مهندسی هوافضا در ابتدا یکی از زیرشاخه‌های مهندسی مکانیک محسوب می‌شد، برای همین واحدهای مشترک زیادی با مهندسی مکانیک دارد.
خیلی از افراد این رشته را با خلبانی یا نجوم اشتباه می‌گیرند. در حالی که هدف این رشته آماده کردن مهندسی است که بتواند در زمینه طراحی، ساخت و آزمایش هواپیما فعالیت کند.
درواقع کار مهندس هوافضا قبل از بیرون آمدن هواپیما از کارخانه است، و نه طریقه به پرواز درآمدن هواپیما.
به عبارت دیگر رشته مهندسی هوافضا مجموعه‌ای از علوم و توانایی‌های علمی و عملی در زمینه تحلیل، طراحی و ساخت وسایل پرنده نظیر هواپیماها، بالگردها، گلایدرها، موشک‌ها و ماهواره‌هاست.
بازار کار برای این رشته تقریبا وسیع است؛ از جمله سازمان‌هایی که می‌توانید به عنوان یک مهندس هوافضا مشغول به کار شوید: صنایع و مؤسسات تحقیقاتی هواپیمایی، موشکی و ماهواره است، همچنین می‌توانید در کلیه مؤسسات و سازمان‌هایی که به نحوي از وسایل پرنده استفاده می‌کنند، به عنوان کارشناس تحقیق در بخش اجرایی عملیات یا تعمیر و نگهداری مشغول به کار شوید.
از طرف دیگر به دلیل اینکه سازه اتومبیل و کشتی مشترکات زیادي با سازه یک هواپیما دارد و توربین‌های گاز یک نیروگاه یا ایستگاه پمپ گاز مثل یک موتور جت تحلیل و طراحی می‌گردد، می‌توانید علاوه بر شرکت‌های هوایی، در نیروگاه‌ها، صنایع نفت و گاز و صنایع خوردوسازي که فرصت‌هاي شغلی خوبی دارند نیز مشغول به کار شوید.
جدا از این مشاغل یک مهندس هوافضا می‌تواند در فرودگاه‌ها در قسمت تعمیر و نگهداری هواپیما و همچنین در صنایع دفاع روي طراحی موشک و جنگ‌افزارها فعالیت کند، یا می‌تواند روي آیرودینامیک خودروها، سازه‌های خودروسازي و تولید توربین‌های بخار براي تولید برق کار کند.
بازار کار و آینده رشته مهندسی هوافضا در ایران دارای پتانسیل بالایی است، اما با چالش‌ها و محدودیت‌هایی نیز همراه است. این رشته به دلیل ماهیت پیشرفته و تکنولوژیکی خود در صنایع مختلف از جمله دفاعی، هواپیماسازی، فضایی و پژوهشی کاربرد دارد.
در ادامه، وضعیت بازار کار و آینده این رشته را در ایران بررسی می‌کنیم:
صنایع دفاعی و نظامی یکی از بزرگ‌ترین بازارهای کار برای فارغ‌التحصیلان هوافضا در ایران است. با توجه به اهمیت توسعه سیستم‌های هوایی پیشرفته، هواپیماهای نظامی، پهپادها و موشک‌های بالستیک و کروز، متخصصان هوافضا در این صنایع نقش مهمی دارند. این حوزه یکی از پایدارترین و امن‌ترین بازارها برای فارغ‌التحصیلان است.
با توجه به نیاز ایران به توسعه ناوگان هوایی و گسترش صنعت هوانوردی تجاری، فارغ‌التحصیلان رشته هوافضا میتوانند در بخش‌هایی مانند طراحی هواپیماهای تجاری، مدیریت ناوگان هوایی و تعمیر و نگهداری هواپیما فعالیت کنند.
با افزایش توجه ایران به صنعت فضایی و پرتاب ماهواره‌ها، متخصصان هوافضا میتوانند در پروژه‌های فضایی و تحقیقاتی مرتبط با طراحی و ساخت ماهواره‌ها، پرتابگرها و سیستم‌های ارتباطی فضایی فعالیت کنند.
یکی دیگر از بازارهای کار برای فارغ‌التحصیلان رشته هوافضا، مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی است. فارغ‌التحصیلان این رشته میتوانند به‌عنوان محققان یا استادان در دانشگاه‌ها و مراکز علمی فعالیت کنند و به تحقیقات پیشرفته در زمینه هوافضا بپردازند.
بطورکلی بازار کار و آینده رشته مهندسی هوافضا در ایران پتانسیل بالایی دارد، به‌ویژه در صنایع دفاعی، فضایی و پهپادها. با این حال، توسعه این حوزه‌ها به سیاست‌های دولت و سرمایه‌گذاری در بخش‌های تجاری و فناوری‌های پیشرفته بستگی دارد. اگرچه چالش‌هایی نظیر تحریم‌ها و محدودیت‌های اقتصادی وجود دارند، اما فرصت‌های شغلی در صنایع حیاتی همچنان برای فارغ‌التحصیلان این رشته فراهم است.
دروس مرتبط با رشته هوافضا در مقطع دبیرستان شامل: حسابان، فیزیک و زبان انگلیسی می‌باشد.
چارت درسی دانشگاه‌ها معمولا مشترک است. با این حال ممکن است در بعضی واحدهای دانشگاهی تفاوت جزئی وجود داشته باشد.
ممکن است این تفاوت فقط در اسم باشد و محتوای درس یکسان باشد. چارت درسی مهندسی هوافضا که در زیر آورده شده، برگرفته از چارت درسی رشته مهندسی هوافضا دانشگاه امیرکبیر تهران می‌باشد و به شرح زیر است:
| ریاضی عمومی ۱و۲ | استاتیک | مقدمه¬ای بر مهندسی هوافضا | علم مواد | کارگاه ورقکاری و جوشکاری (عمومی) | کارگاه ابزار دقیق | آزمایشگاه دینامیک پرواز و کنترل |
| معادلات دیفرانسیل | مبانی مهندسی برق و الکترونیک | مکانیک سیالات | کنترل اتوماتیک | آیرودینامیک ۱و۲ | کارگاه موتور | آزمایشگاه ارتعاشات و سیستم‌های دینامیکی |
| فیزیک ۱و۲ | دینامیک ۱و۲ | ترمودینامیک | انتقال حرارت | طراحی هواپیما | کارگاه بدنه و سیستم‌های هواپیما | آزمایشگاه احتراق |
| آزمایشگاه فیزیک ۱و۲ | مقاومت مصالح | آزمایشگاه مقاومت مصالح | آز ترمودینامیک و انتقال حرارت | آز آیرودینامیک ۱و۲ | کارگاه اویونیک | روش تحقیق |
| برنامه‌نویسی کامپیوتر | ریاضیات مهندسی | آزمایشگاه مکانیک سیالات | نقشه‌کشی صنعتی ۱ | مکانیک پرواز ۱و۲ | سیستم مدیریت ایمنی و صلاحیت پروازی | کارآموزی |
| محاسبات عددی | آزمایشگاه مبانی مهندسی برق و الکترونیک | ارتعاشات مکانیکی | تحلیل سازه‌های هوایی | اصول جلوبرنده‌ها | طراحی سازه‌های هوایی | آزمایشگاه دینامیک پرواز و کنترل |
دوره تحصیل رشته مهندسی هوافضا ۴ سال و معادل ۸ ترم تحصیلی می‌باشد.
دانشجویان این دوره باید حداقل ۱۴۰ واحد درسی را در طول این ۴ سال بگذرانند.
نقطه قوت این رشته بازار کار رو به رشد و قابل پیشرفت با توجه به شتاب سریع تکنولوژی و نیازهای روز جوامع می‌باشد. همچنین در صورتیکه از دانش و تخصص عمیق و کارا برخودار باشید، ایده‌های جدید و جذاب داشته باشید، کمی هم بلند پرواز باشید و جرات ریسک داشته باشید این رشته برای شما می‌تواند خوب باشد.
بازار کار برای این رشته محدود است، یعنی تعداد شرکت‌هایی که به مهندس هوافضا نیازمند هستند محدود و فضای رقابتی شدیدی حاکم است.
مسئله دیگری که کمی به این محدودیت دامن می‌زند، اشتراک جدی فضای کار این رشته با بخش‌های نظامی است که موجب حساسیت در پذیرش و به کارگیری افراد می‌شود.
رشته مهندسی هوافضا را می‌توانید تا مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در گرایش‌های مختلف ادامه دهید.
براساس دفترچه انتخاب رشته سال ۱۴۰۲، مهندسی هوافضا شامل ۷ گرایش در کارشناسی ارشد: جلوبرندگی، دینامیک پرواز و کنترل، سازه‌های هوایی، آیرودینامیک، مهندسی فضایی، صلاحیت‌های پروازی (مخصوص دانشگاه نظامی)، فناوری ماهواره و شامل ۵ گرایش در دکتری: آیرودینامیک، جلوبرندگی، سازه‌های هوایی، دینامیک پرواز و کنترل، مهندسی فضایی می‌باشد.
بیشتر واحدهای این رشته به زبان انگلیسی تدریس می‌شود؛ پس داشتن زبان انگلیسی قوی بسیار مهم است.
از توانایی‌های لازم دیگر این رشته آشنایی با کامپیوتر و نرم‌افزارهای مخصوص به این رشته است.
البته در مورد نرم‌افزارها جای نگرانی نیست، چون در دانشگاه ابتدا نرم افزارهای مورد استفاده را در حد پایه توضیح می‌دهند.
صنعت هوافضا، صنعتی پیشرفته محسوب می‌شود و از بازاری قابل توجه در کشورهای ایالات متحده آمریکا و بسیاری از کشورهای اروپایی برخوردار است.
پس رشته هوافضا برای کسانی که می‌خواهند برای ادامه تحصیل به خارج از کشور بروند و در بازار این کشورها مشغول به کار شوند، گزینه خیلی خوبی است.
برونگرا، حسی، فکری، ملاحظه‌کننده، هدایت‌گر، ریسک‌پذیر، هدفمند
درونگرا، حسی، فکری، داوری کننده، وظیفه شناس، مسئولیت‌پذیر، متمرکز، حواس جمع، دقیق، منطقی، بدون انعطاف، نکته‌بین، تجربه‌گرا
برونگرا، حسی، فکری، داوری کننده، وفادار، مطمئن، قابل اعتماد، جزئی‌نگر، نتیجه‌گرا
درونگرا، شمی، فکری، داوری‌کننده، استراتژیست، اهل نظریه و تئوری، کمالگرا، تحلیل‌گر، نتیجه‌گرا، با دقت، اهل تئوری و آینده‌نگر
در این رشته هم مثل اکثر رشته‌های دیگر باید سعی کنید اطلاعات همیشه به روزی داشته باشید و از جدیدترین پیشرفت‌ها در این زمینه آگاه باشید.
در طول تحصیل واجب است که حتما دوره کارآموزی گذرانده و زبان خود را تقویت کنید.
در سال‌های اخیر، حضور زنان در رشته‌های مرتبط با علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات (STEM) در حال افزایش است و دولت و نهادهای آموزشی نیز حمایت بیشتری از زنان در این حوزه‌ها به عمل می‌آورند و بسیاری از زنان اگر علاقه مند به دروس این رشته هستند حتی میتوانند در امور پژوهشی نیز کار کنند. اما هوافضا برای خانم ها در ایران چالش هایی از جمله محدودیت بازارکار و گاها نابرابری های جنسیتی در مشاغل مرتبط نیز دارد.
معدل لازم برای پذیرش در رشته هوافضا در ایران به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله نوع دانشگاه (دولتی، آزاد، یا پردیس)، نوع سهمیه، و شرایط رقابت در هر سال. اما به‌طور کلی، پذیرش در رشته مهندسی هوافضا در دانشگاه‌های برتر مانند دانشگاه‌های صنعتی شریف، امیرکبیر، علم و صنعت ایران، قبولی در رشته هوافضا بسیار رقابتی است و نیاز به معدل بالا و رتبه عالی دارد.
دانشگاه صنعتی شریف بهترین دانشگاه در ایران برای رشته مهندسی هوافضا است و به دلیل کیفیت بالای آموزش، امکانات پژوهشی گسترده و ارتباطات بین‌المللی، اولین انتخاب دانشجویان علاقمند به این رشته است. دانشگاه‌های امیرکبیر، علم و صنعت و خواجه نصیر نیز از دیگر گزینه‌های عالی برای تحصیل در این رشته هستند.
