رشته‌ی مرمت بناهای تاریخی جزء رشته‌های گروه هنر است.
رشته مرمت بناهای تاریخی یا به‌طور کامل‌تر، مرمت و بازسازی بناهای تاریخی و فرهنگی، شامل فرایندهای مختلفی مانند تعمیر، بازسازی، حفظ و تثبیت ساختمان‌های تاریخی می‌شود.
این رشته برای حفظ تاریخ و فرهنگ جامعه بسیار مهم است و برای حفظ ساختمان‌های باستانی و تاریخی از تکنولوژی‌ها، روش‌ها و مواد خاصی استفاده می‌شود.
در این رشته، دانشجوها با روش‌های مختلف مرمت، شناسایی مواد ساختمانی و تاریخی، تعمیرات، حفظ و بازسازی ساختمان‌های تاریخی آشنا می‌شوند. این شامل بررسی ساختمان، تعمیر و نگهداری آن، حفاظت و بازیابی اجزای آسیب‌دیده‌ی ساختمان، بهبود قابلیت استفاده از آن و بازسازی تاریخی سازه‌ها و جزئیات معماری می‌شود.
به‌علاوه، دانشجوها در این رشته با مواد، تجهیزات، ابزار و تکنولوژی‌های مورد استفاده در مرمت بناهای تاریخی و فرهنگی آشنا می‌شوند.
با انجام حفاری‌های جدید، هر سال تعداد زیادی بنا و محوطه‌های تاریخی اضافه شده و اشیای تاریخی و فرهنگی‌مان متنوع‌تر می‌شود.
تفاوت این دو رشته دقیقاً از همین‌جا شروع می‌شود.
تمرکز رشته مرمت آثار تاریخی، بر اشیا و آثار تاریخی‌ست.
در این رشته قرار است مواد تشکیل‌دهنده، ارزش‌های پنهان، جزئیات تاریخی و هنری اشیای فرهنگی و تاریخی را تشخیص دهید.
میتوانید نسبت به احیا، مرمت و نگهداری علمی آثاری که در موزه‌ها موجود هستند یا به‌صورت هنرهای وابسته در بناهای تاریخی وجود دارند، متخصص شوید.
اما تمرکز رشته‌ی مرمت بناهای تاریخی، بر حفظ مکان‌های تاریخی‌ست.
هدف این رشته مطالعه، مرمت و احیای محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی‌ست؛ به عبارتی میتوان گفت به رشته‌ی معماری نزدیک است و از شاخه‌های آن محسوب می‌شود و تأکیدش بر خود بناست.
در ادامه به جزئیات بیشتری از این رشته میپردازیم.
بعد از فارغالتحصیلی از این رشته میتوانید در ادارات مرمت، موزه‌ها، کارخانجات و شرکت‌های ساختمانی و همچنین به‌عنوان مشاور و کارآفرین در این حوزه فعالیت کنید.
چارت درسی دانشگاه‌ها معمولاً مشترک است. با‌این‌حال، ممکن است در بعضی واحدهای دانشگاهی تفاوت جزئی وجود داشته باشد.
حال این تفاوت میتواند فقط در اسم، و محتوای درس یکسان باشد.
چارت درسی رشته‌ی مرمت بناهای تاریخی که برایتان آوردیم، برگرفته از چارت درسی این رشته در دانشگاه هنر اصفهان و به شرح زیر است:
چارت درسی رشته‌ی مرمت بناهای تاریخی | ||||
کارگاه طراحی پایه ۱ و ۲ | فیزیک ۱ و ۲ | شیمی پیش‌دانشگاهی | آشنایی با کامپیوتر | باستان‌شناسی |
آشنایی با هنرهای سنتی ایران | کارگاه عکاسی پایه ۱ و ۲ | ترسیم فنی | شیمی ۱ و ۲ و ۳ | آشنایی با هنر در تاریخ ۱ و ۲ |
آفت‌شناسی | کارگاه مرمت ۱ و ۲ و ۳ و ۴ و ۵ | آزمايشگاه حفاظت و مرمت ۱ و ۲ و ۳ و ۴ و ۵ | تاريخ و مباني نظري مرمت ۱ و ۲ | تاريخ و فن‌شناسي آثار ۱ و ۲ |
آسيب‌شناسي آثار ۱ و ۲ | تحقيق در صنايع‌دستي ايران ۱ و ۲ | هندسه‌ی مناظر و مرايا | طرح تحقيقاتي ۱ و ۲ | موزه‌داري ۱ و ۲ |
شناخت مواد و مصالح ساختماني و مرمت معماري ۱ و ۲ | هندسه‌ی نقوش در صنايع‌دستي ايران ۱ و ۲ | تجزيه و تحليل و نقد آثار هنري | كارآموزي كارگاه مرمت | قوانين و تشكيلات مرمت |
خطوط باستاني ايران | پروژه‌ی نهايي |
| ||
دانشگاه های پذیرنده‌ی رشته‌ی مرمت بناهای تاریخی | |||
دانشگاه ارومیه | دانشگاه هنر اصفهان | دانشگاه سمنان | دانشگاه سیستان و بلوچستان |
دانشگاه هنر تهران | دانشگاه بین المللی امام خمینی ـ قزوین | دانشگاه شهید باهنر کرمان | دانشگاه یزد |
بناهای تاریخی بخشی از تاریخ و فرهنگ یک کشور محسوب می‌شوند و بنابراین مرمت آن‌ها به منزله‌ی حفظ یک قطعه‌ی ارزشمند از تاریخ و فرهنگ است.
مرمت بناهای تاریخی یکی از کسب و کارهای پایدار محسوب می‌شود که به علت محدودیت‌هایی که در حفاظت و نگهداری بناهای تاریخی وجود دارد، همواره برای این حوزه نیاز به نیروی کار متخصص و ماهر است که میتواند ایجاد اشتغال و پایداری شغلی در زمینه‌ی مرمت بناهای تاریخی را به دنبال داشته باشد.
تعداد زیادی از بناهای تاریخی جذابیت زیادی برای گردشگران و بازدیدکنندگان دارند و مرمت این بناها میتواند به افزایش جذابیت صنعت گردشگری در یک منطقه کمک کند.
مرمت بناهای تاریخی به منزله‌ی حفظ تاریخچه‌ی معماری و سنتی محسوب می‌شود که میتواند به بهبود و حفظ محیط‌زیست و کاهش آلودگی هوا کمک کند.
رشته‌ی مرمت بناهای تاریخی تخصصی و پیچیده است و برای شروع به کار در این حوزه، نیاز به دانش فنی و تخصصی دارید. برای داشتن مهارت‌های لازم، باید چندین سال در این حوزه تحصیل کنید.
برای تحصیل در این رشته، باید دوره‌های آموزشی تخصصی بسیاری را طی کنید که هزینه‌ی بالایی دارند. همچنین برای شروع به کار، باید ابزار و تجهیزات خاصی را نیز تهیه کنید که همه‌ی آن‌ها هزینه‌ی بالایی دارند.
رشته‌ی مرمت بناهای تاریخی در بازار کار رقابت شدیدی دارد. برای شروع به کار در این حوزه، نیاز به تجربه و مهارت‌های لازم است و باید با رقبای دیگری که تجربه‌ی بیشتری دارند، رقابت کنید.
در این رشته، با مواد شیمیایی و زائدات سمی سروکار دارید که ممکن است برای سلامتی شما خطراتی را به وجود آورند. بنابراین باید از ابزار و تجهیزات محافظتی مناسب استفاده کنید.
برای انجام مرمت بناهای تاریخی، نیاز به دانش تاریخی دارید.
باید بتوانید تاریخچه و طرح‌های اصلی بناهای تاریخی را به‌خوبی بفهمید تا بتوانید با مرمت آن‌ها، میراث تاریخی و فرهنگی کشور را حفظ کنید.
برای مرمت بناهای تاریخی، نیاز به دانش فنی دارید.
باید دانش خاصی در زمینه‌ی ساخت‌و‌ساز، مهندسی سازه و مواد ساختمانی داشته باشید.
برای مرمت بناهای تاریخی، نیاز به مهارت‌های تجدید نظر و تحلیل دقیق دارید.
باید بتوانید مشکلات و خطرات موجود در ساختار بنا را شناسایی کنید و راه‌حل‌های مناسبی برای حفظ و تعمیر بنا پیشنهاد دهید.
مرمت بناهای تاریخی نیازمند مهارت‌های هنری است. باید بتوانید نمونه‌هایی از تزئینات و فرم‌های بنا را با دقت بالا بازسازی کنید.
در رشته‌ی مرمت بناهای تاریخی، شرایط و مشکلاتی ممکن است غیرقابل‌پیش‌بینی باشد. بنابراین باید توانایی انعطاف‌پذیری و پاسخگویی در شرایط پیچیده را داشته باشید.
این رشته را میتوانید تا مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکتری ادامه دهید.
براساس دفترچه‌ی انتخاب‌رشته‌ی سال ۱۴۰۲، رشته‌ی مرمت بناهای تاریخی شامل ۲ گرایش در کارشناسی‌ارشد می‌شود که عبارت‌اند از:
حفاظت و مرمت ميراث معماری، حفاظت و مرمت ميراث شهري.
و شامل ۲ گرایش در دکتری که عبارت‌اند از:
مرمت اشیای فرهنگی و تاریخی، مرمت و احیای بناها و بافت‌های تاریخی.
بسته به کشور و دانشگاه مقصد، وضعیت اپلای در رشته‌ی مرمت بناهای تاریخی ممکن است متفاوت باشد.
اما در کل، به دلیل اهمیت حفظ و مرمت بناهای تاریخی، این رشته در بسیاری از دانشگاه‌های معتبر جهان ارائه می‌شود و اغلب مورد استقبال قرار می‌گیرد.
در هر صورت، برای شرکت در دوره‌های مرمت بناهای تاریخی در دانشگاه‌های خارجی، علاوه‌بر شرایط پذیرش دانشگاه، داشتن دانش و تجربه در حوزه‌هایی مانند تاریخ، هنر، مهندسی و شیمی نیز بسیار مفید و ضروری است.
طبق آزمون MBTI و شخصیت‌شناسی این آزمون، ۱ تیپ شخصیت مناسب این رشته است:
INTP (مهندس)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، شمی، فکری، ملاحظه‌کننده، اهل نظریه و تئوری، تحلیل‌گر، آینده نگر، خلاق و مبتکر است.
قبل از انتخاب رشته و قبل از ورود به هر رشته‌ای خوب فکر کنید.
با افرادی که قبل از شما این مسیر را طی کرده‌اند صحبت و از تجربه‌هایشان استفاده کنید.
همچنین از راهنمایی‌های مشاوران ماهر و متخصص در این زمینه بهره ببرید.
انتخاب رشته مهمترین تصمیم شما در زندگی است.
نباید فقط به لحظه‌ای که در آن قرار دارید فکر کنید و تصمیم بگیرید، به چهار سال بعد خود نگاه کرده و تصور کنید با این انتخاب در کجا قرار خواهید گرفت.
