زبان و ادبیات عربی جزء رشته‌های گروه انسانی است. شاید تصور شما این باشد که رشته‌ی زبان و ادبیات عربی مثل درس عربی است که در دوره‌ی دبیرستان آموزش داده میشد، اما این تصور اشتباه است.
رشته‌ی زبان و ادبیات عربی بسیار گسترده و پیچیده‌تر از زمان دبیرستان است. در دبیرستان شما فقط قواعد ابتدایی و صرف فعلهای پایهریزی‌شده را آموزش میبینید، اما در دانشگاه با دروسی مثل تاریخ ادبیات عرب، در دوره‌های مختلف اعم از تاریخ ادبیات عصر جاهلی، عصر اموی، عصر عباسی، دوره‌ی انحطاط و دوره‌ی معاصر، متون نظم و نثر در دوره‌های مختلف تاریخی، ادبیات تطبیقی، نامه‌نگاری و خلاصه‌نویسی، مکالمه، انشا و فن ترجمه آشنا میشوید.
در ادامه به جزئیات بیشتری از این رشته میپردازیم.
شما بعد از فارغ‌التحصیلی، اگر به تدریس علاقه داشته باشید، میتوانید بهعنوان معلم و استاد دانشگاه در مدارس و دانشگاه‌ها و یا بهعنوان مترجم مشغول به کار شوید. همچنین میتوانید در آزمون‌های اداره‌‌ی فنی قوه‌ی قضائیه شرکت کنید و اگر موفق به قبولی شدید، بهعنوان مترجم رسمی دادگستری مجوز تأسیس دارالترجمه را بگیرید.
دروس ادبیات فارسی و عربی از دروس کاربردی در این رشته هستند.
چارت درسی دانشگاه‌ها معمولاً مشترک است. با‌این‌حال، ممکن است در بعضی واحدهای دانشگاهی تفاوت جزئی وجود داشته باشد. حال این تفاوت می‌تواند فقط در اسم، و محتوای درس یکسان باشد.
چارت درسی رشته‌ی زبان و ادبیات عربی که برایتان آوردیم، برگرفته از چارت درسی این رشته در دانشگاه الزهرا و به شرح زیر است:
رشته‌ی زبان و ادبیات عربی | |||||
گفت و شنود ۱ و ۲ و ۳ | نحو ۱ و ۲ و ۳ و ۴ و ۵ و ۶ و ۷ | صرف ۱ و ۲ | مهارت زبانی ۱ و ۲ | فارسی عمومی | زبان عمومی |
ترجمه‌ی قرآن کریم | آزمایشگاه ۱ و ۲ | متون حدیث و نهج البلاغه | فن ترجمه | علوم بلاغی ۱ و ۲ و ۳ | متون نظم دوره‌ی جاهلی |
متون نثر از دوره‌ی جاهلی تا پایان اموی | تاریخ ادبیات دوره‌ی جاهلی تا پایان اموی | تفسیر موضوعی | متون نظم دوره‌ی عباسی ۱ و ۲ | تاریخ ادبیات دوره‌ی عباسی ۱ و ۲ | متون نثر دوره‌ی عباسی ۱ و ۲ |
ترجمه از عربی به فارسی | متون نظم دوره‌های اسلامی و اموی | عروض و قافیه | نگارش ۱ و ۲ | روش تحقیق | تاریخ ادبیات دوره‌ی مغولی، مملوکی و عثمانی |
قرائت و ترجمه‌ی متون تفسیری | خواندن و ترجمه‌ی متون مطبوعاتی | مکتب‌های ادبی | متون نظم دوره‌ی معاصر ۱ و ۲ | متون نثر دوره‌ی معاصر ۱ و ۲ | نقد ادبی |
ادبیات تطبیقی | پروژه‌ی کارورزی | آواشناسی |
| ||
مدت زمان تحصیل در این رشته ۴ سال، معادل ۸ ترم تحصیلی است.
بعد از فارغ‌التحصیلی میتوانید در آزمون آموزش و پرورش شرکت کنید و بعد از قبولی به استخدام رسمی آموزش و پرورش دربیایید.
مانند سایر رشته‌ها، اگر تا مقطع دکتری ادامه تحصیل دهید، میتوانید بهعنوان استاد دانشگاه مشغول به کار شوید.
آرامش و امنیت روانی بالایی در این رشته وجود دارد و در حوزه‌ی کاری، استرسی متحمل نمی‌شوید.
شما میتوانید در آموزشگاه‌ها، زبان عربی را آموزش دهید.
اگر به مترجمی علاقه‌مند باشید میتوانید درآمد خوبی کسب کنید؛ چون بازار کتاب ایران نیاز مبرمی به مترجمانی دارد که به زبان عربی و کار ترجمه تسلط داشته باشند.
بازار کار خیلی گسترده و زیادی برای این رشته وجود ندارد.
این رشته فقط شامل دروس مربوط به عربی‌ست و اگر بدون داشتن علاقه وارد این رشته شوید، تحصیل برایتان سخت خواهد بود.
این رشته را میتوانید تا مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکتری، در گرایش‌های مختلف، ادامه دهید.
براساس دفترچه‌ی انتخاب‌رشته‌ی سال ۱۴۰۲، رشته‌ی زبان و ادبیات عربی شامل ۴ گرایش در کارشناسی‌ارشد میشود که عبارت‌اند از:
ادبیات عربی، مترجمی زبان عربی، آموزش زبان عربی، ادبیات تطبیقی فارسی ـ عربی.
و ۲ گرایش در دکتری که عبارت‌اند از: زبان و ادبیات عربی، مطالعات ترجمه‌ی عربی.
اول از همه باید به این نکته توجه داشته باشید که علاقه به زبان عربی شرط واجب است.
نبود علاقه باعث میشود این رشته برایتان کسل‌کننده به‌نظر بیاید. باید قبل از ورود به دانشگاه تقریباً بر زبان عربی تسلط داشته باشید.
وضعیت این رشته در بخش اپلای متوسط است، یعنی اگر توانمندی‌های لازم و دانش زبانی خوبی داشته باشید برای مهاجرت رشته‌ی مناسبی است.
طبق آزمون MBTI و شخصیت شناسی این آزمون، ۸ تیپ شخصیت مناسب این رشته هستند:
INTP (مهندس)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، شمی، فکری، ملاحظه‌کننده، اهل نظریه و تئوری، تحلیلگر، آینده نگر، هدفمند و کمالگراست.
INTJ (برنامه‌ریز)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، شمی، فکری، داوری‌کننده، استراتژیست، کمال‌گرا، تحلیلگر، نتیجه‌گرا، بادقت، اهل تئوری و آینده‌نگر است.
INFP (رؤیاپرداز)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، شمی، احساسی، ملاحظه‌کننده، صبور، حساس، هنرمند، اهل نظریه و تئوری و دارای قوه‌ی تخیل قوی است.
ENFP (وکیل مدافع)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: برون‌گرا، شمی، احساسی، ملاحظه‌کننده، خلاق، اجتماعی، رهبر و الهام‌بخش است.
INFJ (محرمِ راز)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، شمی، احساسی، داوری‌کننده، اهل نظریه و تئوری، خلاق و آینده‌نگر است.
ENTJ (فرمانده)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: برون‌گرا، شمی، فکری، داوری‌کننده، رئیس، رهبر، اجراکننده، استراتژیست، تحلیلگر و اجتماعی است.
ESFJ (حامی)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: برون‌گرا، حسی، احساسی، داوری‌کننده، قانون‌مدار، وقت‌شناس و متعهد است.
ISFP (هنرمند)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، حسی، احساسی، ملاحظه‌کننده، خلاق، نوآور، سازگار، صبور و آرام است.
اگر به زبان و ادبیات عربی علاقه‌مند باشید، با صبر و پشتکار بالا میتوانید موفقیت زیادی در این زمینه کسب کنید.
همچنین به این نکته توجه داشته باشید که نباید فعالیت خودتان را محدود به دروس دانشگاه کنید، از دوره‌ی دانشجویی نهایت استفاده را ببرید و در کلاس‌های مربوطه شرکت کنید.
میتوانید در این مسیر از مشاوران متخصص و افرادی که قبلاً این مسیر را پیموده‌اند، راهنمایی بگیرید.
