رشته‌ی مدیریت کسب و کارهای کوچک در سال‌های اخیر به یکی از جذاب‌ترین و پُرطرفدارترین رشته‌ها در ایران تبدیل شده است.
مدیریت ارشد کسب و کار، MBA یا Master of Business Administration نام‌هایی هستند که احتمالاً تا‌به‌حال به گوش‌تان خورده است.
این رشته در کشور ما در مقاطع کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و دکتری هم به‌صورت آزاد در آموزشگاه‌ها تدریس میشود و هم میتوانید آن را به‌صورت تحصیلات آکادمیک در دانشگاه ادامه دهید.
رشته مدیریت کسب و کار از دسته رشته‌های شناور کنکور کارشناسی است، یعنی شما میتوانید از هر سه رشته‌ی ریاضی، علوم تجربی و علوم انسانی وارد این رشته شوید و به ادامه تحصیل بپردازید.
رشته مدیریت کسب و کارهای کوچک به تربیت و آموزش مدیران در سطوح مختلف و در زمینه‌های کاری متنوع می‌پردازد.
هدف از ایجاد این رشته پرورش متخصصانی است که در زمینه‌های مدیریتی توانمند باشند و اصول کارآفرینی، رهبری، اداره و هدایت سازمان و به‌طور خلاصه تمام امور مدیریتی در یک کسب و کار کوچک را آموزش دیده باشند.
فرایند یک کسب و کار، فرایندی پیچیده است که از عملیات پیشتولید و ایدهپردازی تا خدمات پس از فروش را شامل میشود.
شما بعد از فارغ‌التحصیلی میتوانید به‌عنوان مدیر کسب و کار، مدیر اجرایی، مدیر برند، مشاور بازاریابی خدمات، مدیر پژوهش و توسعه‌ی بازار، مدیر مالی شرکت‌ها، مشاور مالی، مدیر منابع انسانی، کارآفرین، مشاور سرمایه‌گذاری، مدیر IT، مربی مدیریت، مدیر بازاریابی و مدیر عملیات مشغول به کار شوید.
دروس آمار و احتمالات، ریاضی پایه، اقتصاد و مختصری روانشناسی از دروس کاربردی در این رشته هستند.
چارت درسی دانشگاه‌ها معمولاً مشترک است. با‌این‌حال، ممکن است در بعضی واحدهای دانشگاهی تفاوت جزئی وجود داشته باشد.
حال این تفاوت میتواند فقط در اسم، و محتوای درس یکسان باشد. چارت درسی مدیریت کسب و کارهای کوچک که برایتان آوردیم، برگرفته از چارت درسی این رشته در دانشگاه سمنان و به شرح زیر است:
رشته‌ی مدیریت کسب و کارهای کوچک | |||||
اقتصاد خرد | اصول حسابداری ۱ و ۲ | ریاضیات و کاربرد آن در مدیریت | مبانی سازمان و مدیریت | مبانی کارآفرینی | آمار و کاربرد آن در مدیریت ۱ و ۲ |
اقتصاد کلان | مبانی مدیریت اسلامی و الگوهای آن | تحقیق در عملیات | مدیریت رفتار سازمانی | مبانی فناوری اطلاعات | حسابداری صنعتی |
کارآفرینی سازمانی و اجتماعی | مدیریت منابع انسانی | سیستمهای خرید، انبارداری و توزیع | روش تحقیق در مدیریت | سیستمهای اطلاعاتی مدیریت | بازاریابی و مدیریت بازار |
مهارت‌های کارآفرینی | قوانین کسب و کار در کشور | مدیریت تولید | مدیریت استراتژیک | مدیریت مالی | مدیریت کسب و کارهای کوچک در ایران |
مدیریت نوآوری | محیط کسب و کار در ایران | کسب و کار روستایی | الگوهای تصمیم‌گیری کارآفرینانه | کسب و کار الکترونیکی | حقوق بازرگانی |
بهرهوری و تجزیه و تحلیل آن در سازمان‌ها | طراحی و تدوین طرح کسب و کار | کسب و کار در بخش خدمات | کسب و کار در خانه | مدیریت پروژه‌های راه‌اندازی کسب و کار | کارآموزی |
مدت تحصیل
مدت زمان تحصیل در این رشته ۴ سال، معادل ۸ ترم تحصیلی است.
نقاط قوت رشته‌ی مدیریت کسب و کارهای کوچک
مدیریت کسب و کارهای کوچک رشته‌ای جدید در ایران است و تا ده سال آینده قطعاً نیاز به این رشته بیشتر حس خواهد شد. پس، از نظر بازار کار بسیار فضای خوب و گسترده‌ای دارد.
اگر مهارت کافی در این رشته داشته باشید، میتوانید درآمد خیلی خوبی از آن کسب کنید.
این رشته این توانایی را به شما میدهد که بتوانید کسب و کار خودتان را راه‌اندازی کنید.
تحصیل در این رشته به شما کمک میکند روابط شغلی و حرفه‌ای سودمندی به دست آورید.
این رشته در دوره‌ی کارشناسی در دانشگاه‌های سراسری به‌صورت محدودی ارائه میشود.
مزایای رشته‌ی مدیریت کسب و کار بسیار زیاد است، اما هیچ تضمینی وجود ندارد که شما بلافاصله بعد از فارغ‌التحصیلی وارد بازار کار شوید.
این رشته را میتوانید تا مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکتری، در گرایش‌های مختلف، ادامه دهید.
براساس دفترچه‌ی انتخاب‌رشته‌ی سال ۱۴۰۲، مدیریت کسب و کارهای کوچک شامل ۹ گرایش در کارشناسی‌ارشد میشود که عبارت‌اند از: استراتژی، بازاریابی، رفتار سازمانی و منابع انسانی، سیستمهای اطلاعاتی و فناوری اطلاعات، عملیات و زنجیره‌ی تأمین، فناوری، مالی، انرژی و مدیریت امور شهری و ۶ گرایش در دکتری که عبارت‌اند از: مدیریت بازاریابی، مدیریت استراتژیک، بازرگانی، فناوری اطلاعات، مالی و سرمایه‌گذاری.
مدیریت کسب و کارهای کوچک نیازمند توانایی‌های گوناگونی است که در زیر به برخی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
توانایی برنامه‌ریزی استراتژیک برای رسیدن به اهداف و رشد کسب و کار بسیار حائز اهمیت است.
باید قادر باشید برنامه‌ها و استراتژی‌هایی برای جذب مشتریان، بهبود عملکرد عملیاتی، رقابت با رقبای صنعت و توسعه‌ی کسب و کار خود ارائه دهید.
باید توانایی مدیریت مالی کسب و کار را داشته باشید؛ از جمله مدیریت درآمدها و هزینه‌ها، بودجه‌بندی، برنامه‌ریزی مالی بلندمدت، تهیه‌ی گزارشات مالی و تجزیه و تحلیل دقیق مالی.
توانایی مدیریت منابع انسانی شامل استخدام، آموزش و توسعه‌ی کارکنان، ارزیابی عملکرد، حل اختلافات و ایجاد فضای کاری مثبت است.
باید توانایی ساخت و حفظ یک تیم مؤثر و هماهنگ را داشته باشید.
باید توانایی تحلیل بازار، تعیین نیازها و خواسته‌های مشتریان، ارائه‌ی محصولات و خدمات خوب، تبلیغات و بازاریابی مؤثر و برنامه‌ریزی فروش را داشته باشید.
وضعیت این رشته در بخش اپلای متوسط رو به بالاست، یعنی اگر توانمندی‌های لازم و دانش زبانی خوبی داشته باشید برای مهاجرت رشته‌ی مناسبی است.
طبق آزمون MBTI و شخصیت‌شناسی این آزمون، ۱۲ تیپ شخصیت مناسب این رشته هستند:
ENTJ (فرمانده)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: برون‌گرا، شمی، فکری، داوری‌کننده، رئیس، رهبر، اجراکننده، استراتژیست، تحلیلگر و اجتماعی است.
INTP (مهندس)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، شمی، فکری، ملاحظه‌کننده، اهل نظریه و تئوری، تحلیلگر، آینده‌نگر، هدفمند و کمالگراست.
INTJ (برنامه‌ریز)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، شمی، فکری، داوری‌کننده، استراتژیست، کمالگرا، تحلیلگر، نتیجه‌گرا، بادقت، اهل تئوری و آینده‌نگر است.
ENTP (مبتکر)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: برون‌گرا، شمی، فکری، ملاحظه‌کننده، پُرانرژی، اهل تئوری، کارآفرین، باانگیزه، اجتماعی و بامهارت است.
ESTJ (ناظر)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: برون‌گرا، حسی، فکری، ملاحظه‌کننده، عمل‌گرا، واقعبین، مسئولیت‌پذیر، هدفمند و مصمم است.
ISFJ (مدافع)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، حسی، احساسی، داوری‌کننده، ثابت‌قدم، عمل‌گرا، دقیق و متعهد است.
ISTP (صنعتگر)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، حسی، فکری، ملاحظه‌کننده، تحلیلگر، منطقی، حلال مشکلات، نتیجه‌گرا، هدایت‌گر، فنی و ماهر است.
ESTP (متقاعدکننده)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: برون‌گرا، حسی، فکری، ملاحظه‌کننده، هدایت‌گر، ریسک‌پذیر و هدفمند است.
INFP (رؤیاپرداز)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، شمی، احساسی، ملاحظه‌کننده، صبور، حساس، هنرمند، اهل نظریه و تئوری و دارای قوه‌ی تخیل قوی است.
ENFP (وکیل مدافع)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: برون‌گرا، شمی، احساسی، ملاحظه‌کننده، خلاق، اجتماعی، رهبر و الهام‌بخش است.
ENFJ (مربی رشد)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: برون‌گرا، شمی، احساسی، داوری‌کننده، منظم، اجتماعی، مردم‌دار و صبور است.
ESFJ (حامی)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: برون‌گرا، حسی، احساسی، داوری‌کننده، قانون‌مدار، وقت‌شناس و متعهد است.
مانند سایر رشته‌ها، نمیتوان این رشته را هم فقط به دروس تئوری دانشگاه محدود کرد.
دورههای زیادی تحت عنوان مدیریت MBA در بسیاری از مراکز معتبر برگزار میشود که اصول بهتر و کاربردی‌تری را به شما آموزش میدهند.
شما برای موفقیت بیشتر نباید فقط به دروس دانشگاه اکتفا کنید، باید دوره‌ها و کارگاه‌های زیادی را شرکت کنید و حتماً دورههای کارآموزی را جدی بگیرید.
امروزه برای اکثر مراکز، مهارت شما مورد اهمیت است نه مدرک دانشگاهی.
