در این مقاله میخواهیم پیرامون یکی از ۵ عامل بزرگ شخصیت یعنی گشودگی نسبت به تجربه یا (openness to experience) صحبت کنیم. در مدل ۵ عاملی شخصیت، گشودگی به عنوان یکی از ۵ عنصر شخصیتی در کنار عناصر وظیفه شناسی، برونگرایی، تطابق پذیری و روانرنجوری قرار گرفته است. یک پیوستار نشاندهندهی هر بعد است و هر فردی طبق ویژگیهای خود در این طیف از ضعیف تا قوی یا در میانهی آن قرار میگیرد. این طبقهبندی ۵ بعدی از شخصیت میتواند ابزار مفیدی در رابطه با ارزیابی فرد در حیطههای مختلف زندگی نظیر سلامت روان، شغل و روابط اجتماعی باشد. به عنوان مثال بعد گشودگی نسبت به تجربه بیانگر آن است که افراد دارای این ویژگی میتوانند دنیا را به روشهای جدیدتری تجربه کنند، با ناشناختهها راحتتر کنار بیایند و حتی به سوی کشف آنها اقدام کنند و به خارج از منطقهی امن خود قدم بگذارند. کسانی که در این ویژگی امتیاز پایینی دارند، تمایل دارند در منطقهی آسایش و راحتی خود بمانند و به ندرت ایدههای موجود و از پیش شکل گرفته خود را به چالش میکشند.
گشودگی نسبت به تجربه به معنای توانایی باز بودن فرد و گرایش او برای خارج شدن از منطقه آسایش و راحتی است. این افراد از گفتگوهای سالم استقبال میکنند، جهانبینی خود را به چالش میکشند و به دنبال پیدا کردن شناخت بیشتر و کاملتری دربارهی جهان هستند. آنها با کنجکاوی به کشف چیزهای جدید میپردازند و به دنبال تازگی و ابتکار میباشند. همچنین این افراد تمایل دارند به دنبال ماجراهای جدید، تجربیات و تلاشهای خلاقانه باشند و در ایجاد ارتباط بین مفاهیم و ایدهها خوب عمل میکنند. از سویی دیگر افرادی که نمرات پایینی در شاخص گشودگی نسبت به تجربه کسب میکنند، عادتها و سنن آشنا را ترجیح میدهند. آنها با احتیاط به سوی چیزهای جدید قدم برمیدارند، ثبات را ترجیح میدهند و کنار آمدن با تغییرات زندگی برایشان دشوار است.
هر کسی در طیف گشودگی، جایگاه منحصر به فردی دارد. با این حال، بین گشودگی و همچنین ویژگی ها همبستگی وجود دارد. آنچه که در تحقیقات به آن اشاره شده است این را نشان داده که سطوح بالای این ویژگی با تفکر شهودی، کنجکاوی، خلاقیت، نوآوری و قدردانی از دنیای اطراف شما مرتبط است.
ماجراجو بودن، یا صرفاً به دنبال تجربیات جدید رفتن، برای افراد دارای ذهن باز امری عادی است. غافلگیر شدن و تازگی چیزها برای آنها به عنوان یک هیجان عمل میکند.
با این حال، گشودگی، فقط مدیریت احساسات مثبت نیست. این افراد همچنین با احساسات خود اعم از مثبت و منفی هماهنگ هستند.
علاوه بر این، ویژگیهای کسانی که از سطح بالایی از باز بودن در برابر تجربیات جدید برخوردار هستند، عبارتند از:
هر یک از پنج عامل بزرگ شخصیت، از جمله گشودگی، اغلب با استفاده از پرسشنامه اندازهگیری میشوند. از آزمودنیها خواسته میشود تا به یک سری جملات توصیفی پاسخ دهند و خود گزارش دهند که جملات تا چه حد نگرشهای آنها را توصیف میکنند. در حالی که پرسشنامهها در ارزیابی ویژگیهای شخصیتی رایج هستند، استفاده از آنها خالی از اشکال نیست.
یکی از معایب پرسشنامههای خودگزارشدهی این است که افراد به طور بالقوه پاسخهایی میدهند که خود را به شکل مثبتتری نشان دهند. میل به مطلوبیت اجتماعی میتواند منجر به این شود که پاسخ دهندگان نگرشهای واقعی خود را به نوعی دیگر معرفی کنند.
به عنوان مثال، از فردی که از او پرسیده میشود چقدر در برابر تجربیات جدید باز و گشوده است، ممکن است پاسخ مثبت و میزان بالایی را به این سوال دهد، حتی اگر اینگونه نباشد، چرا که گشودگی اغلب به عنوان یک ویژگی شخصیتی مطلوب در منظر عموم در نظر گرفته میشود.
_تصور کنید که یک فرد به شدت از ارتفاع میترسد. برای خارج شدن از منطقه امن و راحتی خود، او تصمیم میگیرد چتربازی را امتحان کند. روز بعد، او سوار یک ترن هوایی میشود تا تجربیات جدید را امتحان کند و ریسک امتحان کردن فعالیتی جدید و هراسناک را تجربه کند.
_این افراد هنگامی که در سفر هستند، ترجیح میدهند به جای اقامت در هتلی شیک و ۵ ستاره، در کنار مردم محلی اقامت کنند. اینگونه آنها دنیا را از چشم خانواده بومی تجربه میکنند.
_زمانی که فرد به رستوران یا کافیشاپ میرود، سفارش همیشگی و محبوب خود را از ذهنش کنار میزند و قادر است نوشیدنی یا غذایی را سفارش دهد که تا به حال امتحان نکرده و برای او کاملا ناشناخته و جدید است.
۱_محدود بودن و ماندن در منطقه امن خود میتواند منجر به امتیازات پایین در حوزه گشودگی شود. برای تقویت این ویژگی، سعی کنید دنیا را از دید دیگران ببینید. یکی از راههای انجام این کار، سفر است. زمانی که به سفر میروید، با مردم محلی بمانید. ببینید چگونه ارتباط برقرار میکنند و برای چه چیزی ارزش قائل هستند. این موضوع میتواند سبب شکلگیری دیدگاههای متفاوت و بدیعی در زندگی شما شود.
۲_ اگر چه سفر و تجربیات حاصل از آن برای تقویت گشودگی بسیار کارامد و تاثیرگذار است، با این حال نیازی نیست که برای تقویت این ویژگی، هزینه بالایی کنید. به راحتی میتوانید از فردی با نظریات متفاوت دعوت کنید تا با شما گفتگو بنشیند. به جای نگرانی در مورد درست بودن و اثبات نظر خود، سعی کنید نظرات آنها را نیز بشنوید و در رابطه با آنها فکر کنید. لزوماً مجبور نیستید موقعیت خود را نیز تغییر دهید. شما به سادگی باید موقعیت طرف مقابل را درک کنید و اگر نقطه نظرات او به اندازه کافی متقاعد کننده است، تلاش کنید تا در صورت امکان در باورهای خود نیز تغییراتی ایجاد کنید.
۳_ یکی از مشخصه های گشودگی نسبت به تجربیات این است که شروع به به چالش کشیدن خود کنید و از روال عادی و همیشگی خود خارج شوید. آنچه را که با آن راحت هستید مشخص کنید و چیزی را امتحان کنید که خارج از آن قلمرو است. اگر نگران و مضطرب میشوید، میتوانید از یک دوست مورد اعتماد بخواهید که با شما همراهی کند. به عنوان مثال، اگر از ارتفاع میترسید، به همراه دوست خود به ترن هوایی و یا کوه روید.
۴_حتی کارهای کوچک مانند تغییر در برنامه روزانه به شما کمک میکند که گشودهتر عمل کنید. به جای اینکه همیشه یک کانال خبری خاص را تماشا کنید، سعی کنید به کانالهای خبری دیگر با دیدگاه متفاوت روید و آن را برای مدتی امتحان کنید. امتحان کردن یک سرگرمی جدید راه جذاب دیگری برای تقویت این خصیصه است. به طور خاص، تلاشهای هنری مانند مجسمهسازی، طراحی، و نواختن یک ساز بیشترین سهم را در افزایش ویژگی گشودگی دارند. آنها به شما کمک میکنند تا احساسات خود را بیان کنید و با افکار درونی خود هماهنگتر شوید.