رشته‌های بیم‌سنجی (اکچوئری) و آمار در ایران دارای شباهت‌ها و تفاوت‌های مهمی هستند، زیرا هر دو به نوعی با داده‌ها، احتمال و تجزیه و تحلیل سروکار دارند، اما حوزه‌های کاربرد و تمرکز آن‌ها متفاوت است: از آنجایی که رشته بیم سنجی به نسبت رشته جدید محصوب می‌شود باعث سردرگمی بسیاری از دانش‌آموزان که قصد انتخاب رشته دارند شده است. در این مقاله از مرکز مشاوره زندگی برازنده من قصد مقایسه و بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌های رشته بیم سنجی و آمار را داریم.
بیم‌سنجی به ارزیابی و مدیریت ریسک‌های مالی و اقتصادی می‌پردازد، به خصوص در حوزه‌هایی مانند بیمه، تامین اجتماعی، سرمایه‌گذاری و بازنشستگی.
متخصصان این رشته با استفاده از مدل‌های ریاضی و آماری به پیش‌بینی حوادث ناخواسته (مانند مرگ، تصادف، بیماری) و برآورد ریسک‌های مرتبط کمک می‌کنند.
در واقع، اکچوئرها به محاسبه هزینه‌های احتمالی و پیش‌بینی مالی شرکت‌های بیمه، بانک‌ها و سایر موسسات مالی می‌پردازند.
آمار به جمع‌آوری، تحلیل و تفسیر داده‌ها در گستره‌ای وسیع از حوزه‌ها می‌پردازد، از جمله علوم اجتماعی، اقتصادی، زیست‌شناسی، پزشکی، صنعت و غیره.
هدف از این رشته، بهبود تصمیم‌گیری از طریق تجزیه و تحلیل دقیق داده‌ها و ارائه نتایج به شیوه‌ای قابل اعتماد است.
متخصصان آمار با تکنیک‌های پیشرفته آماری، مانند تحلیل رگرسیون، آزمون فرضیه و نمونه‌گیری، داده‌ها را تجزیه و تحلیل می‌کنند و برای پیش‌بینی‌ها و استنتاج‌های علمی از آن‌ها استفاده می‌کنند.
بیم‌سنجی بیشتر بر ارزیابی ریسک‌های مالی و بیمه‌ای تمرکز دارد و مدل‌های ریاضی را برای محاسبات اقتصادی و پیش‌بینی‌های بلندمدت استفاده می‌کند.
آمار یک حوزه گسترده‌تر است که در هر رشته‌ای که نیاز به تحلیل داده‌ها و تصمیم‌گیری بر اساس آن‌ها باشد، کاربرد دارد. این شامل صنایع، علوم، تحقیقات و مدیریت می‌شود.
فارغ‌التحصیلان بیم‌سنجی معمولاً در شرکت‌های بیمه، بانک‌ها، موسسات مالی، صندوق‌های بازنشستگی و تامین اجتماعی مشغول به کار می‌شوند.
فارغ‌التحصیلان آمار می‌توانند در هر زمینه‌ای که نیاز به تحلیل داده‌ها و تحقیقات آماری دارد، از جمله پزشکی، فناوری، تحقیقات بازار، دولت و مؤسسات پژوهشی، شغل پیدا کنند.
در بیم‌سنجی، نرم‌افزارهایی مانند Excel، R، و Python برای مدل‌سازی ریسک و پیش‌بینی‌های مالی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در آمار، نرم‌افزارهای تخصصی مانند SPSS، SAS، R و Stata برای تحلیل داده‌ها و آزمون‌های آماری کاربرد دارند.
در مجموع، رشته بیم‌سنجی بیشتر در حوزه‌های مالی و بیمه تمرکز دارد، در حالی که آمار گسترده‌تر و در زمینه‌های متنوع‌تری به کار می‌رود.
باتوجه به اینکه رشته بیم‌سنجی در مقطع کارشناسی به تازگی ارائه شده است، فقط دانشگاه‌های محدودی از جمله دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه دولتی بیرجند (خراسان جنوبی) به صورت روزانه آن را ارائه می‌کنند. اما رشته آمار و کاربردها با توجه به قدیمی‌تر بودن آن در دانشگاه بیشتری از جمله دانشگاه تهران، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشگاه الزهرا و … ارائه می‌شود که برای مشاهده لیست کامل دانشگاه‌های ارائه دهنده آن می‌توانید به دفترچه انتخاب رشته سراسری ریاضی مراجعه نمایید.
بازار کار رشته‌های آمار و بیم‌سنجی (اکچوئری) در ایران تفاوت‌های مهمی دارد، به ویژه از نظر تقاضای شغلی، نوع کارفرمایان و میزان تخصصی بودن وظایف. در ادامه تفاوت‌های بازار کار این دو رشته را بررسی می‌کنیم:
فارغ‌التحصیلان آمار می‌توانند در صنایع متنوعی مشغول به کار شوند، از جمله:
سازمان‌هایی مثل مرکز آمار ایران، وزارتخانه‌ها و بخش‌های برنامه‌ریزی و آمار در نهادهای مختلف.
مؤسسات پژوهشی، دانشگاه‌ها، تحقیقات بازار و تحلیل داده‌های جمعیتی.
بیمارستان‌ها، مراکز بهداشتی و تحقیقاتی پزشکی برای تحلیل داده‌های بهداشتی و پژوهش‌های اپیدمیولوژی.
تحلیل داده‌های اقتصادی، تحقیقات مالی، و تحلیل‌های آماری مرتبط با ریسک در بانک‌ها و موسسات مالی.
در بازاریابی، تحقیقات بازار و تحلیل‌های اقتصادی.
با توجه به گستردگی کاربرد آمار، تقاضا برای متخصصان آمار در زمینه‌های مختلف زیاد است. اما با توجه به رقابت بالا در برخی زمینه‌ها، مانند تحلیل‌های بازاریابی و داده‌کاوی، مهارت‌های پیشرفته و نرم‌افزاری ضروری هستند.
البته لازم به ذکر است فارغ التحصیلان رشته آمار برای موفقیت در این رشته باید از مهارت‌هایی برخوردار باشند. فارغ‌التحصیلان آمار باید مهارت‌های متنوعی در نرم‌افزارهای آماری مانند R، SPSS، Python و SAS داشته باشند و قادر به تحلیل و تفسیر داده‌های پیچیده باشند. همچنین تسلط بر روش‌های پیشرفته آماری برای موفقیت ضروری است.
بیم‌سنجی یک رشته تخصصی است و فارغ‌التحصیلان آن بیشتر در حوزه‌های زیر مشغول به کار می‌شوند که به نسبت رشته آمار محدودتر است.
مهم‌ترین بخش بازار کار اکچوئری، شرکت‌های بیمه هستند که برای ارزیابی ریسک، تعیین قیمت‌های بیمه‌نامه و پیش‌بینی ریسک‌های آینده از متخصصان بیم‌سنجی استفاده می‌کنند.
ارزیابی و مدیریت سرمایه‌گذاری‌ها و بررسی میزان سودآوری و پایداری این صندوق‌ها.
ارزیابی ریسک‌های مالی و پیش‌بینی تغییرات اقتصادی و بازارهای مالی.
بررسی ریسک‌های مرتبط با وام‌دهی و پیش‌بینی بازدهی مالی.
بطور کلی بازار کار بیم‌سنجی به دلیل تخصصی بودن و تعداد کمتر فارغ‌التحصیلان، اغلب پُر تقاضا است، به ویژه در شرکت‌های بیمه و بانک‌ها. در سال‌های اخیر، با رشد صنعت بیمه و توسعه خدمات مالی، نیاز به اکچوئرها در حال افزایش است.
بیم‌سنجان باید به مدل‌سازی ریسک و محاسبات احتمالی مسلط باشند و با نرم‌افزارهایی مانند Excel، R، و Python آشنایی داشته باشند. همچنین، توانایی استفاده از ابزارهای مالی و اقتصادی برای پیش‌بینی ریسک‌های بلندمدت اهمیت دارد.
بازار کار آمار بسیار گسترده‌تر و متنوع‌تر است و می‌تواند شامل تحقیقات علمی، اجتماعی، اقتصادی، پزشکی و … باشد. اما بازار کار بیم‌سنجی محدودتر و متمرکز بر حوزه‌های بیمه، مالی و بانکداری است.
بیم‌سنجی یک رشته بسیار تخصصی است و ورود به این بازار نیاز به گذراندن آزمون‌ها و دریافت گواهینامه‌های حرفه‌ای (مانند گواهینامه‌های بین‌المللی اکچوئری) دارد. در حالی که آمار گسترده‌تر است و نیاز به تخصص‌های خاصی ندارد، اما نیاز به مهارت در تحلیل داده‌ها و نرم‌افزارهای آماری دارد.
بازار کار آمار فرصت‌های شغلی متنوع‌تری دارد، اما بیم‌سنجی، به دلیل تقاضای بالا و رقابت کمتر، می‌تواند درآمد بالاتری داشته باشد، به ویژه برای کسانی که مهارت‌های لازم و گواهینامه‌های حرفه‌ای دارند.
در رشته آمار، با توجه به افزایش تقاضا برای تحلیل داده‌ها در صنایع مختلف و ظهور حوزه‌هایی مانند علم داده (Data Science)، تقاضا برای آماردانان در حال افزایش است.
در رشته بیم‌سنجی نیز با رشد صنعت بیمه و پیچیدگی‌های مالی، نیاز به اکچوئرها به طور مداوم در حال افزایش است و به ویژه در بخش بیمه و صندوق‌های بازنشستگی اهمیت بیشتری دارد.
در این مقاله به بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌های رشته بیم سنجی و آمار پرداختیم که امیدواریم برای شما مفید بوده باشد و در نهایت آرزوی موفقیت برای شما عزیزان را خواستاریم. اگر در هر یک از رشته‌های بیم سنجی یا آمار مشغول به تحصیل هستید لطفا در قسمت دیدگاه نظرات خودتون رو برای استفاده بیشتر علاقه مندان ارسال فرمایید.
