رزرو مشاوره: 22861404-021
رزرو مشاوره: 22861404-021
در فرآیند یادگیری، آن‌چه باعث ماندگاری اطلاعات در ذهن می‌شود، صرفاً مطالعه‌ی اولیه نیست؛ بلکه مرورهای هدفمند و منظم است که به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا مطالب را از حافظه‌ی کوتاه‌مدت به حافظه‌ی بلندمدت منتقل کنند. اگر یادگیری را به کاشتن بذر تشبیه کنیم، مرور کردن همان آبیاری به‌موقع و اصولی است که باعث رشد و پایداری آن می‌شود.
در این مقاله، به بررسی مهم‌ترین روش‌های مرور کردن می‌پردازیم؛ روش‌هایی که اگر درست و منظم انجام شوند، تأثیر چشم‌گیری بر تثبیت آموخته‌ها خواهند داشت.
مرور کردن، یکی از پایه‌های اساسی یادگیری عمیق و ماندگار است. بدون مرور، بخش زیادی از مطالبی که با زحمت فرا گرفته می‌شوند، به‌مرور زمان از ذهن پاک خواهند شد. مرور، فرآیند بازیابی فعال اطلاعات از حافظه است؛ فرآیندی که نه‌تنها از فراموشی جلوگیری می‌کند، بلکه باعث می‌شود مفاهیم به‌تدریج در حافظه‌ی بلندمدت تثبیت شوند.
از سوی دیگر، مرور منظم به دانش‌آموز کمک می‌کند تا:
بنابراین، مرور کردن صرفاً یک فعالیت مکمل نیست؛ بلکه عنصری کلیدی در فرآیند یادگیری و عامل حفظ تسلط تا روز آزمون محسوب می‌شود.
تا اینجا با اهمیت مرور آشنا شدید و دانستید برای موفقیت در مسیر کنکور اما مرور صرفاً تکرار ساده‌ی مطالب نیست؛ بلکه باید به شیوه‌ای هدفمند، منظم و هوشمندانه انجام شود تا بهترین نتیجه را برای دانش‌آموز به ارمغان بیاورد. روش‌های متنوعی برای مرور وجود دارد که هر یک با رویکردی خاص، به یادگیری عمیق‌تر و حفظ طولانی‌مدت مطالب کمک می‌کنند. در ادامه به معرفی و توضیح بهترین و کاربردی‌ترین روش‌های مرور می‌پردازیم.
یکی از بزرگ‌ترین اشتباهاتی که بسیاری از دانش‌آموزان در فرآیند مرور مرتکب می‌شوند، تکرار صرفِ مطالب با چشم است. شما ممکن است بارها کتاب یا جزوه را مرور کرده باشید، اما وقتی در جلسه آزمون با همان موضوع مواجه می‌شوید، نمی‌توانید پاسخ دقیق بدهید. علت این اتفاق، ناتوانی در بازیابی فعال اطلاعات از حافظه است؛ مشکلی که با استفاده از روش مرور فعال می‌توان آن را برطرف کرد.
مرور فعال یعنی تلاش آگاهانه برای یادآوری مطالب بدون نگاه کردن به منبع اصلی. این روش ذهن شما را از حالت مصرف‌کننده صرف اطلاعات خارج کرده و آن را به تولیدکننده و بازیاب اطلاعات تبدیل می‌کند. بازیابی اطلاعات، فرآیندی است که باعث تقویت مسیرهای عصبی مربوط به آن مطلب شده و حافظه بلندمدت شما را قدرتمندتر می‌سازد.
خلاصه‌نویسی یکی از پایه‌ای‌ترین و در عین حال مؤثرترین روش‌های مرور است که اگر به‌درستی انجام شود، می‌تواند نقش مهمی در تثبیت مفاهیم ایفا کند. در این روش، شما تلاش می‌کنید پس از مطالعه، مطالب را به زبان خودتان ساده‌سازی و دسته‌بندی کنید. این کار باعث می‌شود فرآیند فهم و بازسازی اطلاعات در ذهنتان فعال‌تر شود. نکته مهم این است که خلاصه‌نویسی نباید صرفاً رونویسی از کتاب باشد؛ بلکه باید چکیده‌ای از مفاهیم اصلی، نکات کلیدی، روابط میان مطالب و مثال‌های مهم باشد.
می‌توانید از رنگ‌های مختلف، علامت‌گذاری، یا حتی جدول‌ها و نمودارهای ساده برای سازماندهی بهتر یادداشت‌ها استفاده کنید. این خلاصه‌ها بعدها در دوران مرور نهایی، به‌ویژه نزدیک آزمون، منبعی ارزشمند و زمان‌بر برای یادآوری سریع و دقیق مطالب خواهند بود.
یکی از روش‌های مؤثر برای مرور مطالب، فیش‌نویسی است. فیش‌نویسی به‌طور کلی به معنای طبقه‌بندی و تیپ‌بندی سؤال‌ها در قالب یادداشت‌های کوچک است. با استفاده از این روش، می‌توانید انواع سؤالات را دسته‌بندی کرده و به ذهن خود نظم ببخشید؛ در نتیجه، مطالب را آسان‌تر به خاطر می‌سپارید و هنگام نیاز، آن‌ها را بهتر بازیابی می‌کنید.
فیش‌نویسی معمولاً در دروس حل‌کردنی مانند ریاضی و فیزیک کاربرد دارد. در واقع، با تیپ‌بندی سؤالات در این روش، مطالب به شکلی مؤثرتر به حافظه بلندمدت منتقل می‌شوند و در زمان امتحان، یادآوری آن‌ها ساده‌تر خواهد بود. در واقع در زمان استفاده از فیش‌ها شما دارید از روش مهندسی معکوس برای حل مساله استفاده می‌کنید، به این معنی که ابتدا شباهت‌های صورت سوال را با فیش‌ها مطابقت داده و بعد از اینکه دسته بندی مرتبط را پیدا کردید با استفاده از شبیه‌سازی روش حل به پاسخ دست خواهید یافت به این ترتیب هم از حافظه تصویری استفاده کرده‌اید و هم هماهنگی فوق العاده‌ای بین چشم و ذهن و دست برقرار کرده‌اید و هم قدم به قدم تا نتیجه مراحل را طی کرده‌اید و حالا با تکرار دانش شما عملیاتی و تبدیل به مهارت می‌شود.
یکی از مؤثرترین روش‌های مرور، مرور با فاصله است. در این روش، به جای اینکه چندین بار پشت سر هم یک مطلب را بخوانید، آن را در فواصل زمانی مشخص مرور می‌کنید. این کار باعث می‌شود مغز شما فرصت بازیابی اطلاعات را پیدا کند و یادگیری عمیق‌تری شکل بگیرد. روش مرور با فاصله بر اساس منحنی فراموشی ابینگهاوس ابداع شده و یکی از بهترین روش‌های مرور دروس به حساب می‌رود.
یکی از علمی‌ترین و پربازده‌ترین روش‌های مرور، مرور با فاصله (Spaced Repetition) است؛ روشی که ریشه آن به پژوهش‌های روانشناس آلمانی هرمان ابینگهاوس (Hermann Ebbinghaus) در قرن نوزدهم بازمی‌گردد. ابینگهاوس نخستین کسی بود که به‌طور نظام‌مند فرآیند فراموشی انسان را مطالعه کرد و در نتیجه آن، مفهومی به نام منحنی فراموشی (Forgetting Curve) را مطرح ساخت. طبق یافته‌های او، اگر مطلبی را فقط یک‌بار بخوانید و مرور نکنید، بخش زیادی از آن در عرض چند روز از ذهنتان پاک می‌شود. در مقابل آن ابینگهاوس به این نکته بسیار مهم دست یافت که اگر مطالب در فواصل زمانی مناسب مرور شوند، منحنی فراموشی به‌تدریج صاف می‌شود و اطلاعات در حافظه بلندمدت تثبیت می‌شوند. مرور با فاصله دقیقاً بر همین اصل علمی استوار است.
برای اینکه مطالب درسی را بهتر در حافظه بلند مدتتان ثبت کنید، پیشنهاد می‌کنیم طبق منحنی ابینگهاوس عزیز برای هر مبحثی که می‌خوانید، مرورهای بعدی را طبق یک الگوی فاصله‌دار زمان‌بندی کنید. به عنوان مثال:
در روش مرور کردن با فاصله زمانی منظم، نکته مهم این است که هر مرور جدید در لحظه‌ای اتفاق بیفتد که مطلب در حال فراموش شدن است، نه اینکه کاملاً فراموش شده باشد؛ زیرا درست در همین لحظات است که بازیابی اطلاعات باعث تقویت حافظه می‌شود. استفاده از این روش در طول زمان، باعث می‌شود نه‌تنها مطالب به‌خوبی در ذهن شما تثبیت شوند، بلکه در زمان مرورهای نهایی و دوران جمع‌بندی، نیاز کمتری به مرورهای سنگین و وقت‌گیر داشته باشید.
قطعا یکی از مشکلاتی در نهایت مسیر دوره و مرور سر راه داوطلبان قرار می‌گیرد این است که دوره‌ها به صورت جزیره‌ای هستند یعنی هر مبحث جداگانه دوره می‌شود ولی در آخر کار آزمون بصورت جامع هست و تمام مطالب و در مورد امتحانات آزمایشی یا کنکور تمام دروس در بازه زمانی کوتاهی در کنار هم قرار دارند و به خاطر آوردن یا هماهنگی قسمت‌های ارتباطی مقداری دشوار است اینجاست که آزمون‌های جامع یا شبیه ساز به کمک می‌آیند تا شبیه سازی از عملیات اصلی باشند هم در مدیریت محتوا و استفاده از روش‌های تست زنی و هم در مدیریت زمان. حالا شما به صورت جهت‌دار برای مرور صرفا قسمت‌های مشکل‌دار را باید مطالعه و بررسی نمایید و سایر قسمت‌ها با دریافت مهر تایید بعد از حل از دور مطالعه خارج شده و صرفا برای جلوگیری از فراموشی بصورت دوره‌ای تست زنی یا تمرین می‌شوند.
دروس حفظی ذاتا ماهیت فراری دارند یعنی اینکه اگر به موقع و درست مرور نشوند فراموش می شوند. بنابراین برای مرور دروس حفظی بهترین روش استفاده از روش مرور با فاصله است. سعی کنید برای این دسته از دروس برنامه مرور شبانه در نظر بگیرید و قبل از خواب مطالب حفظی را در حد نیم ساعت دوره و مرور کنید تا بهتر در حافظه شما ثبت شود و طولانی مدت در حافظه بماند.
مرور، تنها تکرار مطالب نیست، بلکه یک هنر است؛ هنری که اگر به‌درستی اجرا شود، نتیجه‌ای بسیار متفاوت در یادگیری شما رقم خواهد زد. پیشنهاد می‌کنیم با توجه به سبک یادگیری، نوع درس و زمانی که در اختیار دارید، از ترکیبی از روش‌های مرور معرفی‌شده استفاده کنید. یادگیری ماندگار، نتیجه برنامه‌ریزی هوشمندانه و تمرین مستمر است. اگر شما این مسیر را آگاهانه و با نظم طی کنید، می‌توانید با آرامش و اعتمادبه‌نفس وارد جلسه هر آزمونی شوید.
44%
