رشته میکروبیولوژی جزء رشته‌های گروه علوم تجربی است.
علم میکروبیولوژی چگونگی استفاده‌ی بهینه از میکروارگانیسم‌ها و جلوگیری از ضررها و زیان‌هایی را که میکروارگانیسم‌ها می‌توانند به حیات انسان‌ها، دام‌ها و گیاهان وارد کنند، مورد بررسی قرار می‌دهد.
هدف این رشته شناخت جانداران میکروسکوپی و مسائل فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و ژنتیکی مختلفِ مربوط به آن‌ها و همچنین اثراتی‌ست که بر روی زندگی ما انسان‌ها یا جانوران دیگر می‌گذارند. میکروبیولوژیست‌ها در سطوح مختلف نسبت به میکروب‌ها اطلاعات گوناگون کسب می‌کنند:
شما به‌عنوان یک میکروبیولوژیست وظایف گوناگونی را بر عهده خواهید داشت که از جمله وظایف آن‌ها می‌توانیم به شناسایی انواع میکروب‌ها جهت کنترل بیماری‌های عفونی، کنترل کیفیت مواد غذایی و استفاده‌ی بهینه و مناسب از میکروارگانیسم‌ها در تولید مواد غذایی جدید، بهینه‌کردن مواد غذایی موجود از طریق انجام آزمایش‌ها و پژوهش‌های مختلف، استفاده از میکروارگانیسم‌ها برای کنترل آلودگی‌های محیط زیست و… اشاره کنیم.
میکروب‌ها فقط جنبه‌ی بیماری‌زایی ندارند، بلکه می‌توان از آن‌ها برای دستیابی به منافعی در تولید غذا، صنعت، حفاظت از محیط‌زیست، تقویت سیستم ایمنی و گوارش بدن، پیشگیری و کنترل بیماری‌ها استفاده کرد.
این رشته کاربردهای گسترده‌‌ای در زندگی روزمره‌ی ما نیز دارد.
شما بعد از فارغ‌التحصیلی می‌توانید در سازمان‌ها و مراکزی مثل سازمان‌های حوزه‌ی بهداشت و درمان، آزمایشگاه‌های پاتولوژی و میکروب‌شناسی بیمارستان‌ها، پژوهشگاه‌های نفت و در بخش‌های تحقیقاتی صنایع غذایی و دارویی، کشاورزی و محیط زیست مشغول به کار شوید.
اگر بخواهیم دروسی را که از دبیرستان به این رشته مربوط است نام ببریم، می‌توانیم به شیمی، فیزیک و زیست شناسی اشاره کنیم.
چارت درسی دانشگاه‌ها معمولاً مشترک است. با‌این‌حال، ممکن است در بعضی واحدهای دانشگاهی تفاوت جزئی وجود داشته باشد. حال این تفاوت می‌تواند فقط در اسم، و محتوای درس یکسان باشد.
چارت درسی رشته میکروبیولوژی که برایتان آوردیم، برگرفته از چارت درسی این رشته در دانشگاه شهید بهشتی و به شرح زیر است:
| شیمی عمومی ۱ | آزمایشگاه شیمی عمومی ۱ | فیزیک ۱ | آزمایشگاه فیزیک ۱ | ریاضیات زیستی |
| مبانی جانورشناسی | آزمایشگاه مبانی جانورشناسی | مبانی گیاه‌شناسی | آزمایشگاه مبانی گیاه‌شناسی | شیمی آلی ۱ |
| آزمایشگاه شیمی آلی | آمار زیستی | کارگاه آمار زیستی | مبانی بوم‌شناسی | کامپیوتر و محاسبات زیستی |
| مبانی بوم‌شناسی | کامپیوتر و محاسبات زیستی | مبانی فیزیولوژی جانوری | آزمایشگاه مبانی فیزیولوژی | بیوشیمی ساختار |
| آزمایشگاه بیوشیمی | ژنتیک پایه | آزمایشگاه ژنتیک | زیست‌شناسی سلولی | آزمایشگاه زیست‌شناسی سلولی |
| میکروبیولوژی عمومی | آزمایشگاه میکروبیولوژی عمومی | بیوشیمی متابولیسم | ژنتیک مولکولی | مبانی فیزیولوژی گیاهی |
| آزمایشگاه مبانی فیزیولوژی گیاهی | زیست‌شناسی مولکولی | فیزیولوژی میکروبی | آزمایشگاه فیزیولوژی میکروبیولوژی | باکتری‌شناسی |
| آزمایشگاه باکتری‌شناسی ۱ و ۲ | قارچ‌شناسی | آزمایشگاه قارچ¬شناسی | ایمنی‌شناسی | آزمایشگاه ایمنی‌شناسی |
| زیست‌شناسی تکاملی | مبانی زیست‌شناسی تکاملی | مبانی بیوانفورماتیک | ویروس-شناسی | متون تخصصی میکروبیولوژی |
| میکروبیولوژی صنعتی | آزمایشگاه میکروبیولوژی صنعتی | کارآموزی در زیست‌شناسی | مبانی مهندسی ژنتیک | میکروبیولوژی کاربردی |
| مبانی زیست فناوری میکروبی | میکروبیولوژی مواد غذایی | آزمایشگاه میکروبیولوژی مواد غذایی | میکروبیولوژی محیطی | آزمایشگاه میکروبیولوژی |
| بیوفیزیک | پروژه | اصول کشت بافت و سلول‌های جانوری | مهارت‌های کارآفرینی و اشتغال در زیست‌شناسی |
مدت تحصیل در این رشته ۴ سال، معادل ۸ ترم درسی است.
به خاطر ارتباط زیاد رشته‌ی میکروبیولوژی با صنایع مختلف و کاربرد آن، موقعیت‌های شغلی متنوع و زیادی برای میکروبیولوژیست‌ها وجود دارد.
با وجود موقعیت‌های شغلی متنوع، بازار کار زیادی برای این رشته وجود ندارد و بهای زیادی به این رشته داده نشده است.
شما به‌عنوان یک میکروبیولوژیست با میکروب‌ها کار می‌کنید، بنابراین باید این مسئله را قبل از انتخاب‌رشته در نظر بگیرید. کار با نمونه‌های بیماران در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی یا آزمایشگاه‌های تشخیصی دیگر نیازمند این است که از برخورد با این موارد احساس بدی نداشته باشید.
این رشته را می‌توانید تا مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکتری ادامه دهید.
براساس دفترچه‌ی انتخاب‌رشته‌ی سال ۱۴۰۲، میکروبیولوژی شامل ۲ گرایش در کارشناسی‌ارشد می‌شود که عبارت‌اند از:
میکروب‌شناسی پزشکی، میکروب‌شناسی مواد غذایی. و ۱ گرایش در دکتری که عبارت است از: میکروبیولوژی.
به‌عنوان یک میکروبیولوژیست باید ذهنی خلاق، کنجکاو، حافظه‌ای قوی و توانایی تجزیه و تحلیل داده‌های مختلف را داشته باشید.
به صبر و حوصله و دقت بالا نیازمند هستید تا بتوانید تمرکز خودتان را در مواقع مورد نیاز حفظ کنید.
امکان اپلای و مهاجرت برای این رشته وجود دارد و وضعیت آن متوسط است.
البته زبان انگلیسی قوی و بالابودن نمره‌ی آزمون‌های معتبر روند این کار را راحت‌تر می‌کند.
از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، شمی، فکری، داوری‌کننده، استراتژیست، کامل‌گرا، تحلیل‌گر، نتیجه‌گرا، بادقت، اهل تئوری و آینده‌نگر است.
از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، شمی، فکری، ملاحظه‌کننده، اهل نظریه و تئوری، تحلیل‌گر، آینده‌نگر، هدفمند و کمال‌گراست.
عمده‌ی کار شما به آزمایشگاه‌ها مربوط می‌شود، اما واحدهای عملی کمی در دانشگاه برای این رشته وجود دارد. درنتیجه، اگر تنها به دانشگاه اکتفا کنید، آمادگی لازم برای ورود به بازار کار را نخواهید داشت.
پس حتماً باید در زمان تحصیل دوره‌های کارآموزی بسیاری را شرکت کنید، چون فضای کاری شما با فارغ‌التحصیلان علوم آزمایشگاهی مشترک است و آن‌ها واحدهای عملی بیشتری را می‌گذرانند، پس مهارت بیشتر و امکان اشتغال بیشتری دارند.
همچنین باید دائماً اطلاعات خود را در این زمینه به روز نگه دارید.
قبل از انتخاب‌رشته و قبل از ورود به هر رشته‌ای خوب فکر کنید.
با افرادی که قبل از شما این مسیر را طی کرده‌اند صحبت و از تجربه‌هایشان استفاده کنید.
همچنین از راهنمایی‌های مشاوران ماهر و متخصص در این زمینه بهره ببرید.
انتخاب رشته مهم‌ترین تصمیم شما در زندگی است. نباید فقط به لحظه‌ای که در آن قرار دارید فکر کنید و تصمیم بگیرید، به چهار سال بعد خود نگاه کرده و تصور کنید با این انتخاب در کجا قرار خواهید گرفت.
