سال کنکور از جمله مقاطعی است که حتی کوچکترین تصمیمهای عاطفی میتواند بر سرنوشت تحصیلی اثر بگذارد. ما برای دوست داشتن و دوست داشته شدن آفریده شدهایم و نیاز داریم که درک و حمایت عاطفی دریافت کنیم. این حقیقتی انکارناپذیر است که روابط، بخشی از سلامت روانی ما را تضمین میکنند. اما نکته مهم اینجاست که هر نیازی اگر در زمان و شرایط نادرست پاسخ داده شود، به جای آرامش، منجر به آشفتگی میشود.
بنابراین اگر شما هم درباره روابط عاطفی و مدیریت آن در سال کنکور با چالش مواجه شدید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
هیچکس نمیتواند انکار کند که ما انسانها به روابط عاطفی نیاز داریم؛ درست مثل نیاز به آب و غذا. مخصوصاً در دوران نوجوانی و جوانی، به خاطر تغییرات بلوغ و جستوجوی هویت، این نیاز خیلی پررنگتر میشود. پس اگر شما هم چنین احساسی دارید، طبیعی است و نباید بابت آن خودتان را سرزنش کنید.
اما واقعیت این است که در این سن انتخابها بیشتر رنگوبوی احساسی دارند تا منطقی. خیلی وقتها فرد هنوز خودش و هدفش را بهخوبی نمیشناسد و همین باعث میشود رابطه به جای اینکه منبع آرامش باشد، تبدیل به عاملی برای نگرانی و آشفتگی شود. حالا اگر این موضوع با سال کنکور همزمان شود، احتمال افت درسی و آسیب روحی دو برابر خواهد شد.
بهترین کار این است که در این مقطع حساس، نیاز عاطفی خود را از راههای سالمتر برطرف کنید؛ مثلاً با گفتوگوی صمیمانه با خانواده، وقتگذرانی با دوستانی که حالتان را خوب میکنند البته که منظور از اینکه حالتان را خوب میکنند قطعا این نیست که هر چیزی دلتان میخواهد را در به شما میدهد پس حالتان خوب است؛ بلکه منظور این است که حال شما به صورت منطقی خوب باشد یعنی اگر از منظر سوم شخص به شما و احوال شما و کارهایی که انجام میدهید نگاه شود همه چیز درست در جای خودش باشد و از این نظم و درستی به صورت اصولی حال شما خوب باشد و گرنه خوب بودن حال به صورت موقتی که بعد از آن کلی مشکلات سر راه شما قرار بگیرد ارزش ندارد و یا حتی سرگرمیهایی که به شما انرژی میدهند. وقتی به هدفهای تحصیلیتان برسید و به بلوغ بیشتری دست پیدا کنید، فرصت انتخابهای پختهتر و روابطی مطمئنتر را خواهید داشت.
رابطه عاطفی -حتی اگر سالم و کنترلشده باشد – معمولاً پیامدهای زیر را به دنبال دارد:
درسخواندن برای کنکور نیازمند تمرکز طولانیمدت است. اما وقتی درگیر رابطه هستید، ذهن شما مدام میان «درس» و «فکر به طرف مقابل» در نوسان است. پیامها، تماسها و حتی نگرانیهای کوچک، بخشی از انرژی ذهنی را مصرف میکنند و شما نمیتوانید با کیفیت کامل مطالعه کنید.
روابط عاطفی در سنین نوجوانی بهطور طبیعی همراه با فراز و نشیب است. یک قهر یا سوءتفاهم کوچک میتواند ساعتها یا حتی روزها حال شما را خراب کند. در چنین وضعیتی، انگیزه و انرژی لازم برای ادامه مطالعه کاهش پیدا میکند و افت تحصیلی بهدنبال خواهد داشت.
در این سن، فرد هنوز شناخت عمیقی از خودش و آیندهاش ندارد. به همین دلیل وابستگیهایی که شکل میگیرند اغلب عمیق اما ناپایدار هستند. این وابستگی میتواند باعث شود که تصمیمهای بزرگ زندگی مثل انتخاب رشته یا مسیر تحصیلی بر اساس احساسات لحظهای گرفته شود، نه منطق.
سال کنکور سالی است که باید برای آیندهای چندینساله برنامهریزی کنید. رابطه عاطفی اما اغلب بر اساس نیازها و هیجانات لحظهای پیش میرود. این تضاد باعث میشود اولویتهایتان جابهجا شوند و مسیر پیشرفت تحصیلیتان تحتتأثیر قرار گیرد.
اگر رابطه به شکست منجر شود (که در بسیاری از موارد چنین میشود)، فرد درگیر دو ضربه همزمان میشود: از یک طرف غم و ناامیدی ناشی از پایان رابطه و از طرف دیگر افت درسی و نگرانی بابت آینده. این وضعیت سلامت روان را بهشدت تحتفشار قرار میدهد و حتی میتواند به بیانگیزگی کامل منجر شود.
گاهی نوجوانان در سال کنکور برای فرار از فشارها و استرسها وارد رابطه میشوند. در ابتدا شاید احساس آرامش کنند، اما در بلندمدت این رفتار نوعی عادت به «فرار از مشکلات» را تقویت میکند. یعنی بهجای یادگیری مدیریت استرس، فرد به رابطه بهعنوان پناهگاه نگاه میکند و همین موضوع مانع رشد شخصی میشود.
همانطور که گفتیم، نیاز به ارتباط عاطفی یک واقعیت طبیعی است و نمیتوان آن را نادیده گرفت. اما هنر شما در سال کنکور این است که این نیاز را به روشهای سالمتر پاسخ دهید؛ روشهایی که هم به آرامش روانی کمک میکنند و هم تمرکز شما بر اهداف تحصیلی را از بین نمیبرند. چند پیشنهاد مهم در این زمینه عبارتند از:
خانواده نزدیکترین و امنترین منبع حمایت عاطفی است. بسیاری از دانشآموزان به دلیل اختلافات یا مشغله، از این منبع غافل میشوند. گفتوگوهای ساده و صمیمی با والدین یا خواهر و برادر میتواند حس امنیت، محبت و آرامش را در شما تقویت کند. حتی اگر فکر میکنید رابطهتان سرد شده، با کمی تلاش و گفتوگو میتوانید آن را بازسازی کنید.
همه دوستیها مضر نیستند. داشتن یکی دو دوست صمیمی که شما را در مسیر کنکور درک کنند و همهدف باشند، میتواند یک پشتوانه روحی قوی برایتان باشد. شرط مهم این است که این دوستیها به رقابت ناسالم، اتلاف وقت یا حاشیه ختم نشوند، بلکه بهعنوان انگیزه و حمایت عمل کنند.
ورزش نهتنها جسم شما را سالم نگه میدارد، بلکه یکی از بهترین راهها برای تخلیه هیجانات و کاهش اضطراب است. فعالیتهایی مثل پیادهروی، دوچرخهسواری یا حتی یک بازی گروهی ساده میتوانند جایگزین بسیار خوبی برای تخلیه نیازهای روانی و عاطفی باشند.
نقاشی، نوشتن، موسیقی یا حتی عکاسی میتوانند ابزاری عالی برای بیان احساسات باشند. خیلی وقتها همان چیزی که به دنبال آن در یک رابطه میگردید—یعنی «بیان شدن» و «درک شدن»—را میتوانید از طریق هنر تجربه کنید.
برای بعضی افراد، تقویت معنویت یا پرداختن به فعالیتهایی مثل دعا، مدیتیشن یا تمرینات تنفسی عمیق، یک منبع عمیق آرامش است. این کارها کمک میکنند در سختترین شرایط هم احساس کنید تنها نیستید و میتوانید کنترل بیشتری بر هیجانات خود داشته باشید.
یکی از راههای پاسخ به نیاز عاطفی، ایجاد رابطه مثبت با خودتان است. یعنی برای خودتان هدفهای کوچک بگذارید، به آنها برسید و به خودتان پاداش بدهید. این کار حس ارزشمندی و دوستداشتنِ خود را تقویت میکند و بخشی از خلأ عاطفی را پر میکند.
گاهی گفتوگو با یک فرد متخصص که هم شما را میفهمد و هم مسیرتان را میشناسد، بهترین جایگزین برای یک رابطه عاطفی است. مشاور میتواند هم نقش شنونده را داشته باشد و هم در مواقع لازم مسیر درست را به شما نشان دهد.
خوب، تا اینجای مقاله به این موضوع رسیدیم که برقراری روابط عاطفی در سال کنکور ضررهایش بیشتر از منفعتش است و لازم است که از آن صرف نظر کنید. اما سوالی که ممکن است ذهن بسیاری از شما را مشغول کرده باشد این است:
اگر الان در رابطه باشیم و مدتی از آن گذشته باشد و علاقه و وابستگی زیادی شکل گرفته باشد، چطور باید این رابطه را مدیریت یا پایان دهیم؟
در پاسخ باید گفت حتی اگر بخواهید روابط را به صورت کنترلشده پیش ببرید، در نهایت انرژی و تمرکز شما صرف نگرانیها و مسائل عاطفی میشود و کیفیت درسخواندن کاهش مییابد. بنابراین پیشنهاد ما این است که روابط را قطع کنید؛ اما برای پایان دادن به رابطه و کاهش آسیب، به نکات زیر توجه کنید:
اولین و مهمترین گام، پذیرش این است که ادامه رابطه در این شرایط میتواند اهداف تحصیلی و روانی شما را تحتتأثیر قرار دهد. این پذیرش به معنای بیارزش بودن رابطه یا طرف مقابل نیست، بلکه انتخابی هوشمندانه برای محافظت از آینده خودتان است.
سعی کنید احساسات و وابستگی خود را بررسی کنید: چه چیزهایی باعث شده این رابطه برایتان مهم شود؟ کدام بخشها واقعی و پایدار هستند و کدامها ناشی از عادت یا هیجانات لحظهای است؟ شناخت این نکات به شما کمک میکند تصمیمی منطقی و مسئولانه بگیرید.
اگر تصمیم به پایان رابطه گرفتهاید، بهتر است این کار با احترام و صداقت انجام شود. در گفتگو با طرف مقابل به جای متهم کردن یا سرزنش، احساسات و دلایل خود را بیان کنید:
اگر وابستگی شدید است، قطع ناگهانی ممکن است شوک و آسیب روانی زیادی ایجاد کند. بهتر است ارتباط را بهتدریج کاهش دهید:
پس از کاهش یا پایان رابطه، طبیعی است که حس تنهایی یا غم داشته باشید. برای جلوگیری از بازگشت به رابطه یا ورود به رابطه جدید نامناسب، این نیاز را از مسیرهای سالم پاسخ دهید:
جدایی حتی اگر تدریجی باشد، فشار روانی ایجاد میکند. مراقبت از خود در این دوران بسیار اهمیت دارد:
هر بار که دلتان برای رابطه تنگ شد، آینده خود را تصور کنید: موفقیت در کنکور، رسیدن به دانشگاه دلخواه و فرصتهای بهتر برای انتخاب روابط سالم و پایدار. این تصویر ذهنی باعث میشود تحمل سختیهای فعلی آسانتر شود و شما بتوانید تصمیمات درست و آگاهانه بگیرید.
گاهی گفتوگو با یک فرد متخصص بهترین جایگزین برای یک رابطه عاطفی است و مسیر درست را به شما نشان میدهد. بنابراین در این زمینه پیشنهاد میکنیم که حتما از یک روانشناس کمک بگیرید.
روابط عاطفی نیاز طبیعی انسانهاست، اما سال کنکور زمان تجربه کامل و تصمیمگیری عاطفی نیست. امروز، زمانی است برای تمرکز بر اهداف، رشد فردی و ساختن پایههای آینده شما. هر انتخاب آگاهانهای که اکنون انجام میدهید، فرصتهای بهتر و روابط پختهتر فردا را رقم میزند. به خودتان اعتماد کنید، احساساتتان را مدیریت کنید و از حمایت جایگزینهای سالم بهره ببرید. مسیر کنکور ممکن است دشوار باشد، اما با صبر، تمرکز و خودمراقبتی، هم موفقیت تحصیلی و هم آرامش روانی در دسترس شما خواهد بود.
44%