همه ما ترسهایی داریم که در زندگی تجربه میکنیم. درواقع ترسها آنقدر هم بد نیستند؛ بلکه به نوعی سیستم دفاعی ما و هشداردهنده خطرهای محیطاند و برای ایجاد محیط بیخطر فرد را برمیانگیزانند که از خود دفاع کند، فرار کند و یا راهحلی پیدا کند.
این واکنش در انسانهای اولیه عامل بقا به حساب میآمده و بههمین خاطر طی نسلهای متمادی حفظشده و به انسانهای قرن بیست و یک رسیدهاست. منشاء ترسها متفاوت است برای هر فرد چیزی ترسناک است که ممکن است در زندگی دیگری عادی باشد و گاهی حتی از آن لذت نیز ببرد، مانند ترس از ارتفاع، که برای عدهای حتی فکر کردن به آن اذیت کننده است اما عدهای دیگر برای هیجان بالای آن خود را در معرضش قرار میدهند و لذت میبرند مانند کسانی که از زیپ لاینها، پاراگلایدرها و بانجی جامپینگ استفاده میکند.
اما گاهی اوقات این ترسها بهحدی زیاد است که زندگی فرد را مختل کرده و حضور او در خانه و اجتماع را با مشکلاتی مواجه میکند، بهطوریکه باعث میشود سلامت روان فرد به خطر بیفتد. بحث مقاله امروز ما نیز درباره همین ترس است که در علم روانشناسی به آنها فوبیا میگوییم البته این کلمه از اصطلاحات رایج جامعه است و زیاد در مورد آن میشنویم فوبیا یا هراس زدگی به آن دسته از ترس ها گفته میشود که بر مبنای واقعیت نبوده، شدید و طولانی هستند. این ترس میتواند از یک جسم، حیوان و یا محیط و موقعیت باشد. این اختلالات در دسته اختلالهای اضطرابی قرار میگیرند و انواع متعددی دارند که در اینجا به مهمترین آنها اشاره خواهیم کرد.
آگورافوبیا عبارت است از ترس از مکانها و موقعیتهایی که نمیتوانید بهراحتی از آن خارج شوید یا از آنها فرار کنید. آگورا در زبان یونانی بهمعنای میدانهای عمومی و بزرگ است. علت نامگذاری این فوبیا بهنام آگورافوبیا هم همین است، چراکه افرادی که دچار چنین اختلالی میشوند، از ترس مواجهه با مکانهای عمومی و شلوغ، در خانه میمانند.
در این فوبیا فرد از قرار گرفتن در مقابل افراد مختلف یا صحبت برای آنها بهشدت احساس وحشت میکند. افراد مبتلا به ترس از سخنرانی حتی درصورتیکه خود را مقابل تعداد زیادی از مردم «تصور» هم کنند، باز دچار وحشت و علائم جسمانی مثل لرزش بدن و دست میشوند.
افراد مبتلا به این فوبیا، از رفتن به کوهها، پلها و ساختمانهای بلند اجتناب میکنند. علائم جسمانی ترس از ارتفاع شامل سرگیجه، تعریق و احساس ازدسترفتن هوشیاری است.
این فوبیا، ترس و وحشت از مکانهای بسته و تنگ است. این فوبیا میتواند زندگی افراد را دچار مشکلات زیادی بکند. افراد مبتلا به کلاستروفوبیا از رفتن به داخل آسانسور یا سوارشدن اتومبیل اجتناب میکنند.
این فوبیا، ترس از پروازکردن است و افراد دچار این اختلال، از سوارشدن هواپیما یا وسایل پروازی دیگر مانند هلیکوپتر خودداری میکنند.
مبتلایان به این فوبیا از رفتن به دندانپزشکی وحشت دارند. این فوبیا معمولا بهعلت تجربهای ناخوشایند از دندانپزشکی در گذشته به وجود میآید. این فوبیا بر سلامت دهان و دندان فرد مبتلا تأثیر منفی میگذارد.
هموفوبیا ترس از خون یا زخم و آسیبدیدگی است. فردی که مبتلا به خون هراسی است، ممکن است در مواجهه با خون یا جراحات دیگران، هوشیاری خود را از دست بدهد و به اصطلاح غش کند.
مبتلایان به این فوبیا بهشدت از عنکبوتها یا موجودات شبیه عنکبوت وحشت دارند.
مبتلایان به ترس از سگ از نزدیکشدن به سگها و سگسانان بهشدت وحشت دارند.
افراد مبتلا به مار هراسی بهشدت از مواجهه با مارها هراس دارند. این فوبیا یکی از انواع بسیار رایج فوبیا در بین عموم مردم است و تخمین میزنند که بیش از یکسوم مردم جهان دچار این فوبیا باشند.
ترس از شب و تاریکی، هراسی معمول در بین کودکان و خردسالان است. اما درصورتیکه این ترس در دوران نوجوانی و سنین بالاتر ادامه پیدا کند، نوعی فوبیا شناخته میشود.