علوم و مهندسی محیط زیست جزء رشته‌های گروه علوم تجربی است. این رشته روش‌‌هایی را برای به‌حداقل‌رساندن اثرات باران اسیدی، گرم‌شدن کره‌ی زمین، گازهای گلخانه‌ای خودروها و تخریب لایه‌ی اوزون مورد مطالعه قرار میدهد و همچنین سیستم‌های تأمین آب شهری و تصفیه‌ی فاضلاب صنعتی را طراحی میکند.
رشته علوم و مهندسی محیط زیست، یک رشته‌ی چندبخشی یا بین‌رشته‌ای‌ست و ترکیبی از علوم بیولوژی، اکولوژی، فیزیک، شیمی، ریاضی، آمار، اکولوژی کاربردی و جغرافیاست.
هدف این رشته ایجاد پلی بین محیط انسان یا محیط شهری و محیط فراشهری مثل مرتع و جنگل است تا بشر با استفاده از دانش روزافزون خود به‌نحوی عمل کند که با نیازها و امیدهایش هماهنگی بیشتری داشته باشد و درنهایت زندگی بهتری را برای خود و آیندگان رقم بزند.
وظایف شما در این رشته عبارت‌اند از:
شما بعد از فارغ‌التحصیلی میتوانید در سازمان محیط زیست، سازمان دادگستری، سازمان نظام مهندسی، آزمایشگاه‌های محیط‌زیست، سازمان مدیریت پسماند و شهرداری مشغول به کار شوید.
اگر بخواهیم دروسی را که از دبیرستان به این رشته مربوط است نام ببریم، میتوانیم به زیست‌شناسی و شیمی اشاره کنیم.
چارت درسی دانشگاهها معمولاً مشترک است. با‌این‌حال، ممکن است در بعضی واحدهای دانشگاهی تفاوت جزئی وجود داشته باشد.
حال این تفاوت می‌تواند فقط در اسم، و محتوای درس یکسان باشد. چارت درسی رشته‌ی علوم و مهندسی محیط زیست که برایتان آوردیم، برگرفته از چارت درسی این رشته در دانشگاه تهران و به شرح زیر است:
رشته‌ی علوم و مهندسی محیط‌زیست | ||||
ریاضیات عمومی | جانورشناسی | خاکشناسی عمومی | شیمی عمومی | اکولوژی |
هوا و اقلیم‌شناسی | مورفولوژی و سیستماتیک گیاهی | ژئومورفولوژی | ژنتیک | شناخت منابع طبیعی |
کارتوگرافی | هیدرولوژی عمومی | زیست‌شناسی حیات‌وحش | مبانی علوم محیط زیست | آمار و احتمالات |
بوم‌شناسی سیمای سرزمین | سنجش از دور و سامانه‌ی اطلاعات جغرافیایی | مناطق حفاظت‌شده | مساحی و نقشه‌برداری | شیمی محیط زیست |
مشارکت مردمی در محیط زیست | بوم‌شناسی حیات‌وحش | بوم‌شناسی تکامل و رفتار | کاربرد سامانه‌ی اطلاعات جغرافیایی در محیط‌زیست | بوم‌شناسی تالاب‌ها و رودخانه‌ها |
مدیریت حیات‌وحش | ارزیابی توان سرزمین | زیست‌شناسی حفاظت | آلودگی آب و خاک | درخت‌ها و درختچه‌های ایران |
کارورزی ۱ و ۲ | آلودگی هوا | مدیریت و طرح‌ریزی مناطق حفاظت‌شده | مبانی ارزیابی اثرات توسعه | اکوتوریسم |
مدیریت پسماند | مهارت‌های میدانی | طراحی زون‌های مناطق حفاظت‌شده | ایمنی، بهداشت و محیط زیست | تغییر اقلیم |
مدت تحصیل در این رشته ۴ سال، معادل ۸ ترم درسی است.
شما با داشتن تخصص و تبحر در زمینه‌ی مهندسی محیط زیست و با انجام تحقیقات، مسائل و مشکلات زیست محیطی کشور را حل نموده و به بهبود آن کمک خواهید کرد.
اگر مهارت و دانش بالایی در این رشته نداشته باشید، ورود به بازار کار ممکن است برایتان سخت باشد، چون این رشته به ایده‌های نو و جدید نیازمند است تا باعث بهبود محیط زیست شود.
این رشته را میتوانید تا مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکتری ادامه دهید.
براساس دفترچه‌ی انتخاب‌رشته‌ی سال ۱۴۰۲، رشته‌ی علوم و مهندسی محیط‌زیست شامل ۶ گرایش در کارشناسی‌ارشد می‌شود که عبارت‌اند از: آب و فاضلاب، آلودگی هوا، سواحل، منابع آب، مواد زائد جامد، آلودگی خاک.
و ۲ گرایش در دکتری که عبارت‌اند از: آموزش محیط‌زیست، محیط‌زیست (برنامه ریزی).
اگر علاقه‌مند به طبیعت و محیط زیست هستید این رشته مناسب شماست. همچنین، داشتن صبر و تحمل از جمله ویژگی‌های لازم و ضروری برای این رشته محسوب می‌شود.
برای کسب مهارت و تجربه ممکن است مجبور باشید هفته‌ها به صحراها، جنگل‌ها، دشت‌ها و تالاب‌ها سفر کنید تا بتوانید رفتار یک گونه‌ی جانوری را بررسی کنید و یا به دنبال یک گونه‌ی گیاهی یا جانوری خاص بگردید.
علاوه‌براین، ممکن است در حین انجام این پژوهش‌ها دچار شرایط نامساعد جوی، نیش حشرات مثل ساس، کنه، عقرب و مار شوید! پس در قدم اول نباید از جانورانی مثل مار و عقرب بترسید، و در قدم دوم از نظر جسمی باید بتوانید با این مسائل مقابله کنید.
این رشته به ذهن خلاق و فعال برای حل مشکلات زیستی نیاز دارد، و همین‌طور باید اطلاعاتی در زمینه‌ی صنعت، فرهنگ، سیاست و اقتصاد داشته باشید تا بتوانید در مورد مسائل مختلف ابراز عقیده کنید.
در آخر باید به نرم افزارهای مربوط به این رشته مسلط باشید.
امکان اپلای و مهاجرت برای این رشته وجود دارد و وضعیت آن متوسط است. البته زبان انگلیسی قوی و بالابودن نمره‌ی آزمون‌های معتبر روند این کار را راحت‌تر میکند.
طبق آزمون MBTI و شخصیت شناسی این آزمون، ۳ تیپ شخصیت مناسب این رشته هستند:
ESFP (بازیگر)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: برون‌گرا، حسی، احساسی، ملاحظه‌کننده، خلاق، دارای تخیل قوی، حساس و صبور است.
ENTJ (فرمانده)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: برون‌گرا، شمی، فکری، داوری‌کننده، رئیس، رهبر، اجراکننده، استراتژیست، تحلیلگر و اجتماعی است.
ENTP (مبتکر)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: برون‌گرا، شمی، فکری، ملاحظه‌کننده، پُرانرژی، اهل تئوری، کارآفرین، باانگیزه، اجتماعی و بامهارت است.
رشته علوم و مهندسی محیط زیست از جمله رشته‌هایی‌ست که فقط با داشتن مدرک دانشگاهی این رشته لزوماً وارد بازار کار نخواهید شد.
چیزی که اهمیت زیادی دارد توانایی و مهارت شما در کار است. ممکن است از دانشگاه سراسری فارغ‌التحصیل شده باشید اما هیچ مهارت و دانشی در این زمینه کسب نکرده باشید، در این صورت، برای ورود به بازار کار با مشکل مواجه خواهید شد.
پس در دوره‌ی دانشجویی فقط به دروس تئوری دانشگاه اکتفا نکنید، سعی کنید از این چهار سال استفاده‌ی مفید کرده و به مهارت‌های خود بیفزایید.
هرچه مهارت‌های بیشتری کسب کنید، در جایگاه شغلی بالاتری قرار می‌گیرید.
قبل از انتخاب‌رشته و قبل از ورود به هر رشته‌ای خوب فکر کنید. با افرادی که قبل از شما این مسیر را طی کرده‌اند صحبت و از تجربه‌هایشان استفاده کنید.
همچنین از راهنمایی‌های مشاوران ماهر و متخصص در این زمینه بهره ببرید.
انتخاب رشته مهمترین تصمیم شما در زندگی است. نباید فقط به لحظه‌ای که در آن قرار دارید فکر کنید و تصمیم بگیرید، به چهار سال بعد خود نگاه کرده و تصور کنید با این انتخاب در کجا قرار خواهید گرفت.
