سیاست بومی‌گزینی در نظام آموزشی ایران با هدف توزیع عادلانه فرصت‌های تحصیلی و کاهش مهاجرت‌های داخلی برای تحصیل در دانشگاه‌ها اجرا می‌شود. رشتههای بومی قطبی یکی از ابزارهای اصلی این سیاست هستند که به دانشجویان مناطق مختلف کشور امکان می‌دهند تا در دانشگاه‌های نزدیک به محل زندگی خود تحصیل کنند. در این مقاله به بررسی رشتههای بومی قطبی، نحوه تقسیم‌بندی کشور به قطب‌های گوناگون و جدول رشتههای قطبی هر گروه آزمایشی می‌پردازیم.
در زمان انتخاب رشته و بعد از مطالعه دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که منظور از قطب بومی چیست؟ برای پاسخ به این پرسش ابتدا به معنی قطب می‌پردازیم. هر قطب از چندین ناحیه‌ی کنار هم تشکیل شده است. به عبارت دیگر ناحیه‌های کنار هم تشکیل یک قطب را می‌دهند.
اما سوال بعدی که ممکن است در ذهن شما مطرح شود این سوال است:«از کجا بفهمیم که بومی کدام قطب هستیم؟» برای جواب به این پرسش و آگاه شدن از قطب بومی خود می‌توانید به بند چهارم کارنامه نهایی کنکور سراسری خود مراجعه کرده و از استان و ناحیه و قطب بومی خود اطلاع پیدا کنید. علاوه بر آن در جدول زیر به قطب‌های کنکور و استان‌های تابع آن‌ها اشاره شده است:
| قطب ۱ | البرز، تهران، زنجان، سمنان، قزوین، قم ، مرکزی، گلستان، گیلان، مازندران |
| قطب ۲ | سیستان و بلوچستان ، کرمان، خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی |
| قطب ۳ | آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، کردستان ، کرمانشاه، همدان |
| قطب ۴ | اصفهان، چهارمحال و بختیاری ، یزد، ایلام، خوزستان ، لرستان |
| قطب ۵ | بوشهر، فارس، کهگیلویه و بویراحمد، هرمزگان |
رشته های بومی قطبی رشته هایی هستند که در بیشتر ناحیه‌های کشور دایر نیست، ولی در هر قطب وجود دارد. مثلا رشته‌ی فیزیوتراپی یکی از رشتههای بومی قطبی است یعنی رشتههای بومی قطبی در دانشگاه‌های همه ناحیه‌ها برگزار نمی‌شود ولی در چند ناحیه‌ی نزدیک به هم که یک قطب بومی را می‌سازند ارائه می‌شود.
داوطلبان بومی قطبی نسبت به داوطلبان غیر بومی شانس قبولی بیشتری برای پذیرش در رشتههای بومی قطب خود را دارند، (البته اگر نمره مورد نیاز برای پذیرش در آن رشته را دارا باشند)، بنابراین به شما توصیه می‌کنیم در انتخاب رشته به رشتههای بومی قطبی توجه کرده و بر اساس بومی گزینش بومی انتخاب و علاقه خود انتخاب رشته کنید.
هر کد رشته‌محل در کنکور سراسری دارای ظرفیت مشخصی است. ظرفیت هر رشته در یک دانشگاه مشخص، بین داوطلبان بومی آن منطقه و داوطلبان غیر بومی تقسیم می‌شود:
در رشته هایی که پذیرش آن‌ها به صورت بومی انجام می‌گیرد؛ ۸۰ درصد ظرفیت به داوطلبان بومی آن منطقه و ۲۰ درصد ظرفیت به داوطلبان غیر بومی تعلق می‌گیرد؛ برای مثال روانشناسی یک رشته‌ی قطبی می‌باشد و اگر دانشگاهی ۱۰۰ نفر ظرفیت داشته باشد ابتدا ۳۰ نفر ظرفیت برای سهمیه ایثارگران جدا می‌شود، و بعد از ظرفیت باقی مانده ۵۶ نفر به داوطلبان بومی آن استان و ۱۴ نفر دیگر به داوطلبان غیر بومی تعلق می‌گیرد.
در رشتههای پرمتقاضی بومی، ۶۰ درصد ظرفیت به داوطلبان بومی آن منطقه و ۴۰ درصد ظرفیت به داوطلبان غیربومی تعلق می گیرد. یعنی از ۱۰۰ نفر ظرفیت این رشته‌ها پس از کسر ۳۰ نفر سهمیه ایثارگران، ۴۲ نفر از داوطلبان بومی و ۲۸ نفر از داوطلبان غیربومی انتخاب می‌شوند.
بنابراین احتمال قبولی داوطلبان بومی در رشته‌هایی که به صورت بومی پذیرش دارند بیشتر از داوطلبان غیر بومی است.
| علوم ریاضی و فنی | مهندسی برق، مهندسی مکانیک ، مهندسی کامپیوتر ، مهندسی عمران، مهندسی معماری، مهندسی صنایع |
| علوم تجربی | پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، دامپزشکی |
| علوم انسانی | حقوق، روانشناسی، حسابداری |
| علوم و مهندسی محیط زیست |
| روانشناسی |
| فقه و مبانی حقوق اسلامی |
| علم اطلاعات و دانش شناسی |
| فیزیوتراپی |
| علوم دامی |
| کتابداری در شاخه پزشکی |
| علوم و مهندسی صنایع غذایی ( کشاورزی ) |
| دکترای عمومی دامپزشکی |
| مدیریت دولتی |
| اقتصاد |
| مدیریت صنعتی |
| کاردانی تکنسین پروتز های دندانی |
| مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی |
| اقتصاد |
| روانشناسی |
| ریاضیات و کاربردها |
| علم اطلاعات و دانش شناسی |
| فقه و مبانی حقوق اسلامی |
| مدیریت دولتی |
| مدیریت صنعتی |
| مهندسی برق |
| مهندسی شهرسازی |
| مهندسی صنایع |
| مهندسی مواد و متالوژی |
| اقتصاد |
| تاریخ |
| جامعه شناسی |
| جغرافیا |
| روانشناسی |
| علم اطلاعات و دانش شناسی |
| اقتصاد |
| تاریخ |
| جامعه شناسی |
| جغرافیا |
| روانشناسی |
| علوم سیاسی |
| فقه و مبانی حقوق اسلامی |
| مدیرت دولتی |
| مدیریت صنعتی |
| مشاوره |
| مترجمی زبان انگلیسی |
