به احتمال زیاد شما بارها و بارها با کلمه‌ی خلاقیت روبرو شده‌اید، بدون اینکه راجع به چیستی آن فکر کرده باشید.
در این مقاله قصد داریم علاوه بر ارائه‌ی تعریف کوتاهی از مفهوم خلاقیت، راهکارهای پرورش و تقویت خلاقیت را نیز بررسی کنیم.
خلاقیت در تعریف ساده‌ی آن یعنی توانایی پرورش و خلق ایده‌ها و ارائه‌ی راه‌حل‌های متنوع و بدیع و مناسب برای حل مسائل و مشکلات. از منظر روان‌شناختی خلاقیت به معنای پدید آوردن چیزی از چیزی دیگر است به گونه‌ای منحصر بفرد.
بسیاری خلاقیت را ذاتی و ارثی می‌دانند و اعتقاد دارند که خلاقیت مولفه‌ای ژنتیکی و غیراکتسابی است. همین مسئله سبب می‌شود که آن را قابل یادگیری و پرورش در نظر نگیرند، اما باید دانست که خلاقیت علاوه بر مولفه‌های ارثی و از پیش وجود داشته، همچون ماهیچه‌ای قابل پرورش و توانمندتر شدن است. تنها لازم است که از راهکارهای موثر در این زمینه کمک گرفته شود تا شرایط رشد و تسهیل آن فراهم شود. با ما همراه باشید تا راهکارهای پرورش خلاقیت را با یکدیگر مرور کنیم و ببینیم چگونه می‌توانیم آن را در خود ایجاد و تقویت کنیم.
آخرین باری که کاری خارج از حیطه‌ی مهارت‌ها و دانسته‌های پیشین خود انجام دادید، کی بوده است؟
با غلبه بر ترس‌ها و چالش‌ها، خود را به سوی تجربیات جدید سوق دهید، چرا که این کار به شما کمک می‌کند تا هر آنچه را که مدت‌ها در ذهن خود داشته‌اید و ترس از انجام دادن آن را دارید، به عمل دربیاورید.
آنچه که در نتیجه برای شما رخ میدهد، غلبه‌ی راحت‌تر بر ترس‌های آینده و افزایش چشم‌گیر میزان خلاقیت شماست.
هنری دیوید ثورو، نویسنده می‌گوید: «از لحظه‌ای که پاهایم شروع به حرکت می‌کنند، افکارم نیز شروع به جریان می‌کنند.» مطالعات نشان داده است که ورزش، حافظه و تفکر خلاق را بهبود می‌بخشد.
ورزش کردن سبب تخلیه‌ی افکار و انرژی‌های منفی می‌شود و ذهن شما را از مسائل آزاردهنده پاک می‌سازد. طبیعی است که در نتیجه، شما با ورزش توان و ظرفیت بیشتری برای افکار مثبت و ایجاد خلاقیت در خود بارور می‌سازید.
صحبت با متخصصان در موضوع مورد نظرتان، خواندن مقاله‌ای که با نظریات ارائه شده در آن موافق نیستید یا حتی صحبت و همفکری در رابطه با موضوع مورد نظر با یکی از اعضای خانواده یا دوستان، همگی می توانند به شما در افزایش خلاقیت کمک کنند. در کسب و کار، مطمئن شوید که افراد با تجربیات زندگی و جهان‌بینی‌های متفاوت را در جلسات خود می‌گنجانید و همیشه نسبت به افرادی که نظرات متفاوتی نسبت به شما دارند، گشوده و پذیرا هستید. این موضوع سبب می‌شود تا شما یک مسئله را از منظر جوانب و ابعاد مختلف در نظر گرفته و نسبت به آن به بینش عمیق‌تری از پیش دست یابید که این خود سبب افزایش خلاقیت و بهره‌مندی می‌شود.
نتایج تحقیقات نشان میدهد که بی‌حوصلگی در واقع ما را به سمت تفکر عمیق و خلاقیت بیشتر سوق میدهد.
این تئوری می‌گوید که یک ذهن بی‌حوصله به دنبال تحریک است، که آن را به حالت رویاپردازی و تخیل میبرد و این خود منجر به ایده های جدید می‌شود.
به جای اینکه هر دقیقه اضافی را با فعالیت‌های بیش از حد پر کنید یا مداماً خود را با تلفن همراهتان و جست و جو در فضای مجازی مشغول کنید، کمی فضای تنفس به ذهن خود بدهید. بگذارید ذهنتان آزادانه و بدون محدودیت، به فعالیت خود ادامه دهد تا به آن ایده‌ی طلایی و خلاقانه‌ی مورد نظر دست یابد.
گذراندن وقت در بیرون از خانه و محل کار و قرار گرفتن در معرض هوای آزاد، ذهن را رها می‌سازد.
همچنین در صورت امکان و داشتن وقت کافی سعی کنید در هفته مدتی را به بودن در طبیعت و آرامش آن بگذرانید تا بتوانید افکار خود را سازماندهی کرده و به ذهن خود استراحت کافی جهت شروع دوباره و بارش فکری جدید را بدهید.
ایجاد یک فضای کاری منظم و سازماندهی شده برای ترتیب ذهن شما بسیار مهم است.
اگر در یک محیط نامرتب کار کنید، به احتمال زیاد احساس استرس، عدم تمرکز و حتی خستگی و پریشانی خواهید داشت. وقتی فضا را از وسایل اضافی پاک می‌کنید و آن را پر از چیزهایی می‌کنید که به شما حس خوبی می‌بخشند، محیط بهتری برای خلق ایده‌های بکر و جدید فراهم می‌کنید. به همین دلیل است که طراحی مینیمال و صندلی‌های راحت برای دفاتر و شرکت‌ها و اتاق کار بسیار مناسب هستند، چرا که روند فکر کردن خلاقانه را بسیار تسهیل می‌کنند.
سعی کنید حداقل یک بار در هفته فضای اطراف خود را مرتب و تمیز کنید تا مطمئن شوید که در یک محیط بهینه برای خلق ایده‌های خلاقانه کار می کنید.
وقتی در خلق ایده‌های جدید و ارائه‌ی راه‌حل‌های کاربردی به بن‌بست می‌رسید، ممکن است زمان آن رسیده باشد که از خلاقیت دیگران بهره ببرید.
اطراف خود را با افرادی احاطه کنید که می توانید ایده‌ها و نظرات خود را با آنها به اشتراک بگذارید و بازخورد مثبت از جانب آنها دریافت کنید.
این موضوع نه تنها برای پرورش و رشد خلاقیت شما به طور کلی خوب است، بلکه برای حرفه و شغل شما نیز مفید است. این دیدگاه‌های متفاوت می‌توانند به عنوان راهکارهای مفیدی برای حل مسائلی عمل کنند که برای مدت طولانی ذهن شما را به خود مشغول کرده است.
افراد خلاق نه تنها می‌توانند در مورد فعالیت‌های مختلف به شما بازخورد بدهند، بلکه انگیزه‌ی آنها نیز شما را برای ارائه‌ی بهترین عملکرد با انگیزه نگه می‌دارد.
آیا تا به حال متوجه شده‌اید که برخی از بهترین ایده‌های شما در تصادفی‌ترین زمان‌ها مانند رانندگی کردن یا دوش گرفتن به ذهن شما می‌رسد؟
دلیلی که برای آن وجود دارد این است که این وقفه‌ها به ذهن شما اجازه میدهد تا ذهنتان به شیوه‌ای ناخودآگاه به کار کردن بر روی این ایده‌ها ادامه دهد.
همانطور که اخیراً در یک مقاله به این مسئله اشاره شده بود که زمانی که برای مدتی فعالانه روی یک ایده کار می کنید، مهم است که به فکر خود “زمان نهفتگی” بدهید.
برایان هالیگان، مدیرعامل و یکی از بنیانگذاران HubSpot، مدافع بزرگ چرت زدن در محل کار است.
او در واقع متوجه شده بود که که بهترین ایده‌هایش زمانی به ذهنش می‌رسد که تازه به خواب می‌رود یا تازه از خواب بیدار می‌شود.
او در مصاحبه ای به این مسئله اشاره کرد که تلاش می کند تا دفتر کار را به محیطی تبدیل کند که در آن کارمندان بتوانند «کمتر کار کنند و بیشتر فکر کنند».
با فراهم کردن اتاق های خواب برای تشویق کارکنان خود به استراحت!
کودکان به این دلیل که محدودیتی برای خلاقیت خود نمی شناسند، “به طور طبیعی خلاق” در نظر گرفته می‌شوند.
از آنجایی که کودکان مایلند با خلاقیت خود به سوی انجام هر کاری بروند، از هیچ تلاشی دریغ نمی‌کنند. بهتر است شما نیز همچون یک کودک به خلاقیت خود پروبال دهید و افکار مزاحم و بازدارنده را کنار بزنید.
به خصوص زمانی که می خواهید مسیری کاملاً متفاوت با تجربیات گذشته‌ی خود را در پیش بگیرید.
مایل به ریسک باشید تا محدودیت های دست و پاگیر را کنار بزنید و از روند کار خود لذت ببرید. یک کودک همه چیز را به عنوان یک ماجراجویی می‌بیند و از هر لحظه بهترین استفاده را می‌کند.
به جای نگرانی در مورد تمام مسئولیت های خود، تمام انرژی خود را در یک زمان بر روی یک پروژه متمرکز کنید تا بتوانید بهترین تلاش خود را به کار بگیرید.
اگر از آن دسته افرادی هستید که آموزش‌های هدایت شده را ترجیح می‌دهید، گذراندن یک دوره خلاقانه می‌تواند راه درستی برای هدایت خلاقیت شما باشد.
دوره‌های خلاقانه می‌تواند شامل هر چیزی باشد، از نوشتن خلاقانه گرفته تا عکس و ویدئو، موسیقی، هنر و طراحی. صرف نظر از دوره‌ای که می‌گذرانید، در معرض روش‌های مختلف تفکر و رویکردهای کاری متفاوت قرار خواهید گرفت که می توانید در کار خود اعمال کنید.
بعلاوه، این دوره به شما کمک می‌کند تا برخی از نقاط قوت خود را کشف کنید و روی نقاط ضعف خود کار کنید.
