رشته زیست‌شناسی سلولی و مولکولی جزء رشته‌های گروه علوم تجربی است.
مهمترین مولکول‌هایی که در حیات سلول مؤثرند، RNA DNA و پروتئین‌ها هستند.
DNA مرکز ذخیره‌‌ی اطلاعات و صدور فرمان‌های سلول است،RNA وظیفه‌ی انتقال این فرمان‌ها و پروتئین مسئولیت اجرای این فرمان‌ها را بر عهده دارد. در زیست‌شناسی سلولی و مولکولی، چگونگی این فعالیت‌ها بررسی می‌شود.
امروزه زیست‌شناسی در کشورهای پیشرفته بیش از ۸۰ تا ۹۰ درصد سمت و سوی علوم سلولی و مولکولی را دارد، چراکه رشته علوم سلولی و مولکولی نیروی انسانی لازم را برای تحقیق در رشته‌های پزشکی، بیوشیمی، ژنتیک، بیوتکنولوژی، مهندسی ژنتیک، اصلاح نباتات، شیلات و دام تربیت میکند.
شما بعد از فارغ‌التحصیلی میتوانید در بیمارستان‌ها، دانشگاه‌ها، آزمایشگاه‌های مستقل، کالج‌ها، کمپانی‌های غیرانتفاعی و آژانس‌های دولتی، مراکز تحقیقاتی مثل مرکز تحقیقات ژنتیک، انستیتوی پاستور، مرکز تحقیقات بیوشیمی و بیوفیزیک، مؤسسه‌ی رویان، شرکت‌های خصوصی ساخت مواد اولیه‌ی آزمایشگاه‌ها، مؤسسه‌ی استاندارد، کارخانه‌های تهیه‌ی مواد بهداشتی و آرایشی، صنایع غذایی و دارویی، مراکز ساخت واکسن، کارخانه‌های تولید کیت‌های تشخیصی و آزمایشگاهی و کارخانه‌های تولید مواد شیمیایی مشغول به کار شوید.
اگر بخواهیم دروسی را که از دبیرستان به این رشته مربوط است نام ببریم، میتوانیم به شیمی، فیزیک و زیست‌شناسی اشاره کنیم.
چارت درسی دانشگاه‌ها معمولاً مشترک است. بااین‌حال، ممکن است در بعضی واحدهای دانشگاهی تفاوت جزئی وجود داشته باشد.
حال این تفاوت میتواند فقط در اسم، و محتوای درس یکسان باشد.
چارت درسی رشته‌ی زیست‌شناسی سلولی و مولکولی که برایتان آوردیم، برگرفته از چارت درسی این رشته در دانشگاه شهید بهشتی و به شرح زیر است:
رشته‌ی زیست‌شناسی سلولی و مولکولی | ||||
شیمی عمومی ۱ | آزمایشگاه شیمی عمومی ۱ | فیزیک ۱ | آزمایشگاه فیزیک ۱ | ریاضیات زیستی |
مبانی گیاه‌شناسی | آزمایشگاه مبانی گیاه‌شناسی | مبانی جانورشناسی | آزمایشگاه مبانی جانورشناسی | شیمی آلی ۱ |
آزمایشگاه شیمی آلی ۱ | آمار زیستی | کارگاه آمار زیستی | مبانی بوم‌شناسی | کامپیوتر و محاسبات زیستی |
مبانی فیزیولوژی گیاهی | آزمایشگاه مبانی فیزیولوژی گیاهی | بیوشیمی ساختار | آزمایشگاه بیوشیمی | ژنتیک پایه |
آزمایشگاه ژنتیک | مبانی فیزیولوژی جانوری | آزمایشگاه مبانی فیزیولوژی جانوری | مبانی زیست‌شناسی تکوینی | مبانی میکروبیولوژی |
آزمایشگاه میکروبیولوژی | بیوفیزیک | ژنتیک مولکولی | بیوشیمی متابولیسم | ساختار و عملکرد غشاهای سلولی |
آزمایشگاه زیست‌شناسی سلولی | زیست‌شناسی مولکولی پروکاریوت‌ها | آزمایشگاه زیست‌شناسی مولکولی | بیوشیمی فیزیک | زیست‌شناسی تکاملی |
ساختار و عملکرد اندامک‌های سلولی | بیوانفورماتیک و شبیه‌سازی مولکولی | کارگاه بیوانفورماتیک و شبیه‌سازی مولکولی | مبانی مهندسی ژنتیک | روش‌های تشخیص مولکولی |
چرخه‌ی سلولی و مسیرهای پیام‌رسانی | مبانی فیزیولوژی میکروبی | ایمنی‌شناسی | مبانی کشت سلول و بافت | آزمایشگاه مبانی کشت سلول و بافت |
ژنتیک نوین | کارآموزی در زیست‌شناسی | مهارت‌های کارآفرینی و اشتغال در زیست‌شناسی | زیست‌شناسی اسکلت سلولی | زیست فناوری سلولی و مولکولی |
مبانی زیست‌شناسی سلول‌های بنیادی | مبانی زیست‌شناسی سلولی و مولکولی سرطان | اخلاق زیستی | روش‌های آزمایشگاهی در زیست‌شناسی سلولی و مولکولی | پروژه |
مدت تحصیل در این رشته ۴ سال، معادل ۸ ترم درسی است.
این رشته در ایران هنوز اول راه است و میتواند آینده‌ی خیلی خوب و موفقی داشته باشد.
اگر بتوانید در این رشته ایده‌های نو و جدید داشته باشید، قطعاً موفقیت چشمگیری در این عرصه به دست خواهید آورد.
این رشته هنوز در ایران خیلی گسترده نیست و بازار کار کمی دارد.
این رشته را میتوانید تا مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکتری ادامه دهید.
براساس دفترچه‌ی انتخاب‌رشته‌ی سال ۱۴۰۲، زیست‌شناسی جانوری شامل ۱۴ گرایش در کارشناسی‌ارشد می‌شود که عبارت‌اند از:
زیست‌شناسی سلولی و مولکولی، ژنتیک، میکروبیولوژی، بیوشیمی، بیوفیزیک، زیست فناوری، ریز زیست فناوری، آموزش زیست‌شناسی (ویژه‌ی فرهنگیان)، نانوبیوممتیک، انسان‌شناسی زیستی، بیوتروریسم (ویژه‌ی دانشگاه امام باقر)، علوم جرم‌شناسی امنیتی (ویژه‌ی دانشگاه امام باقر)، فناوري سلولهاي بنیادي و بازسازي بافت.
و ۱ گرایش در دکتری که عبارت‌اند از:
زیست‌شناسی سلولی و مولکولی.
این رشته نیازمندِ حافظه‌ی قوی‌ست و شما باید به کارهای آزمایشگاهی و پژوهشی علاقه‌مند باشید.
همچنین باید صبر و پشتکار زیادی داشته باشید زیرا رسیدن به نتیجه در آزمایشگاه‌ها زمان‌بر است.
امکان اپلای و مهاجرت برای این رشته وجود دارد و وضعیت آن متوسط است.
البته زبان انگلیسی قوی و بالابودن نمره‌ی آزمون‌های معتبر روند این کار را راحت‌تر میکند.
طبق آزمون MBTI و شخصیت‌شناسی این آزمون، ۳ تیپ شخصیت مناسب این رشته هستند:
INFP (رؤیاپرداز)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، شمی، احساسی، ملاحظه‌کننده، صبور، حساس، هنرمند، اهل نظریه و تئوری و دارای قوه‌ی تخیل قوی است.
INTJ (برنامه‌ریز)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، شمی، فکری، داوری‌کننده، استراتژیست، کمالگرا، تحلیلگر، نتیجه‌گرا، بادقت، اهل تئوری و آینده‌نگر است.
INTP (مهندس)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، شمی، فکری، ملاحظه‌کننده، اهل نظریه و تئوری، تحلیلگر، آینده‌نگر، هدفمند و کمالگراست.
از عوامل مهم برای موفقیت و ورود به بازار کار در زمان کم، تجربه و مهارت و علاقه به فراگیری پیوسته و به روز اطلاعات است.
اکثر کارفرماها ترجیح میدهند افرادی با توانایی برقراری روابط اجتماعی و مشارکت در کارهای گروهی استخدام کنند.
اگر به دنبال رشته‌ای با درآمد بالا هستید، رشته‌های علوم پایه مناسب شما نیستند، ولی اگر به علوم پایه علاقه‌مند هستید، این رشته مناسب شماست.
قبل از انتخاب‌رشته و قبل از ورود به هر رشته‌ای خوب فکر کنید. با افرادی که قبل از شما این مسیر را طی کرده‌اند صحبت و از تجربه‌هایشان استفاده کنید.
همچنین از راهنمایی‌های مشاوران ماهر و متخصص در این زمینه بهره ببرید.
انتخاب رشته مهمترین تصمیم شما در زندگی است. نباید فقط به لحظه‌ای که در آن قرار دارید فکر کنید و تصمیم بگیرید، به چهار سال بعد خود نگاه کرده و تصور کنید با این انتخاب در کجا قرار خواهید گرفت.
