکی از عوامل برجسته بی‌دقتی است. سعی کنید در جلسه امتحان با تکنیک‌هایی مثل تمرکز بر زمان حال، تنفس عمیق، نوشیدن آب خنک و … بر خودتان مسلط باشید.
همچنین می‌توانید برای مدریت استرس امتحان خود، راهکارهای مدیریت استرس را از مشاورین با تجربه مرکز زندگی برازنده من، یادبگیرید.
خواب کافی می‌تواند انرژی مورد نیاز برای تمرکز و فعالیت مغز را تامین کند. پس حتما به میزان خواب و کیفیت خواب خود توجه کنید.
برای بهبود عملکرد مغز مواد غذایی مفید را و مورد نیاز بدن را در زمان مناسب مصرف کنید، وعده‌های غذایی (خصوصا صبحانه) را حذف نکرده و در زمان مناسب میل کنید. رژیم غذایی شما باید شامل موادی مثل چربی‌های سالم، پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها و… باشد.
مصرف کافئین و مواد قندی به میزان مناسب و کافی، خوردن صبحانه مقوی ، ماهی ، خشکبار، شکلات تلخ و… از مواد مغذی برای افزایش دقت و تمرکز می‌باشند.
کمبود برخی از ویتامین‌ها و مواد معدنی در بدن می‌تواند موجب مشکلات تمرکز و حافظه و بی‌دقتی شود. ویتامین‌های گروه B ، آهن ، امگا۳ و… در حافپه و تمرکز نقش دارند. البته توصیه می‌شود که مکمل‌های غذایی را زیر نظر پزشک متخصص و یا داروساز مصرف کنید.
ورزش کردن علاوه بر اینکه ترشح هورمون‌های شادی بخش مثل دوپامین را افزایش می‌دهد باعث کاهش ترشح هورمون استرس (کورتیزول) می‌شود و در نتیجه به طور محسوسی به افزایش تمرکز و توجه شما کمک می‌کند. علاوه بر این برخی از ورزش‌ها مثل یوگا باعث هماهنگی عصب و عضله می شود و همین موضوع دقت شما را بشدت افزایش می‌دهد. بنابراین حتما سبک زندگی شاد و ورزش‌های سبک به همراه تغذیه سالم را در برنامه خود بگنجانید.
۱- شمارش معکوس : اعداد را به صورت معکوس از ۲۰ به ۱ بشمارید.
۲- بازی هوپ
۳- بازی دارت
