رشته مهندسی نساجی، شامل تولید انواع نخ، پارچه، پوشاک و منسوجات صنعتی و مهندسی ماشین‌آلات تولیدی و تولید الیاف و کاربرد انواع مواد شیمیایی بر روی الیاف و منسوجات است.
این رشته شامل فرایندهای شیمیایی و فناوری مربوط به کالای نساجی، با توجه به مراحل تولید و تکمیل این فرآورده‌ها برای آماده‌سازی آن‌ها برای کاربردهای مختلفی مثل پوشاک، منسوجات خانگی و منسوجات صنعتی است.
برخی از فرایندهای مهم این رشته عبارت‌اند از: تهیه و تولید انواع نخ پنبه‌ای، نخ پشمی و فاستونی، مصنوعی و پارچه‌های تاری‌ـ پودی، حلقوی، انواع کفپوش‌ها، پوشاک و تهیه و تولید الیاف مصنوعی و تکمیل، رنگرزی، چاپ، طراحی و تحلیل خواص منسوجات صنعتی.
از وظایف مهندس نساجی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
سرپرستی و مدیریت واحدهای ریسندگی، بافندگی، تریکوبافی، موکت، قالی‌بافی و…
سرپرستی و نظارت سالن‌های تولید
سرپرستی آزمایشگاه‌های تعیین و کنترل کیفیت مختلف
نظارت و کنترل کیفیت تولیدات
تهیه‌ی فرمول رنگ و پیاده‌سازی آن روی دستگاه برای استفاده روی محصول مورد نظر
بهینه‌سازی خطوط تولید و تجهیزات مورد استفاده در تولید منسوجات گوناگون
طراحی و ساخت قطعات و ماشین‌آلات صنعت نساجی
مدرنیزاسیون و تعمیر ماشین‌آلات قدیمی صنایع نساجی
طبق مصوبه‌ی دانشگاه صنعتی امیرکبیر تهران در سال ۱۳۹۶، این رشته یک برنامه‌ی درسی پیشنهادی شامل ۵ گرایشِ شیمی نساجی، الیاف، فناوری، پوشاک و منسوجات فنی ارائه داده تا دانشجویان با توجه به گرایش مورد علاقه‌ی خود، در مراحل بالاتر، واحدهای مورد نیاز را بگذرانند. در ادامه‌ی مقاله این موارد قرار داده شده است.
بعد از فارغ‌التحصیلی می‌توانید در کارخانه‌ها و تولیدی‌های نساجی، تحت عنوان مشاغلی مثل مسئول بازاریابی و فروش محصولات تولیدی، مدیر تولید در بخش تولیدی، کارشناس کنترل کیفیت محصولات نساجی، مسئول بخش رنگرزی در کارخانه‌های نساجی، مسئول بخش طراحی و دوخت مشغول به کار و یا در وزارت صنایع استخدام شوید.
دروس فیزیک، ریاضی و شیمی به این رشته مرتبط هستند.
چارت درسی دانشگاه‌ها معمولاً مشترک است. با‌این‌حال، ممکن است در بعضی واحدهای دانشگاهی تفاوت جزئی وجود داشته باشد.
حال این تفاوت می‌تواند فقط در اسم، و محتوای درس یکسان باشد. چارت درسی رشته‌ی مهندسی نساجی که برایتان آوردیم، برگرفته از چارت درسی این رشته در دانشگاه صنعتی امیرکبیر تهران و به شرح زیر است:
| ریاضی عمومی ۱ و ۲ | آزمایشگاه شیمی عمومی | ریاضیات مهندسی | علوم پلیمر و الیاف | کارگاه فرایندهای ریسندگی | اصول رنگرزی |
| فیزیک ۱ و ۲ | استاتیک | شیمی آلی | آزمایشگاه الیاف‌شناسی | کارگاه جوشکاری و ورق‌کاری | آزمایشگاه رنگرزی |
| معادلات دیفرانسیل | مقاومت مصالح | مکانیک سیالات | فیزیک الیاف | فرایند بافندگی تاری ـ پودی | فرایندهای تکمیل |
| آزمایشگاه فیزیک ۱ و ۲ | دینامیک عمومی | شیمی فیزیک | آزمایشگاه فیزیک الیاف | فرایندهای بافندگی حلقوی | کارآموزی |
| برنامه‌نویسی کامپیوتر | ترمودینامیک عمومی | مبانی مهندسی برق | فرایند تولید الیاف | کارگاه فرایندهای بافندگی حلقوی | اصول رنگرزی |
| شیمی عمومی | نقشه‌کشی صنعتی | آزمایشگاه مبانی مهندسی برق | فرایندهای ریسندگی | کارگاه ماشین ابزار | آزمایشگاه رنگرزی |
| شیمی تجزیه | علم رنگ | فناوری رنگرزی | اصول مهندسی شیمی | شیمی و فیزیک محلول‌های پلیمری | اصول رئولوژی پلیمرها |
| اصول مهندسی شیمی | فناوری تکمیل | آزمایشگاه فناوری رنگرزی | شیمی پلیمر | روش تحقیق | کارگاه تولید الیاف |
| شیمی پلیمر | کارگاه تکمیل | روش تحقیق | آزمایشگاه شیمی پلیمر | شیمی الیاف | پروژه |
| شیمی الیاف طبیعی | چاپ | پروژه | شیمی تجزیه | فناوری تولید الیاف | |
| شیمی رنگ | کارگاه چاپ | شیمی الیاف طبیعی | فناوری تولید نخ‌های تکسچره |
| اصول و مکانیزم‌های ریسندگی | مکانیزم‌های بافندگی حلقوی | تکنیک بافت | مبانی طراحی پوشاک | اصول انتقال جِرم و حرارت |
| کارگاه مکانیزم‌های ریسندگی | کارگاه مکانیزم‌های بافندگی حلقوی | تجزیه‌ی فنی، طراحی و محاسبات بافت پارچه با کامپیوتر | ساختمان پوشاک | راحتی پوشاک |
| سامانه¬های نوین ریسندگی | کنترل کیفیت آماری | مکاترونیک و آزمایشگاه | کارگاه ساختمان پوشاک | طراحی مکانیزم¬ها |
| اصول و مکانیزم‌های بافندگی تاری ـ پودی | آزمایشگاه کنترل کیفیت آماری | روش تحقیق | خواص مکانیکی مواد نساجی در پوشاک | روش تحقیق |
| کارگاه مکانیزم‌های بافندگی تاری ـ پودی | طراحی اجزای ماشین | پروژه | فناوری تولید پوشاک ۱ و ۲ | پروژه |
| طراحی مکانیزم¬ها | فناوری کفپوش¬ها | کارگاه فناوری تولید پوشاک ۱ و ۲ |
| فناوری تولید الیاف صنعتی | کارگاه مواد مرکب | مبانی فیلترهای لیفی |
| منسوجات صنعتی و کاربردها | مکانیک مواد مرکب منسوجی | پروژه |
| خواص فیزیکی و مکانیکی منسوجات صنعتی | روش اجزای محدود مقدماتی | |
| مقاومت مصالح ۲ | تکمیل منسوجات صنعتی | |
| مواد مرکب | روش تحقیق |
مدت تحصیل در این رشته ۴ سال، معادل ۸ ترم درسی است.
این رشته بازار کار نسبتاً خوب و گسترده‌ای دارد و همچنین از آینده‌ی خوبی برخوردار است. کارآفرینی در این رشته برای شما نیز امکان‌پذیر است.
تعداد دانشگاه‌هایی که در این رشته دانشجو می‌پذیرند، کم است و بیشتر کارخانه‌ها در شهرستان قرار دارند که این مسئله ممکن است برای کسانی که ساکن تهران هستند، کمی سخت باشد.
این رشته را می‌توانید تا مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکتری، در رشته‌های مرتبط به این رشته، ادامه دهید.
براساس دفترچه‌ی انتخاب‌رشته‌ی سال ۱۴۰۲، مهندسی نساجی شامل ۶ گرایش در کارشناسی‌ارشد می‌شود که عبارت‌اند از:
الیاف، پوشاک، ساختارهای نانولیفی، شیمی نساجی و رنگ، فناوری، مدیریت تولید.
و شامل ۲ گرایش در دکتری که عبارت‌اند از: تکنولوژی، شیمی و علوم الیاف.
این رشته به پایه‌ی قوی سه درس فیزیک، شیمی و ریاضی نیاز دارد و همچنین داشتن خلاقیت، آشنایی با روان‌شناسی رنگ‌ها، توانایی ترسیم الگو، آشنایی با انواع پارچه، توانایی بازاریابی برای فروش محصول از مهارت‌های لازم در این رشته هستند.
امکان بورسیه در این رشته وجود دارد اما وضعیت آن متوسط است. در قدم اول آشنا‌بودن با زبان کشور مورد نظر و زبان انگلیسی قوی بسیار مهم است.
از جمله ویژگی‌های این شخصیت: برون‌گرا، شمی، فکری، داوری‌کننده، مصمم، رهبر، تحلیل‌گر، اهل رقابت، نتیجه‌گرا، مسئولیت‌پذیر و خلاق است.
در این رشته خلاقیت و داشتن تجربه بسیار مهم است. اگر در زمان تحصیل در دوره‌های کارآموزی شرکت و مهارت‌های زیادی کسب کنید، می‌توانید وارد بازار کار شوید.
پس به این نکته توجه کنید که صرفاً تحصیل در دانشگاه کافی نیست؛ چیزی که برای سازمان‌ها مهم است، مهارت شما در کار و تجربه‌ی شماست.
