امید چیست؟نقش امیدواری در زندگی چیست؟ آیا امیدواری همان خوش‌بینی می‌باشد؟
به احتمال زیاد برای همه‌ی ما پیش آمده است که در مقاطعی از زندگی خود کاملاً ناامید و دلسرد شده‌ایم. امید برای ما کلمه‌ای مبهم بنظر می‌آمده که هیچ ارتباطی با آن و شرایط فعلی خود احساس نمی‌کرده‌ایم. اما در نهایت راهکار درست را چگونه یافته‌ایم؟ میان ناامیدی و امیدواری کدام را برگزیده‌ایم؟ به احتمال زیادی امیدواری انتخاب ما بوده است. نیروی محرکه‌‌ای که انسان برای ادامه دادن به زندگی خود به‌طور قطع به آن نیازمند است.
امید، مانند خورشید است؛ هرچه به آن نزدیکتر شوی، سایه مشکلات پشت سرت کمتر خواهد شد.
“ساموئل اسمایلز”
امید توانایی دیدن نور به‌رغم تمامی تاریکی‌هاست. امید اعتقاد داشتن به آینده‌ای روشن و انتظار برای اتفاقات مثبت و دلگرم کننده است. احساسی است که به ما می‌گوید با وجود تمامی مشکلات و سختی‌ها، شرایط و رویدادها در نهایت به نفع ما تغییر کرده و دشواری‌ها پایدار نمی‌مانند. برخلاف تصور غلط رایجی که وجود دارد احساسات امیدوارانه کاملاً مثبت نیستند. در واقع امیدواری برای آشکار و شکوفا شدن نیاز به سطوحی از عدم اطمینان، ناامیدی و افکار منفی‌گرایانه دارد. امیدواری برقرار کردن تعادل میان احساسات منفی و مثبت است و در واقع نحوه‌ی تفسیر ما از شکست است که میزان امیدمان را تعیین می‌کند. می‌توان گفت امید بذری است که در لجن‌زار زندگی کاشته شده و هر تلاشی می‌کند تا خود را به نور و روشنایی برساند.
امید یک حالت ذهنی است که به رویدادی خاص و موقعیتی بیرونی مربوط است و افراد در جهت براورده شدن تصویرهای ذهنی مثبت خود از آینده، اقدام و عملی را انجام می‌دهند. به‌طور دقیق‌تر باید گفت که افراد امیدوار علاوه بر مثبت‌اندیشی نسبت به سرانجام وقایع، عاملیت نیز دارند و نقش تلاش و اقدام خود را بی‌تاًثیر نمی‌دانند. اما خوش‌بینی یک نگرش و ویژگی شخصیتی است که مستقل از رویدادهای بیرونی بوده و افراد خوش‌بین همواره انتظار دارند نتایج دلخواه آن‌ها در آینده اتفاق بیوفتد اما در جهت آن اقدام و کوششی نمی‌کنند.
۱_میل به انعطاف‌پذیری و سازگاری
۲_ توانایی یافتن استراتژی‌های اثربخش به هنگام بحران
۳_ سخت‌کوش و مسئولیت‌پذیر
۴_ برخورداری از سلامت روان
۵_ داشتن اعتماد‌بنفس و عزت نفس بالا
۶_ دارای توانایی برنامه‌ریزی و مهارت حل مسئله
۷_ افسردگی و اضطراب پایین
روانشناسان دریافته‌اند که امید نقش شگفت‌آور و قدرتمندی در حوزه‌هایی مانند پیشرفت تحصیلی، تحمل مشاغل سخت و مقابله با بیماری‌های جسمانی دارد و در مقابل، از دست دادن امید به نسبت عوامل دیگری که مدت‌ها تصور می‌شد خطرات احتمالی بیشتری دارند، بسیار ملال‌آور و دلسرد کننده است.
دکتر چارلز آر اسنایدر، روانشناس دانشگاه کانزاس که مقیاسی را برای ارزیابی میزان امید افراد ابداع کرده است، می‌گوید: “امید در هر مطالعه‌ای که تاکنون انجام داده‌ایم، یک پیش‌بینی کننده قوی برای نتیجه ثابت کرده است.” دکتر اسنایدر گفت: “دانشجویان با امید زیاد اهداف بالاتری را برای خود تعیین می‌کنند و می‌دانند چگونه برای رسیدن به آن‌ها تلاش کنند.” وقتی دانش‌آموزان دارای استعدادهای فکری و پیشرفت‌های تحصیلی را مقایسه می‌کنید، چیزی که آن‌ها را از یکدیگر متمایز می‌کند، امید است.»
محققان دیگر نیز دریافتند افرادی که در مقیاس امید امتیاز بالایی دارند به گونه‌ای بهتر می‌توانند شرایط وخیم را تحمل کنند. در مطالعه‌ای بر روی ۵۷ فرد مبتلا به فلج ناشی از آسیب نخاعی، آن‌هایی که امیدواری بیشتری را گزارش کردند، در مقایسه با افرادی که امید کمی داشتند، افسردگی کمتر، تحرک بیشتر (با وجود سطوح مشابه آسیب)، تماس‌های اجتماعی بیشتر و صمیمیت جنسی عمیق‌تری داشتند.
همچنین نتایج مطالعات نشان داده است که بیشتر بیماران مبتلا به بیماری‌های شدید، اگر قبل از بیماری خود به خوبی با زندگی سازگار شوند، ناامیدی کمتری را تجربه می‌کنند. مطالعات دیگر روی بیماران مبتلا به بیماری‌های جدی مانند نارسایی قلب و سرطان نیز نشان داده است که افرادی که امیدوارتر هستند، بدون در نظر گرفتن محدودیت‌های فیزیکی، تمایل خود را به دست و پنجه نرم کردن با مسائل زندگی بیشتر نشان می‌دهند.
برای امیدواری لازم است بدانید که فرد امیدوار از افکار یا احساسات منفی فرار نمی‌کند. او خود را مجبور نمی‌کند که فقط جنبه روشن مسائل را ببیند. او واقع‌بین است و با دیدی مثبت و عزمی قوی قدم در راه می‌گذارد تا آینده‌ای روشن را برای خود رقم بزند. در واقع، امید زمانی که با اعتراف کامل به وجود سختی‌ها و چالش‌ها همراه باشد، می‌تواند بسیار اثربخش‌تر و کارامدتر باشد. همانطور که اسنایدار در رابطه با امید توضیح می‌دهد، امید رنگین کمانی است که تکه‌هایی از نور چند رنگ را به جهات مختلف می‌فرستد. روحیه ما را بالا میبرد و باعث می‌شود به آنچه ممکن است فکر کنیم. امید رنگین کمان ذهنی هر یک از ماست.
