در سیستم کنکور ایران، سهمیه‌ها به منظور فراهم کردن شرایط برابر و حمایت از گروه‌های مختلف جامعه در نظر گرفته شده‌اند به طوریکه ظرفیت هر رشته‌محل بین سهمیه‌های مختلف تقسیم می‌شود، در این مقاله به بررسی سهمیه های مختلف کنکور سراسری و میزان تاثیر آنها در نتیجه داوطلبان میپردازیم.
سهمیه ایثارگران برای فرزندان و همسران شهدا، جانبازان، آزادگان و رزمندگان در نظر گرفته شده است و به دو دسته‌ی سهمیه ایثارگران ۲۵ و ۵ درصدی طبقه بندی می‌شوند.
سهمیه ۲۵ درصدی ایثارگران برای همسر و فرزندان شهدا، جانبازان (با درصد جانبازی ۲۵ درصد به بالا) و همسر و فرزندان آنها، آزادگان و همسر و فرزندان آنها در نظر گرفته شده است، بطوریکه ۲۵ درصد ظرفیت هر رشته محل به داوطلبان مشمول این سهمیه تعلق دارد.
در صورتی که تعداد داوطلبان واجد شرایط کمتر از ظرفیت تعیین شده باشد، مابقی ظرفیت به داوطلبان سهمیه ۵ درصد و بعد به سایر داوطلبان اختصاص می‌یابد.
طبق دفترچه انتشار شده توسط سازمان سنجش علاوه بر همسر و فرزندان شهدای گرانقدر خانواده درجه یک آنها(پدر، مادر، خواهر، برادر) نیز مشمولین این سهمیه هستند.
سهمیه ۵ درصدی ایثارگران برای گروه‌های خاصی از جامعه ایثارگر در نظر گرفته شده است. جزئیات این سهمیه به شرح زیر است:
جانبازان با درصد جانبازی کمتر از ۲۵ درصد و همسر و فرزندان آنها
رزمندگان (با حداقل ۶ ماه حضور داوطلبانه در جبهه) و همسر و فرزندان آنها
۵ درصد از ظرفیت هر رشته و دانشگاه به داوطلبان مشمول این سهمیه اختصاص داده می‌شود. در صورتی که تعداد داوطلبان واجد شرایط کمتر از ظرفیت تعیین شده باشد، مابقی ظرفیت به سایر داوطلبان اختصاص می‌یابد.
داوطلبان دارای سهمیه ایثارگران ۲۵ درصد برای قبولی در هر رشته محل باید حداقل ۷۰ درصد نمره آخرین فرد پذیرفته شده در گزینش آزاد و داوطلبان دارای سهمیه ۵ درصدی باید حداقل ۷۵ درصد نمره آخرین فرد پذیرفته شده را کسب کنند.
رزمندگانی که حداقل ۶ ماه به صورت داوطلبانه در جبهه حضور داشته اند و همسر و فرزندان آنها مشمول سهمیه ۵ درصدی ایثارگران هستند.
سهمیه جانبازان کنکور به میزان درصد جانبازی آنها وابسته است به طوریکه جانبازان ۲۵ درصد به بالا و همسر و فرزندان آنها مشمول سهمیه ایثارگری ۲۵ درصد هستند. در حالیکه جانبازن با درصد جانبازی کمتر از ۲۵ درصد مشمول سهمیه ایثارگران ۵ درصد هستند.
یکی از مهم‌ترین سهمیه‌های کنکور سراسری در ایران، سهمیه مناطق است. این سهمیه به منظور برقراری عدالت آموزشی و ایجاد فرصت‌های برابر برای داوطلبان از مناطق جغرافیایی مختلف کشور تدوین شده است. سهمیه مناطق بر اساس شرایط جغرافیایی و سطح دسترسی به امکانات آموزشی به سه منطقه تقسیم می‌شود:
سهمیه منطقه یک کنکور شامل شهرهای بزرگ و مراکز استان‌هاست که دسترسی به امکانات آموزشی و رفاهی بیشتری دارند.
سهمیه منطقه دو کنکور شامل شهرهای کوچک‌تر و مراکز شهرستان‌ها با امکانات آموزشی متوسط است.
سهمیه منطقه سه کنکور شامل مناطق محروم و دورافتاده که دسترسی کمتری به امکانات آموزشی و رفاهی دارندف می باشد.
داوطلبان بر اساس محل اخذ مدرک تحصیلی سه سال آخر دوره متوسطه (دبیرستان) خود در یکی از این سه منطقه قرار می‌گیرند.
«توجه داشته باشید که حتی اگر یک سال از سه سال در منطقه مرفه تر مشغول به تحصیل بوده باشید آن سهمیه منطقه مرفه‌تر به عنوان سهمیه شما در نظر گرفته می‌شود.»
در صورتیکه که حداقل دو سال از سه سال آخر تحصیل در دوره متوسطه و یا سال آخر دوره متوسطه خود را در خارج از کشور گذرانده‌اید، جزو منطقه۳ محسوب می‌شوید. یعنی یا سال دهم و یازدهم را در خارج از کشور گذرانده‌اید و یا سال دوازدهم را خارج از کشور تحصیل کرده باشید، مشمول سهمیه منطقه ۳ هستید.
سهمیه نهایی شما باتوجه به محل اخذ مدرک سه سال تحصیل متوسطه در بند سوم کارنامه ملاک انتخاب رشته کنکور سراسری درج شده است، علاوه بر آن با توجه به شهرهای هر منطقه می توانید سهمیه منطقه خود را مشخص کنید.
در سهمیه‌های کنکور سراسری، سهمیه‌ای تحت عنوان سهمیه معلولین وجود ندارد و داوطلبان دارای معلولیت جزو داوطلبان سهمیه منطقه ۳ محسوب می‌شوند.
سهمیه مناطق محروم در کنکور سراسری ایران به منظور ایجاد عدالت آموزشی و کاهش نابرابری‌های تحصیلی طراحی شده است. این سهمیه به دانش‌آموزانی که در مناطق کمتر توسعه‌یافته و محروم تحصیل کرده‌اند، فرصت بیشتری برای ورود به دانشگاه‌ها و رشته‌های مورد نظرشان می‌دهد به طوریکه حداقل ۴۰ درصد از ظرفیت کدرشته محل‌های ناحیه‌ای، قطبی و کشوری دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی واقع در استان‌های ایلام، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، سیستان و بلوچستان، کردستان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد، لرستان و هرمزگان به داوطلبان بومی این استان‌ها اختصاص می‌یابد و تحصیل در دوره‌های مناطق محروم رایگان است.
در سال‌های اخیر، سازمان سنجش آموزش کشور برای داوطلبان کنکور سراسری که درگیر بلایای طبیعی مانند زلزله، سیل، و دیگر حوادث شده‌اند، تسهیلات و سهمیه‌های خاصی را در نظر گرفته است. این تسهیلات با هدف حمایت از داوطلبانی که به دلیل این حوادث دچار مشکلات و موانعی در آمادگی برای کنکور شده‌اند، ارائه می‌شود. به این صورت که داوطلبانی که مدرک سال دهم، یازدهم یا دوازدهم خود را در یکی از شهرها یا بخش‌های درگیر بلایای طبیعی کسب کرده باشند و به موجب بلایای طبیعی دچار خسارت مالی و جانی شده‌اند به طوریکه این خسارت‌ها عملا موجب وقفه و خلل در تحصیل آنها شده است، مشمول این سهمیه هستند.
البته داوطلبانی شرایط استفاده از این سهمیه را دارند که در زمان وقوع بلایای طبیعی، به صورت مستقل یا با خانواده در محل بوده‌اند و آسیب جانی و مالی دیده‌اند. (برای استفاده از این سهمیه باید قبل از انتخاب رشته گواهی مربوط را از فرمانداری محل رخداد حادثه دریافت و در زمان انتخاب رشته، گزینه مربوط به استفاده از این سهمیه را انتخاب کنند. همچنین لازم است کد رشته محل‌های مربوط به این سهمیه را در فرم انتخاب رشته درج کنند.)
ضمنا توجه داشته باشید که سهمیه داوطلبان مناطق درگیر حوادث طبیعی صرفا برای دانشگاه‌های همان منطقه است و اگر رشته‌ای در آن استان ارائه نشود، در دانشگاه‌های استان‌های هم‌جوار برقرار است.
سهمیه بهیاران فرصتی مناسب برای بهیاران شاغل در مراکز بهداشتی و درمانی است تا بتوانند با شرایط بهتری در رشته‌های پرستاری، هوشبری، اتاق عمل ( در تمام دوره‌های تحصیلی روزانه، شهریه‌پرداز، دانشگاه آزاد و غیر انتفاعی) ادامه تحصیل دهند و به ارتقاء سطح دانش و مهارت خود بپردازند.
۱- داوطلبان از سلامت کامل جسمی و روانی برخوردار باشند.
۲- داشتن گواهینامه اشتغال به خدمت دولتی و غیر دولتی به عنوان بهیار.
۳- داشتن حداقل سه سال سابقه خدمت به عنوان بهیار در مراکز دولتی یا غیر دولتی را داشته باشند.
۴- داشتن دیپلم بهیاری نظام قدیم یا دیپلم بهیاری نظام جدید.
۲۵ درصد میزان ظرفیت هر رشته‌محل به داوطلبان مشمول این سهمیه تعلق دارد و برای پذیرش با این سهمیه، کسب حداقل ۷۰ درصد نمره آخرین فرد ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه در گزینش آزاد لازم است. ( مابقی ظرفیت به سایر داوطلبان اختصاص می‌یابد.)
۵ درصد میزان ظرفیت هر رشته‌محل به داوطلبان مشمول این سهمیه اختصاص می‌یابد. برای پذیرش کسب حداقل ۷۵ درصد نمره آخرین فرد ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه در گزینش آزاد لازم است. ( در صورت عدم تکمیل ظرفیت، مابقی ظرفیت به سایر داوطلبان اختصاص می‌یابد.)
ظرفیت رشته‌محل‌ها پس از کسر سهمیه ایثارگران بین مناطق تقسیم می‌شوند به طوریکه:
*سهمیه منطقه ۱: ۲۵ درصد ظرفیت آزاد به داوطلبان این منطقه اختصاص دارد.
*سهمیه منطقه ۲: ۳۵ درصد ظرفیت آزاد به داوطلبان این منطقه اختصاص دارد.
* سهمیه منطقه۳: ۴۰ درصد ظرفیت آزاد به داوطلبان این منطقه اختصاص دارد.
برای پذیرش از طریق این سهمیه کسب حد نصاب ۷۰ درصد نمره آخرین فرد پذیرفته شده در سهمیه آزاد لازم است.
حداقل ۴۰ درصد از ظرفیت کد رشته محل‌های ناحیه‌ای، قطبی و کشوری دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی واقع در استان‌های ایلام، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، سیستان و بلوچستان، کردستان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد، لرستان و هرمزگان به داوطلبان بومی این استان‌ها اختصاص می‌یابد.
خیر . با اینکه سهمیه مناطق و سهمیه رزمندگان و ایثارگران به طور همزمان اعمال می‌شوند( یعنی داوطلبی که واجد شرایط سهمیه ایثارگران است، همزمان در سهمیه منطقه‌ای خود نیز مورد سنجش قرار می‌گیرد) ولی این سهمیه‌ها به صورت جداگانه بررسی و اعمال می‌شوند.
داوطلبان ممکن است همزمان واجد شرایط سهمیه مناطق محروم و سهمیه ایثارگران باشند. در این موارد، معمولاً داوطلب باید یکی از سهمیه‌ها را انتخاب کند، چرا که استفاده همزمان از این دو سهمیه ممکن است امکان‌پذیر نباشد.
بهیاران شاغل که واجد شرایط استفاده از سهمیه بهیاران هستند، می‌توانند همزمان از سهمیه مناطق یا ایثارگران نیز بهره‌مند شوند، زیرا سهمیه بهیاران به صورت خاص برای رشته‌های مرتبط با علوم پزشکی اعمال می‌شود.
*داوطلبان باید در زمان ثبت‌نام در کنکور سراسری، سهمیه مورد نظر خود را اعلام کنند. در صورتی که واجد شرایط دو سهمیه باشند و استفاده همزمان ممکن نباشد، باید اولویت خود را مشخص کنند.
داوطلبان مشمول سهمیه ایثارگران در هر مقطع تحصیلی فقط یک بار مجاز به پذیرش در دانشگاه با استفاده از سهمیه ایثارگران هستند. یعنی اگر شما دارای سهمیه ایثارگران(۵ یا ۲۵ درصد)هستید در هر مقطع فقط یکبار با سهمیه میتوانید در دانشگاه پذیرفته شوید.
برای اطلاع از مقاطع تحصیلی این مقاله را مطالعه فرمایید.
خیر. همانطور که در مقاله اشاره کردیم سهمیه ایثارگران برای پدر، مادر، خواهر ، برادر، همسر و فرزندان قابل استفاده است.
سهمیه بسیجی فعال در کنکور سراسری ایران یکی از سهمیه‌هایی است که برای اعضای فعال بسیج در نظر گرفته شده است. این سهمیه به منظور تشویق و حمایت از بسیجیان فعال و همچنین افزایش انگیزه آنها برای ادامه تحصیل در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور ارائه می‌شد که از سال ۹۸ از لیست سهمیه‌های سازمان سنجش حذف شده است.
خیر. در نظام آموزشی ایران، سهمیه‌ای به‌طور مشخص برای دوقلوها یا چندقلوها در کنکور سراسری تعریف نشده است، لذا سهمیه ای تحت عنوان سهمیه دوقلوهای کنکور وجود ندارد.
در نظام آموزشی ایران سهمیه جداگانه و مشخصی برای روستاییان در نظر گرفته نشده است و داوطلبان ساکن مناطق روستایی از سهمیه منطقه ۳ برخوردار می‌شوند. که ۴۰ درصد ظرفیت آزاد برای این داوطلبان در نظر گرفته شده است.
امیدواریم این مقاله براتون مفید واقع بشه، چنانچه نیاز به مشاوره دارید میتونید به قسمت تماس با ما مراجعه کنید که بتونیم کمکتون کنیم.
