رشته مهندسی کامپیوتر یکی از رشته‌های پرطرفدار و پرکاربرد در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات است. این رشته به طراحی، توسعه و بهینه‌سازی سیستم‌ها و نرم‌افزارهای کامپیوتری می‌پردازد و با استفاده از علوم کامپیوتری و مهندسی، به حل مسائل پیچیده در زمینه‌های مختلف کمک می‌کند.
«انسان باید بیاندیشد ولی ماشین باید کار کند.» این شعار متخصص‌های کامپیوتر است؛ متخصصینی که با پیشرفت و توسعه‌ی کامپیوتر توانستند مغز و عضلات انسان را از کارهای تکراري و پیش‌پا‌افتاده نجات داده و در حل مسائل و مشکلات کمک کنند، تا جایی که در کشورهاي صنعتی و پیشرفته، کامپیوتر در زندگی افراد حضوري اجتناب‌ناپذیر دارد.
به همین دلیل، مهندسان کامپیوتر به طراحی و ساخت اجزای مختلف کامپیوتر می‌پردازند. رشته‌ی مهندسی کامپیوتر به دو بخش نرم‌افزار و سخت‌افزار تقسیم می‌شود که البته در چند سال اخیر گرایش‌ها در کارشناسی حذف شده و همه تحت عنوان مهندسی کامپیوتر این رشته را می‌گذرانند، اما در دانشگاه می‌توانند واحد درسی مرتبط با برخی گرایش‌های مد نظر در کارشناسی‌ارشد را اخذ کنند و با توجه به علاقه و گرایشِ درسی خود مشغول به کار شوند.
اگر بخواهیم به وظایف این رشته بعد از چهار سال تحصیل اشاره کنیم، می‌توانیم موارد زیر را نام ببریم:
ساخت، تست و اصلاح نمونه‌های اولیه‌ی محصولات با استفاده از مدل‌های کاربردی طراحی‌شده با شبیه سازی کامپیوتری
اصلاح نرم‌افزارهای موجود و برطرف‌کردن خطاهای آن‌ها برای هماهنگ‌کردن آن‌ها با سخت‌افزارهای جدید و یا افزایش کارایی آن‌ها
تحلیل نیازهای کاربران برای تصمیم‌گیری درباره‌ی عملی‌بودن طرح با توجه به محدودیت‌های زمانی و مالی
مشاوره به مشتریان درباره‌ی طراحی و نگهداری سیستم‌های نرم‌افزاری
اطمینان از عملکرد صحیح برنامه
توسعه و هدایت مراحل آزمایش سیستم نرم‌افزاری و فرایندهای دریافت اعتبار، برنامه‌نویسی و سندسازی
دستیابی به اطلاعات و ارزیابی آن‌ها در زمینه‌هایی چون چارچوب‌های برنامه، هزینه‌ها و اصول لازم برای حفظ‌شان
ایمنی و عملکرد صحیح سخت‌افزار
امروزه دنیا به‌صورت گسترده به شبکه‌ی اینترنت نیاز دارد و اگر اینترنت قطع شود، تمام کارها متوقف شده و دنیا فلج می‌شود.
پس، این دنیا همیشه به متخصص کامپیوتر نیاز دارد.
مهندسی کامپیوتر رشته‌ای‌ست که از بازار کار بسیار عالی برخوردار است و اگر برنامه‌نویسی را نیز در حد حرفه‌ای بلد باشید، سریع می‌توانید وارد بازار کار شوید.
تمامی استارتاپ‌ها، بانک‌ها، ادارات دولتی و خصوصی، فارغ التحصیلان این رشته را جذب کار می‌کنند.
اگر بخواهیم دروس مرتبط با این رشته را در مقطع دبیرستان نام ببریم، شامل حسابان، فیزیک و آمار و احتمال می‌شود.
چارت درسی دانشگاه ها معمولاً مشترک است.
بااین‌حال، ممکن است در بعضی واحدهای دانشگاهی تفاوت جزئی وجود داشته باشد.
حال این تفاوت می‌تواند فقط در اسم، و محتوای درس یکسان باشد.
چارت درسی رشته مهندسی کامپیوتر که در زیر آورده شده، برگرفته از چارت درسی این رشته در دانشگاه امیرکبیر تهران و به شرح زیر است:
| ریاضی عمومی ۱ و ۲ | مبانی کامپیوتر و برنامه‌نویسی | آزمایشگاه مدارهای منطقی | جبر خطی کاربردی | شبکه‌های کامپیوتری |
| فیزیک ۱ و ۲ | کارگاه مبانی کامپیوتر و برنامه‌نویسی | ساختمان داده‌ها و الگوریتم‌ها | نظریه‌ی زبان‌ها و ماشین‌ها | آزمایشگاه شبکه‌های کامپیوتری |
| معادلات دیفرانسیل | ریاضیات گسسته | مدارهای الکتریکی و الکترونیکی | ریزپردازنده و زبان اسمبلی | مهندسی نرم‌افزار ۱ |
| آمار و احتمال مهندسی | برنامه‌نویسی پیشرفته | آزمایشگاه مدارهای الکتریکی و الکترونیکی | آزمایشگاه ریزپردازنده و زبان اسمبلی | روش پژوهش و ارائه |
| آزمایشگاه فیزیک | کارگاه برنامه‌نویسی پیشرفته | معماری کامپیوتر | سیستم‌های عامل | کارآموزی |
| کارگاه عمومی یا کارگاه برق | مدارهای منطقی | آزمایشگاه معماری کامپیوتر | آزمایشگاه سیستم‌های عامل | پروژه |
دوره‌ی تحصیل رشته مهندسی کامپیوتر ۴ سال، معادل ۸ ترم تحصیلی است. دانشجویان این دوره باید حداقل ۱۴۰ واحد درسی را در طول این ۴ سال بگذرانند.
از نقاط قوت این رشته می‌توان به بازار کار بسیار گسترده و متنوع آن اشاره کرد. هر شرکت و سازمان به یک متخصص کامپیوتر نیاز دارد.
با وجود این‌که بازار کار این رشته گسترده است، اما ورود به آن به دلیل تعداد زیاد فارغ‌التحصیلان این رشته، مقداری سخت و فضا رقابتی است.
پس اگر می‌خواهید به‌سرعت وارد بازار کار شوید، باید مهارت‌های خودتان را در این رشته بالا ببرید.
توجه کنید که یکی از پیامدهای منفی این رقابت دائمی، سوء‌استفاده‌ی بعضی کارفرماها از انرژی و انگیزه‌ی افراد تازه‌کاری است که حاضرند برای پیشرفت به حقوق و دستمزد پایین‌تر و توقعات کمتر رضایت بدهند.
رشته مهندسی کامپیوتر را می‌توانید تا مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکتری، در گرایش‌های مختلف ادامه دهید.
براساس دفترچه‌ی انتخاب‌رشته‌ی سال ۱۴۰۲، مهندسی کامپیوتر شامل ۸ گرایش در کارشناسی‌ارشد می‌شود که عبارت‌اند از:
شبكه‌های كامپيوتری، رایانش امن، هوش مصنوعی و رباتیک، معماری سیستم‌های کامپیوتری، نرم افزار، بيوانفورماتيک، علوم داده و بازی‌های رایانه‌ای.
و شامل ۴ گرایش در دکتری که عبارت اند از:
نرم‌افزار و الگوریتم (مهندسی کامپیوتر، الگوریتم و محاسبات)، هوش مصنوعی (رایانش و هوش مصنوعی، مغز و شناخت، علوم شناختی‌ـ مدلسازي شناختي)، شبکه و رایانش و معماری کامپیوتر.
در این رشته برنامه‌نویسی و کدزنی زیاد است؛ پس حتماً باید به آن علاقه داشته باشید.
قوی‌بودن پایه‌ی ریاضی و داشتن زمینه‌ای از فیزیک و ذهن خلاق، از توانایی‌های مهم این رشته است.
همچنین داشتن دانش بالای زبان انگلیسی در این رشته بسیار به شما کمک می‌کند.
اگر از یک دانشگاه معتبر با معدل خوب فارغ التحصیل شوید، مدرک زبان داشته و ترجیحاً مقاله نوشته باشید، امکان ادامه تحصیل در دانشگاه‌های خوب خارج از کشور برای شما وجود دارد.
از طرفی دیگر، امکان ادامه تحصیل در بعضی از دانشگاه‌های خارج از کشور که شهریه دریافت می‌کنند هم وجود دارد.
نکته‌ای که برای مهاجرت بسیار مهم است، زبان است.
پس حتماً در دوران کارشناسی، سعی کنید زبان انگلیسی یا زبان مخصوص کشوری که قصد مهاجرت به آن را دارید، تقویت کنید.
طبق آزمون MBTI و شخصیت شناسی این آزمون، ۳ تیپ شخصیت مناسب این رشته هستند:
از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، شمی، فکری، ملاحظه‌کننده، اهل نظریه و تئوری، تحلیلگر، آینده‌نگر و کمالگراست.
از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، حسی، فکری، داوری‌کننده، وظیفه‌شناس، مسئولیت‌پذیر، متمرکز، حواس‌جمع، دقیق، منطقی، بدون انعطاف، نکته‌بین و تجربه‌گراست.
از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، حسی، فکری، ملاحظه‌کننده، عمل‌گرا، کنجکاو، ورزشکار، سختگیر و هدفمند است.
رشته مهندسی کامپیوتر و علوم کامپیوتر هر دو به فناوری اطلاعات و سیستم‌های کامپیوتری مرتبط هستند، اما از نظر تمرکز و محتوای آموزشی تفاوت‌هایی دارند. مهندسی کامپیوتر بیشتر بر روی طراحی و ساخت سیستم‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری متمرکز است و شامل دروس عملی در زمینه‌های الکترونیک، طراحی مدار، و توسعه نرم‌افزار می‌شود. از طرف دیگر، علوم کامپیوتر به مطالعه اصول نظری، الگوریتم‌ها، و ساختار داده‌ها می‌پردازد و بیشتر بر جنبه‌های نظری و الگوریتمیک برنامه‌نویسی تأکید دارد.
به‌طور خلاصه، مهندسی کامپیوتر به جنبه‌های عملی و مهندسی فناوری می‌پردازد، در حالی که علوم کامپیوتر بر نظریه و اصول بنیادی کامپیوتر تمرکز دارد.
این فکر که «چهارسال درس می‌خونم و بعد وارد بازار کار می‌شم و دیگه بقیه‌اش راحته!» اشتباه است.
به روزبودن در این رشته بسیار مهم است. شما باید دائماً مقاله‌های روز دنیا را بخوانید و همیشه سعی کنید به جدیدترین برنامه‌نویسی‌ها تسلط داشته باشید.
اگر نتوانید در این رشته خودتان را به‌روز نگه دارید، خیلی سریع رقبا جایگزین شما می‌شوند! پس دقت کنید که فقط داشتن یک مدرک کارشناسی در این رشته مهم و کافی نیست.
