رشته‌ی طراحی صحنه جزء رشته‌های گروه هنر است.
این رشته به‌عنوان یکی از رشته‌های هنری، شامل طراحی و ساخت صحنه، دکوراسیون، لوازم و تجهیزات مورد نیاز برای اجرای نمایش‌های تئاتر، سینما و تلویزیون، همچنین بررسی موضوع و محتوای نمایش، طراحی مدل‌های سه‌بعدی و ایجاد مستنداتی از طرح‌های صحنه و لوازم مختلف می‌شود.
طراحان صحنه باید بتوانند با توجه به نیازهای هر نمایش، دکوراسیون و لوازم مورد نیاز را با توجه به محیطی که داستان در آن روایت می‌شود، طراحی کنند که این شامل وسایل نورپردازی، صدا، پرده‌ها و لوازم دیگر است که باید با توجه به نیازهای نمایش، طراحی شوند.
همچنین، آن‌ها باید با بررسی نیازهای بازیگران و کارگردانان، سعی در ایجاد فضایی مناسب و هماهنگ با داستان داشته باشند.
در کل، طراحی صحنه به‌عنوان یکی از رشته‌های هنری، مهارت‌های خلاقانه، فنی و هنری را در افراد تقویت می‌کند و آن‌ها را برای ایجاد فضایی جذاب و متناسب با نیازهای هر نمایش، آماده می‌کند.
این رشته به‌صورت نیمه‌متمرکز است، یعنی شما بعد از کسب حد نصاب علمی لازم برای قبولی در رشته و شهر مورد نظر باید در یک آزمون عملی هم شرکت کنید و بعد از قبولی در آزمون عملی میتوانید به تحصیل در این رشته بپردازید.
در ادامه به جزئیات بیشتری از این رشته میپردازیم.
شما بعد از فارغ التحصیلی از این رشته میتوانید در نمایش‌های تئاتر، سینما، تلویزیون و حتی نمایش‌های موسیقی کار کنید. همچنین، میتوانید در کنار شغل خود، به‌عنوان استاد دوره‌های آموزشی در زمینه‌ی هنر و طراحی فعالیت کنید.
چارت درسی دانشگاه‌ها معمولاً مشترک است.
بااین‌حال، ممکن است در بعضی واحدهای دانشگاهی تفاوت جزئی وجود داشته باشد.
حال این تفاوت میتواند فقط در اسم، و محتوای درس یکسان باشد.
چارت درسی‌ای که برایتان آوردیم، برگرفته از چارت درسی رشته‌ی طراحی صحنه دانشگاه تهران و به شرح زیر است:
چارت درسی رشته‌ی طراحی صحنه | ||||
اصول و مبانی ارتباطات | جامعه‌شناسی عمومی | شناخت موسیقی | آشنایی با تاریخ ادبیات کهن و معاصر ایران | آشنایی با تاریخ ادبیات کهن و معاصر جهان |
جامعه‌شناسی هنر | فرهنگ و ادبیات عامه | تمثیل‌شناسی | فلسفه‌ی مقدماتی شرق | روش تحقیق و تدوین پروژه |
فلسفه ی مقدماتی غرب | بنیاد نمایش در غرب و شرق | مبانی کارگردانی | مبانی بازیگری | مبانی طراحی صحنه |
مبانی ادبیات نمایشی | مبانی نمایش عروسکی | تاریخ نمایش در ایران | تاریخ نمایش در جهان | بررسی تطبیقی نظریه‌هاي نمایش شرق و غرب |
اصول و مبانی هنرهاي تجسمی | اجراي نمایش‌هاي ایرانی و شناخت بافت‌هاي سنتی ۱ و ۲ | ماسک و گریم | طراحی و نقاشی ۱ و ۲ | حجم‌شناسی و حجم‌سازی |
تاریخ تحولات طراحی صحنه | تکنیک صحنه ۱ و ۲ | تاریخ مبلمان و لوازم صحنه | استفاده از رایانه در طراحی صحنه | کارگاه چوب و فلز |
سبک‌هاي طراحی صحنه | نقاشی تئاتر | تاریخ و طراحی لباس ۱ و ۲ | طراحی صحنه و ماکت‌سازی | طراحی صحنه‌ی نمایش عروسکی |
معماري داخلی ۱ و ۲ | اسکیس و راندو | آرایش صحنه | طراحی صحنه و ماکت‌سازي اپرا | پروژه |
دانشگاه‌های پذیرنده‌ی رشته‌ی طراحی صحنه | |
دانشگاه تهران | دانشگاه هنر تهران |
خلاقیت: طراحان صحنه به‌عنوان هنرمندان خلاق، با استفاده از دانش، مهارت و هنر خود، صحنه‌هایی بی‌نظیر، جذاب و شگفت‌انگیز را طراحی می‌کنند.
ایجاد تجربه‌های بصری: طراحی صحنه، برای ایجاد تجربه‌های بصری برای تماشاگران و افراد حاضر در صحنه بسیار مهم است.
طراحان باید بتوانند با استفاده از رنگ‌ها، نور، صدا و جنبش، احساسات و ایده‌های خود را به شکل بصری منتقل کنند.
همکاری با تیم: طراحان صحنه با تیم‌های مختلفی از جمله کارگردان، بازیگران و دیگر طراحان همکاری می‌کنند و با هماهنگی و همکاری، یک نمایش فوق‌العاده را به اجرا می‌گذارند.
استفاده از تکنولوژی: طراحی صحنه با استفاده از تکنولوژی‌های مختلفی از جمله نرم‌افزارهای طراحی گرافیکی، نورپردازی و طراحی ویدئویی انجام می‌شود. طراحان باید با این تکنولوژی‌ها آشنا باشند و از آن‌ها استفاده کنند.
اجرایی‌بودن: طراحان صحنه باید درک عمیقی از مفهوم و اجرای صحنه داشته و توانایی اجرای طرح‌های خود را با کیفیتی عالی داشته باشند.
تأثیرگذاری بر حوزه‌های دیگر: طراحی صحنه تأثیرگذاری بسیاری بر حوزه‌های هنری دیگر مانند فیلم‌سازی، تئاتر، تلویزیون، موسیقی و… دارد. بازیگران و هنرمندان مختلف برای نمایش‌دادن ایده‌های خود به طراحان صحنه احتیاج دارند تا با کارشان در این حوزه، شاهد شکوفایی هنری در بسیاری از زمینه‌ها باشند.
مهارت‌های تجسمی: طراحی صحنه شامل مهارت‌های تجسمی از جمله نقاشی، طراحی، مدل‌سازی، نمونه‌سازی و… است. افراد باید این مهارت‌ها را به‌خوبی فراگیرند تا بتوانند طرح‌های خود را به‌صورت دقیق و دلخواه به اجرا درآورند.
ارتباط با تماشاگران: طراحی صحنه برای ارتباط بین تماشاگران و بازیگران بسیار مهم است. این افراد باید بتوانند با ایجاد صحنه‌های زیبا و قابل توجه، تماشاگران را به دنیای داستان و نمایش علاقه‌مند کنند و آن‌ها را در قالبی زیبا و جذاب به دنیای نمایش کشانده و جذب کنند.
تأثیرگذاری بر هیجانات تماشاگران: صحنه‌هایی که طراحی‌های دقیق و خلاقانه دارند، می‌توانند برای تماشاگران بسیار شگفت‌انگیز و هیجان‌انگیز باشند. این امر میتواند تماشاگران را برای شرکت در فعالیت‌های هنری بعدی تشویق کند و حتی به درک بهتر از هنر و هنرمندان منجر شود.
تغییرات در نیازهای بازار: صنعت هنری، به‌ویژه طراحی صحنه، تحت تأثیر تغییراتی همچون تغییرات فرهنگی، فناوری و تحولات اجتماعی قرار دارد. برای هم‌گام‌بودن با تغییرات در نیازهای بازار و جامعه، طراحان صحنه باید همیشه به‌روز و به دنبال یادگیری مهارت‌های جدید باشند.
شرایط کاری: شرایط کاری در صنعت هنری، به‌ویژه در طراحی صحنه، بسیار متفاوت و پیچیده است. این شامل شرایطی همچون کار در شب و روز، کار در فضاهای بزرگ و باز، تحمل فشار و استرس، تغییرات در طرح‌ها و زمان‌بندی‌ها و… می‌شود.
تکرار و تکرارپذیری: طراحی صحنه، به دلیل تکرارپذیری نمایش‌های مختلف، ممکن است برای بعضی از طراحان مسئله‌ای مونوتون و بدون نوآوری باشد. برای جلوگیری از این اتفاق، طراحان صحنه باید به دنبال ایده‌های نوین و خلاقانه باشند.
رقابت شدید: همان‌طور که در بخش نقاط قوت بیان شد، بازار کار در طراحی صحنه بسیار رقابتی است. برای موفقیت در این صنعت، طراحان باید توانایی خلاقیت و نوآوری، تسلط به مهارت‌های فنی و توانایی برقراری ارتباط با مشتریان و همکاران را داشته باشند.
نیاز به همکاری با گروه‌های دیگر: برای طراحی صحنه مناسب، طراحان باید با گروه‌های مختلف مثل کارگردان، بازیگران، نورپردازان، صداپیشگان، مترجمان، تدوین‌گران و… همکاری کنند.
این موضوع نیازمند هماهنگی و همکاری خوب بین اعضای گروه است و اگر این امر درست برقرار نشود، ممکن است اثر نهایی نامطلوب باشد.
کمبود شغلی: به دلیل رقابت شدید و وجود تعداد بالایی از افراد علاقه‌مند به این رشته، کمبود شغلی نیز در برخی مناطق وجود دارد.
طولانی‌بودن فرایند: طراحی صحنه یک فرایند طولانی است که از مراحل طراحی، تهیه‌ی نقشه‌ها، طرح‌ها و مواد لازم برای ساخت صحنه تا پایان‌یافتن آن، ممکن است ماه‌ها زمان ببرد. این موضوع نیازمند تحمل فشار و پایبندی به زمان‌بندی‌های دقیق است.
توانایی طراحی: باید به‌خوبی نقشه‌کشی و طراحی را ـ با توجه به نیازمندی‌های هر نمایش‌ـ بلد باشید.
توانایی استفاده از نرم‌افزارهای طراحی: باید به‌خوبی با نرم‌افزارهای طراحی صحنه و گرافیکی مانند SketchUp، AutoCAD، ۳ds Max، Adobe Photoshop، Illustrator و غیره آشنا باشید.
توانایی مدیریت زمان: باید برنامه‌ریزی، مدیریت زمان و همچنین انجام کارها در زمان مقرر را به‌خوبی یاد بگیرید.
توانایی همکاری: باید در همکاری با تیم‌های مختلف از جمله کارگردانان، بازیگران و سایر اعضای تیم تبحر داشته باشید.
توانایی برقراری ارتباط: توانایی برقراری ارتباط مؤثر با کارفرمایان، مشتریان و سایر افراد مرتبط در کار از جمله مهمترین ویژگیهای این رشته است.
توانایی ایجاد ایده‌های خلاقانه: باید توانایی ایجاد ایده‌های خلاقانه برای طراحی صحنه را دارا باشید.
داشتن اطلاعات فنی: باید اطلاعات فنی کافی در زمینه‌ی ساخت و تعمیرات صحنه را بدانید.
با توجه به رشد صنعت تئاتر، سینما، تلویزیون و سایر صنایع سرگرمی، بازار کار در زمینه‌ی طراحی صحنه نیز بهبود یافته است.
امروزه بسیاری از شرکت‌های تولید سرگرمی و همچنین مراکز تئاتر و سالن‌های کنسرت به دنبال طراحان صحنه‌ی باتجربه هستند.
از طرفی، به دلیل محدودیت بودجه‌های صنعت سرگرمی، تعداد محدودی شغل در این حوزه وجود دارد و رقابت بین طراحان صحنه برای این شغل‌ها بسیار بالا است.
به همین دلیل، برای موفقیت در این رشته، نیاز به توانایی‌های ویژه و تجربه‌ی قبلی دارید که شانس شما را برای گرفتن شغل مورد نظر بالا میبرد.
طبق آزمون MBTI و شخصیت‌شناسی این آزمون، ۳ تیپ شخصیت مناسب این رشته هستند:
INFP (رؤیاپرداز)، از جمله ویژگیهای این شخصیت: درونگرا، شمی، احساسی، ملاحظه‌کننده، صبور، حساس، هنرمند، اهل نظریه و تئوری و دارای قوه‌ی تخیل قوی است.
INFJ (محرمِ راز)، از جمله ویژگیهای این شخصیت: درونگرا، شمی، احساسی، داوری‌کننده، اهل نظریه و تئوری، خلاق و آینده نگر است.
INTP (مهندس)، از جمله ویژگیهای این شخصیت: درونگرا، شمی، فکری، ملاحظه‌کننده، اهل نظریه و تئوری، تحلیلگر، آینده نگر، خلاق و مبتکر است.
قبل از انتخاب‌رشته و قبل از ورود به هر رشته‌ای خوب فکر کنید.
با افرادی که قبل از شما این مسیر را طی کرده‌اند صحبت کنید و از تجربه هایشان استفاده کنید.
همچنین از راهنمایی‌های مشاوران ماهر و متخصص در این زمینه بهره ببرید.
انتخاب رشته مهمترین تصمیم شما در زندگی است.
نباید فقط به لحظه‌ای که در آن قرار دارید فکر کنید و تصمیم بگیرید، به چهار سال بعد خود نگاه کرده و تصور کنید با این انتخاب در کجا قرار خواهید گرفت.
