فارغ التحصیلان رشته‌ی اعضای مصنوعی ساخت اعضای مصنوعی برای بدن را انجام میدهند؛ یعنی در واقع وسایل مکانیکی را درست می‌کنند نه وسایل الکتریکی.
رشته اعضای مصنوعی به طور کلی درباره آموزش طریقه طراحی و ساخت اعضای مصنوعی و وسایل کمکی بر اساس اصول مهندسی و منطبق با آناتومی بدن است و با مهندسی پزشکی متفاوت است.
شاید به نظر برسد این رشته با مهندسی پزشکی در گروه ریاضی کاملا شباهت دارند، اما این طور نیست.
رشته اعضا مصنوعی شامل ساخت اعضاء مصنوعی خارج از بدن مانند چشم، دست، بینی و پا میشود، ولی رشته مهندسی پزشکی شامل ساخت اعضای مصنوعی داخلی (مانند قلب مصنوعی) و هم خارجی (مانند چشم، دست، بینی و پا) میشود.
همچنین مهندسان پزشکی به طراحی دستگاه‌های فیزیوتراپی و رادیولوژی هم میپردازند.
دو اصطلاح مهم این رشته، ارتز (Orthosis) به معنای وسایل کمکی به کار برده شده در اندام هایی که به هر دلیل فلج و ناتوان شده‌اند و پروتز (Prosthesis) به معنای اندام‌های مصنوعی که جایگزین اعضای طبیعی در بدن انسان میشوند، است.
بعد از فارغ التحصیلی میتوانید در سازمان بهزیستی، بنیاد جانبازان، سازمان هلال احمر، مراکز پژوهشی و تحقیقاتی، سازمان های وارد کننده محصولات ارتوپدی، مراکز و موسسات زیبایی، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی اختصاصی ارتوپدی مشغول به کار شوید.
اما حیطه اصلی فعالیت شما مرتبط با بخش خصوصی است، چون میتوانید پس از کسب تجربه لازم مرکز خصوصی دایر کرده و به افرادی که مشکلات ارتوپدی و نورولوژی دارند و یا افرادی که بیماری و ناهنجاری‌های اسکلتی عضلانی دارند و همچنین کسانی که دچار قطع عضو هستند، خدمات خودتان را ارائه دهید.
در ضمن اگر اهل تحقیق و مطالعه باشید در این رشته، زمینه نوآوری نیز بسیار زیاد است و میتوانید در حیطه‌های مختلف فعالیت داشته باشید.
اگر بخواهیم دروسی که از دبیرستان به این رشته مربوط است را نام ببریم، میتوانیم به آمار، فیزیک و زیستشناسی اشاره کنیم.
چارت درسی دانشگاه‌ها معمولا مشترک است.
با این حال ممکن است در بعضی واحدهای دانشگاهی تفاوت جزئی وجود داشته باشد. حال این تفاوت میتواند فقط در اسم باشد و محتوای درس یکسان باشد.
چارت درسی اعضای مصنوعی که برایتان آوردیم، برگرفته از چارت درسی رشته اعضای مصنوعی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، و به شرح زیر است:
تشریح اندام پایینی | تشریح سر و گردن | تشریح تنه | طراحی و ترسیم مهندسی |
اصول توان بخشی | روان شناسی بیماران و معلولین | كینزيولوژی و بیومكانیك ۱ (كلیات و اسكلت محوری) | تشریح اندام بالایی |
وسایل کمکی | علم مواد | مبانی طراحی و ساخت ارتوز و پروتز | طراحی و ساخت به كمك كامپیوتر |
فیزيولوژی عصب و عضله | ارتوپدی | كینزيولوژی و بیومكانیك ۳ )اندام پايینی( | تشریح سطحی |
استاتیک | تشریح اعصاب | تئوری ارتوزهای ستون فقرات | طراحی و ساخت ارتوزهای ستون فقرات ۱ |
پروتزهای سیلیكونی ۱ | پروتزهای سیلیكونی ۲ | طراحی و ساخت ارتوزو پروتز با كامپیوتر | كینزيولوژی و بیومكانیك ۲ (اندام بالایی) |
تئوری كفش و ارتوزهای پا | طراحی و ساخت ارتوزهای پا | ارتوپدی در ارتوزو پروتز | تئوری ارتوزهای اندام پايینی ۱ |
طراحی و ساخت ارتوزهای زير زانو | طراحی و ساخت ارتوزهای ستون فقرات ۲ | نورولوژی | تکنولوژی الکترونیک |
تئوری ارتوزهای اندام پايینی ۲ | طراحی و ساخت ارتوزهای بالایی زانو | تئوری پروتزهای اندام پايینی ۱ | طراحی و ساخت پروتزهای زير زانو |
تئوری پروتزهای اندام بالایی | طراحی و ساخت پروتزهای مكانیكی اندام بالایی | طراحی و ساخت پروتزهای الكترومكانیكی اندام بالایی | معاینه و ارزیابی ۱ |
تئوری پروتزهای اندام پايینی ۲ | طراحی و ساخت پروتزهای بالایی زانو | طراحی و ساخت ارتوزهای ديابت و سالمندان | طراحی و ساخت ارتوزهای ضايعات نورولوژيك |
تئوری ارتوزهای اندام بالایی | معاینه و ارزیابی ۲ | تكنیك های تشخیصی تصويربرداری | طراحی و ساخت ارتوزهای اطفال |
طراحی و ساخت ارتوزهای نرم پیش ساخته | كار آموزی در عرصه ارتوز و پروتز (پیش كارآموزی) | كارآموزی در عرصه پروتز ۱ | كارآموزی در عرصه پروتز ۲ |
كارآموزی در عرصه ارتوز ۱ | كارآموزی در عرصه بیماری‌های ارتوپدی | آمار و روش تحقیق | راه رفتن نرمال و پاتولوژيك |
ارتوزو پروتز مبتنی بر شواهد | كارآموزی در عرصه ارتوز ۲ | كارآموزی در عرصه ارتوز ۳ | كارآموزی در عرصه پروتز ۳ |
كارآموزی در عرصه مهارتهای بالینی و كارگاهی (پس كارآموزی) | اخلاق حرفه‌ای |
| |
مدت تحصیل در این رشته ۴ سال، معادل ۸ ترم درسی است.
این رشته هنوز خیلی اشباع نشده و جای پیشرفت زیادی در کشور دارد؛ پس اگر خیلی حرفه‌ای عمل کنید آینده خیلی خوبی برایتان دارد.
دانشگاه‌های محدودی این رشته را ارائه میدهند.
رشته اعضای مصنوعی را میتوانید تا مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری ادامه دهید.
براساس دفترچه انتخاب رشته سال ۱۴۰۲، اعضای مصنوعی ۱ گرایش در کارشناسی ارشد:
ارتز و پروتز
و ۱ گرایش در دکتری:
ارتز و پروتز است.
داشتن توانایی جسمی بسیار مهم است. چون اولا ممکن است مجبور باشید ۴ الی ۵ ساعت سر پا بایستید و کار انجام دهید، دوما با فلزکاری، گچ‌کاری و قالب‌های سنگین سروکار دارید.
پس باید قدرت جسمانی بالایی داشته باشید.
همچنین باید روحیه همدردی بالایی نیز داشته باشید و بتوانید با مراجعین همدردی کنید و به آن‌ها امید و انگیزه دهید؛ چون شما بیشتر با قشر دارای نقص عضو جامعه در ارتباط هستید.
امکان مهاجرت با این رشته متوسط است، البته قوی بودن زبان انگلیسی یا زبان کشور مقصد بسیار مهم است و بالا بودن نمره زبان در آزمون‌های معتبر شرط اصلی این پروسه است.
طبق آزمون MBTI و شخصیت شناسی این آزمون، ۲ تیپ شخصیت مناسب این رشته هستند:
INTP (مهندس) از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درونگرا، شمی، فکری، ملاحظه کننده، اهل نظریه و تئوری، تحلیلگر، آینده نگر، کمالگرا می‌باشد.
ENTJ (فرمانده) از جمله ویژگی‌های این شخصیت: برونگرا، شمی، فکری، داوری کننده، اجراکننده، استراتژیست، تحلیلگر، آینده‌نگر، هدایتگر، اجتماعی می‌باشد.
اگر در این رشته نوآوری داشته باشید و اهل تحقیق باشید، می توانید رشد خیلی خوبی داشته باشید و به طبع درآمد بالایی کسب کنید.
هرچه خلاقیت و ظرافت بیشتری داشته باشید، موفقتر خواهید بود. چون در حال حاضر در ایران تعداد متخصصین کمی در زمینه ساخت پروتزهای زیبایی مثل:
بینی مصنوعی، گوش مصنوعی و چشم مصنوعی فعالیت دارند.
