موفقیت تحصیلی، هدفی است که بسیاری از دانش‌آموزان و دانشجویان برای رسیدن به آن تلاش می‌کنند. اما این موفقیت تنها به تلاش فردی محدود نمی‌شود، بلکه به عوامل مختلفی مانند برخورداری از مشاوره و برنامه‌ریزی تحصیلی منظم، مدیریت زمان، انگیزه، و محیط یادگیری وابسته است. در این مقاله، تلاش شده تا با بررسی این عوامل و ارائه نکات کاربردی، مسیر موفقیت تحصیلی برای دانش‌آموزان هموارتر شود.
بطور کلی مجموعه‌ای از عوامل وجود دارد که به موفقیت تحصیلی دانش آموزان کمک می‌کند. تئوری‌های زیادی در مورد اینکه چه چیزی به افزایش موفقیت تحصیلی فرزند شما کمک می‌کند وجود دارد و درست است که برخی از مسائل ممکن است خارج از حیطه کنترل والدین باشد، اما با تغییر سایر موارد می‌توانید به فرزند خود در جهت پیش روی به سوی موفقیت تحصیلی کمک شایانی کنید.
پیشرفت تحصیلی عبارت است از موفقیت دانش آموزان در یک یا چند موضوع درسی (مثل: درک، فهم خواندن یا محاسبه عددی)، چنین پیشرفت‌هایی توسط آزمودن‌های میزان شده تحصیلی اندازه‌گیری می‌شود. همچنین این اصطلاح بر پیشرفت فرد در کلاس، آن‌طور که در کار مدرسه ارزیابی می‌شود دلالت دارد. (ماهر، ۱۳۷۶، به نقل از دو دانگه، .۱۳۷۶)
همچنین پیشرفت تحصیلی به جلوه‌ای از جایگاه تحصیلی دانش آموزان اشاره دارد که این جلوه ممکن است بیانگر نمره‌ای برای یک دوره، میانگین نمرات در دوره‌ای مربوط به یک موضوع یا میانگین نمرات دوره‌های مختلف باشد. برای پیشرفت تحصیلی می‌توان ملاک‌های گوناگون را در نظر گرفت که مشهورترین آن‌ها میانگین نمرات کلای می‌باشد. (پالسون، ۱۹۹۴، به نقل از مهرافروز، پیشرفت تحصیلی عبارت است از “مسئول نهایی فرآیند یادگیری فعال که با کمک آموزش فعالیت‌های تربیتی انجام می‌گیرد.”(گیج و برلاینر، ۱۳۷۴؛ به نقل از مهدیان).
بنظر شما چه ویژگی‌ها و مولفه‌هایی دارای بیشترین میزان از اثرگذاری بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان می‌باشند؟
در زیر به چندین مورد اشاره شده است که با هم آن ها را مرور می‌کنیم.
همه ما استعدادها و توانایی‌هایی داریم که به طور طبیعی در آن‌ها خوب هستیم و فعالیت کردن در این حیطه‌ها همواره برای ما جذاب و سرگرم کننده است. این موضوعات همچنین می‌توانند یک حلقه بازخورد مثبت ایجاد کنند که مهارت‌ها و لذت بردن از آن‌ها را دو چندان سازد، به عنوان مثال: شما می‌گویید من در انجام این کار همواره موفق هستم، پس طبیعتا آن را بیشتر انجام خواهید داد و لذت نهایی حاصل از آن فعالیت نیز برای شما در سطح بالایی قرار می‌گیرد.
البته ما هرگز نباید خود را به چیزهایی محدود کنیم که در آن‌ها توانایی‌های طبیعی و ذاتی داریم. گاهی اوقات باید چیزهایی را یاد بگیریم که یادگیری‌شان برایمان آسان نیست، اما همچنین دارای اهمیت بالایی در زندگی هستند. به عنوان مثال، ممکن است شما فعالیتی را چالش برانگیز و پیچیده تصور کنید که در عین حال دارای ابعاد و تاثیرات فراوانی بر زندگی، شغل، تحصیل‌تان می‌باشد.
انگیزه عاملی است که لازم است مدارس، دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی بیشتر به آن بپردازند. طبق تحقیقات به عمل آمده، دانش‌آموزانی با انگیزه بالا اغلب از دانش‌آموزانی که انگیزه پایین دارند، حتی در جایی که توانایی طبیعی و ژنتیکی بالایی وجود دارد، بهتر عمل می‌کنند. مسئولیت حفظ و افزایش میزان انگیزه در دانش آموزان فقط به عهده‌ی خود آن‌ها نیست، بلکه، کمک به دانش آموز برای درک و توسعه انگیزه خود باید از سوی والدین و مربیان آموزشی به طور توامان اتفاق بیوفتند تا در نتیجه روند پیشرفت تحصیلی دانش آموزان نیز سرعت بیشتری پیدا کند.
راه‌های مختلفی برای ایجاد انگیزه در دانش آموزان وجود دارد. یکی از راه‌های قابل انجام این است که فرصت‌هایی را برای دانش‌آموزان فراهم کنیم تا با افرادی که در صنعت کار می‌کنند ملاقات کنند و از آن‌ها تجربیات و موارد حائز اهمیت در کسب و پیشرفت در آن شغل را بشنوند. در واقع دیدن، شنیدن و لمس کردن آنچه که آینده شغلی دانش آموزان مستلزم آن است می‌تواند یک عامل انگیزشی برای بسیاری از آن‌ها محسوب شود.
یادگیری مؤثر مستلزم دانستن چگونگی فرایند یادگیری است نه فقط آنچه که باید یاد گرفته شود. هر دانش آموز سبک‌ها و ترجیحات یادگیری خود را دارد و کمک به دانش آموزان برای درک این موضوع به دانش آموز اجازه می‌دهد تا در یادگیری خود فعال باشند. در حالی که اکثر موسسات آموزشی برخی از دانش آموزان را در مهارت‌های مطالعه مانند مدیریت زمان، سبک‌های یادگیری و روش مطالعه دروس حمایت می‌کنند، کارهای بیشتری در این زمینه قابل انجام است. باید به دانش‌آموزان اجازه دهیم تا رویکردهای مختلف یادگیری را کشف کنند و ببینند کدام یک برایشان مناسب‌تر و کارآمدتر است.
شکاف دیگری که وجود دارد آموزش و تمرین مهارت‌هایی مانند مذاکره، حل تعارض، کار گروهی و به طور کلی تقویت روابط بین فردی دانش آموزان است که در صورت شکل‌گیری درست به روابط آن‌ها در بزرگسالی نیز تعمیم می‌یابد.
مسئله تغذیه را نمی‌توان دست کم گرفت. بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که دانش‌آموزان در آزمون‌های استاندارد با مصرف صبحانه، عملکرد بهتری را در روز امتحان از خود به نمایش می‌گذارند. خواب کافی نیز سبب تمرکز بهتر دانش آموزان بر مباحث عنوان شده در کلاس می‌گردد و یادگیری عمقی‌تر آن‌ها را سبب می‌شود.
طبق آمار مدارس، دانش آموزان طبقه متوسط و بالاتر معمولاً نمرات بهتری در امتحانات می‌گیرند، در حالی که دانش آموزان خانواده‌های قشر ضعیف‌تر جامعه، به ویژه آن‌ها که از دستیابی به امکانات اولیه زندگی نیز محروم هستند، افت تحصیلی و نمرات پایین بیشتری را تجربه می‌کنند. رویدادهای آسیب‌زا، فرزندپروری توهین آمیز، تأثیر خشونت، و فرزندپروری توسط تک والد اغلب با نمرات پایین‌تر ارتباط دارد.
در آخرین مورد، چیزی که به نظر می‌رسد موفقیت تحصیلی را بیشتر تعیین می‌کند، میزان زمانی است که والدین مجرد برای اشتراک‌گذاری با فرزندان خود صرف می‌کنند، زیرا والد مجرد در بیشتر موارد باید به شکل تمام وقت برای حمایت از خانواده‌اش کار کند. واضح است که بسیاری از والدین مجرد با وجود این شرایط، بسیار خوب عمل می‌کنند و می‌توانند نیازهای کار و خانواده را متعادل کرده و والدین فوق العاده‌ای باشند.
احتمالاً یکی دیگر از بزرگترین عوامل تعیین کننده در موفقیت مدرسه، مشارکت والدین و انگیزه والدین در امور تحصیلی فرزندانشان است. حدود ۷۰ تا ۹۰ درصد از کودکانی که در مدارس نمرات بالا دریافت می‌کنند توسط والدین خود در امور مربوط به مدرسه مورد تشویق و حمایت قرار می‌گیرند. والدین از طریق کمک کردن و مشارکت در امور مدرسه، اهمیت درس خواندن و جایگاه مدرسه را برای فرزندان خود آشکار می‌کنند.
چنین والدینی معمولا در دسترس دانش آموزان خود هستند، گهگاه درانجام امور مدرسه داوطلب می‌شوند و در جلسات با معلمان و کادر مدرسه شرکت می‌کنند. در مقابل، کودکانی که نمرات پایین‌تری دریافت می‌کنند، والدین آن‌ها مداخله و مشارکت کمتری را به عمل می‌آورند. مدارس همچنین به طور مرتب گزارش می دهند زمانی که والدین فعالانه در آموزش فرزندشان مشارکت داشته باشند، عملکرد دانش آموزان بهتر و موفقیت تحصیلی آن‌ها بیشتر است.
موفقیت تحصیلی، هدفی است که بسیاری از دانش‌آموزان و دانشجویان برای رسیدن به آن تلاش می‌کنند. اما این موفقیت تنها به تلاش فردی محدود نمی‌شود، بلکه به عوامل مختلفی مانند برنامه‌ریزی منظم، مدیریت زمان، انگیزه، و محیط یادگیری وابسته است. در این مقاله، تلاش شده تا با بررسی این عوامل و ارائه نکات کاربردی، مسیر موفقیت تحصیلی برای دانش‌آموزان هموارتر شود.
مؤسسات آموزشی و والدین به طور متقابل می‌توانند در رابطه با عواملی که در بالا بیان شد، نقش موثری را داشته باشند. کمک به دانش‌آموزان در شناسایی توانایی‌های طبیعی و توسعه مهارت‌های یادگیری خود در حالی که منابع محیطی پویا و برانگیزاننده فراهم باشد، راهی است که می‌توانیم به دانش‌آموزان امروز کمک کنیم تا فارغ‌التحصیلان باتجربه و رهبران موفق صنعت فردا را شکل دهند.
موفقیت تحصیلی نتیجه تعامل عوامل متعددی است که هر کدام نقش مهمی در پیشرفت و دستاوردهای آموزشی دارند. با برنامه‌ریزی دقیق، مدیریت زمان و حفظ انگیزه، می‌توان بسیاری از موانع را پشت سر گذاشت و به اهداف آموزشی دست یافت. در نهایت، تمرکز بر یادگیری مداوم و پذیرش اشتباهات به عنوان فرصتی برای رشد، می‌تواند راهگشای موفقیت پایدار در مسیر تحصیل باشد.
اگر شما هم به دنبال برنامه‌ریزی منظم و مشاوره‌ای کاربردی برای رسیدن به اهداف تحصیلی خود هستید، مرکز مشاوره تحصیلی زندگی برازنده من با تیمی از مشاوران متخصص در هر گروه آزمایشی آماده است تا شما را در این مسیر همراهی کند. با دریافت خدمات برنامه‌ریزی و مشاوره از مرکز ما، می‌توانید بهترین بهره‌وری را از زمان خود داشته باشید و با اطمینان بیشتری به سوی موفقیت حرکت کنید.
برای آشنایی با طرح‌های مشاوره تحصیلی زندگی برازنده من روی ” مشاوره تحصیلی” کلیک کنید.
44%
