علوم مهندسی چیست؟ لطفاً وقت گذاشته و این مطلب را بخوانید و با خودتان نگویید: «ای بابا کی حال داره تاریخچه بخونه تو این زمان!» مهم و لازم است.
سال‌ها قبل در ایالات متحده، در برنامه‌ی دورنمای رشته‌های مهندسی تا سال ۲۰۲۰، به منظور ایجاد تحول در برنامه‌ی مهندسی و در راستای تقویت پایه‌ی درسی مهندسانشان، رشته‌ی درسی جدیدی تحت عنوان Engineering Science توسط آکادمی ملی مهندسی ایالات متحده پایه‌گذاری شد.
دلیل اصلی طراحی چنین رشته‌ای، تغییر روزبه‌روز اطلاعات تخصصی بود که در شاخه‌های گوناگون مهندسی وجود داشت.
اما قسمتی از دانش مهندسی، که تا حد زیادی بدون تغییر باقی می‌ماند، علوم پایه‌ای بود که مهندسان در دوران تحصیل خود یاد میگرفتند.
به خاطر همین موضوع، نیاز جدی بازار کار به مهندسان با دانش پایه‌ای قوی‌تر باعث به‌وجودآمدن رشته‌ای شد که امروزه آن را تحت عنوان «علوم مهندسی» می‌شناسیم.
نباید این رشته را با رشته‌های سنتی مهندسی یا علوم پایه مقایسه کرد.
دیدگاه این رشته علاوه‌‌بر دانش علوم پایه‌ی قوی‌تر، تنوع بخشی به دانش مهندسی دانشجویان نیز است.
هدف از این رشته تربیت مهندس هایی دارای دانش علوم پایه‌ی بیشتر نسبت به سایر مهندسین دیگر رشته‌ها است.
در حال حاضر، دانشکده‌ی علوم مهندسی در دانشگاه تهران، دارای خوشه‌های زیر است:
دانشجویان علوم مهندسی در پایان سال اول با توجه به مجموع نمرات دروس ریاضی عمومی ۱، فیزیک ۱، شیمی عمومی، مبانی کامپیوتر و برنامه سازی، ریاضی عمومی ۲، فیزیک ۲ و معادلات دیفرانسیل برای انتخاب خوشه اولویت بندی می‌شوند. در صورتی که مجموع نمرات دروس فوق برابر یا بالاتر از ۱۱۹ باشد، دانشجو میتواند هر یک از ۱۱ خوشه‌ی بالا را انتخاب کند.
سوال مهم: تفاوت فردی که مهندسی مکانیک میخواند با فردی که خوشه‌ی مهندسی مکانیک از علوم مهندسی میخواند چیست؟
در بزرگ‌ترین دانشگاه‌های جهان نیز رشته‌ی علوم مهندسی جایگزین رشته‌های پیش از خود شده و رشته‌های تخصصی در قالب گرایشی از علوم مهندسی مطرح هستند، از طرفی علوم مهندسی دارای سرفصل‌هایی است که شامل درس‌های علوم پایه‌ای می‌شود و فارغالتحصیلان این رشته نسبت به فارغالتحصیلان رشته‌های مهندسی سنتی، دارای پایه‌ی علمی قوی‌تری هستند.
شما بعد از فارغ التحصیلی با توجه به خوشه‌ی انتخابیتان میتوانید وارد بازار کار شوید.
برای مثال کسی که در خوشه‌ی مکانیک درس خوانده کاملاً میتواند به جای یک مهندس مکانیک در صنایع مختلف مشغول شود.
پس میتوان گفت که فارغالتحصیلان رشته‌ی علوم مهندسی در صنایع گوناگون، کارخانه‌ها، وزارتخانه‌ها و شرکت‌های مرتبط میتوانند مشغول به کار شوند و یا در حوزه‌های تحقیقاتی و پژوهشی، بخش R&D شرکت‌ها و کارخانه‌ها و آزمایشگاه‌ها فعالیت کنند.
در دبیرستان دروس فیزیک و ریاضی به این رشته مرتبط می شوند.
چارت درسی دانشگاه‌ها معمولاً مشترک است. با‌این‌حال، ممکن است در بعضی واحدهای دانشگاهی تفاوت جزئی وجود داشته باشد. حال این تفاوت میتواند فقط در اسم، و محتوای درس یکسان باشد.
چارت رشته علوم مهندسی که برایتان آوردیم، برگرفته از چارت درسی این رشته در دانشگاه تهران و به شرح زیر است:
ریاضی عمومی ۱ و ۲ | برنامه‌نویسی کامپیوتر | شیمی عمومی | فلسفه‌ی علم و تکنولوژی | مکانیک کوانتومی | جبر خطی | مبانی فناوری نانو |
فیزیک ۱ و ۲ و ۳ | سیستم‌های توزیع‌شده | آزمایشگاه شیمی عمومی | مقدمهای بر علوم مهندسی | بهینه سازی محدب | سیستم‌های کنترل خطی | حساب تغییرات |
معادلات دیفرانسیل | سیستم‌های دینامیکی | نقشه‌کشی صنعتی | حساب تغییرات | سیستم‌های دینامیکی | آنالیز ریاضی ۱ | شارش شبکه |
مبانی کامپیوتر و برنامه‌سازی | آمار آموزشی | مبانی مهندسی برق | الکترومغناطیس | نظریه‌ی گراف | تجزیه و تحلیل سیستم‌ها | |
مشخصه‌یابی در مهندسی نانو | ریاضی مهندسی | سیستم‌های دینامیکی | اقتصاد مهندسی | فیزیک نور | روش اجزای محدود | |
ساختمان داده | آمار و احتمال مهندسی | نانو مواد | سیستم‌های کنترل خطی | آشنایی با نظریه‌ی تصمیم | مدارهای منطقی |
مدت تحصیل در این رشته ۴ سال، معادل ۸ ترم درسی است.
ماهیت میان‌رشته‌ای این رشته باعث شده که فارغالتحصیلان در حوزه‌های مختلف فنی مشغول به کار شوند.
به دلیل ناآشنا و جدید بودن این رشته برای مردم، ورود به بازار کار آن نسبت به سایر رشته‌ها کمی سخت‌تر است.
این رشته را میتوانید تا مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکتری در رشته‌های مرتبط به آن ادامه دهید.
در این رشته فارغالتحصیلان با توجه به خوشه‌ی انتخابی خود در مقطع کارشناسی، میتوانند در آزمون گرایش مربوط به خوشه‌های دیگر در مقاطع بالاتر شرکت کنند.
تسلط به درس فیزیک و ریاضی در این رشته لازم است.
امکان بورسیه در این رشته وجود دارد و احتمال پذیرش متوسط رو به بالاست. در کنار آن زبان انگلیسی و نمرات تخصصی بالا میتواند مسیر را برایتان هموارتر سازد.
طبق آزمون MBTI و شخصیت‌شناسی این آزمون، ۲ تیپ شخصیت مناسب این رشته هستند:
ISTJ (بازپرس)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درونگرا، حسی، فکری، داوری‌کننده، وظیفه‌شناس، مسئولیت‌پذیر، عملگرا، قاطع، مصمم و متمرکز است.
ISTP (صنعتگر)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درونگرا، حسی، فکری، ملاحظه‌کننده، تحلیلگر، منطقی، حلال مشکلات، نتیجه‌گرا، هدایتگر، فنی و ماهر است.
این رشته در خارج از کشور در حال جایگزین‌شدن با رشته‌های مهندسی سنتی‌ست.
اما باید قبول کرد که هر تغییری به‌‌راحتی امکان‌پذیر نیست و زمینه‌های نو به‌‌سختی پذیرفته می‌شوند. با همه‌ی این‌ها، علوم مهندسی در همین سال‌ها نیز روند روبه‌رشدی داشته و توانسته به‌خوبی در بین سایر رشته‌های مهندسی، که همچنان در دانشگاه تدریس می‌شوند، صاحب جایگاه خوبی باشد.
همچنین هرساله متوسط رتبه‌های ورودی به این رشته کم شده است. در یک جمله میتوان گفت اگر هم به علوم پایه علاقه دارید و هم به مهندسی، رشته‌ی علوم مهندسی رشته‌ی مناسب شماست.
