شب‌های قبل از هر امتحان، مرحله‌ای حساس و تعیین‌کننده در فرآیند آماده‌سازی برای آزمون است. این زمان، فرصتی برای تثبیت یادگیری‌های قبلی، مرور نکات مهم، و آماده‌سازی ذهنی برای عملکرد بهتر در روز امتحان است. بسیاری از دانش‌آموزان و دانشجویان در این شب با استرس و نگرانی مواجه می‌شوند، اما با برنامه‌ریزی صحیح و استفاده از روش‌های مؤثر، می‌توان این زمان را به یک ابزار قدرتمند برای موفقیت تبدیل کرد.
در این مقاله، نکاتی کاربردی ارائه می‌شود که شما را در مدیریت بهتر شب قبل از امتحان یاری می‌کند و به شما کمک می‌کند با اعتمادبه‌نفس و آمادگی کامل در جلسه امتحان حاضر شوید و برای مشکلات استرس آزمون و مدت زمان کم مطالعه هم راهکارهایی به شما ارائه شده است.
برای مطالعه در شب امتحان به ترتیب مراحل زیر عمل کنید:
اولین مرحله برای مطالعه مفید در شب امتحان، بررسی و دیدن نمونه سوالات امتحانی است. بله درست متوجه شدید؛ دیدن سوال‌های امتحانی! در این مرحله نیاز نیست سوالات امتحانی را حل کنید در واقع هدف از این مرحله این است که شما با مطالب و قسمت‌های مهم، دروس پرسوال و نحوه‌ی طرح کردن سوالات از هر قسمت آشنا شوید. تا بتوانید برنامه‌ریزی بهتری برای مسیر مطالعاتی خود داشته باشید. یکی از اشکالات متداول داوطلبان این است که ساعت‌ها وقت و انرژی می‌گذارند و به روش و با دیدگاه خودشان مطالعه و تمرین می‌کنند و در نهایت وقتی به سوالات می‌پردازند تازه متوجه می‌شوند که خیلی از قسمت‌ها نیاز به این اندازه وقت یا تمرین نداشته؛ به اصطلاح باید اول ببینیم از ما چه می‌خواهند، سپس برای آن آماده شویم.
بعد از اینکه دروس مهم و قسمت‌های پرتکرار در امتحانات هر درس را بررسی کردید، وقت آن است که با توجه به بارم‌بندی هر فصل، برای مطالعه‌ی خود برنامه ریزی کنید. در هنگام برنامه‌ریزی از دروس مهم‌تر و سخت‌تر که وقت بیشتری برای مطالعه آنها لازم دارید شروع کنید و به عبارتی دیگر دروس را بر اساس میزان اهمیت و سختی آنها اولویت‌بندی کنید.
باز هم یکی از اشکالات متداول دیگر این است که بسیاری از داوطلبان از درس‌های اول شروع به مطالعه می‌کنند در حالیکه این قسمت‌ها از ابتدای سال‌ها بارها و بارها مطالعه و تکرار شده‌اند و حتی گاهی چندین آزمون و حداقل یک امتحان میان ترم از آن داده‌اند، در حالیکه قسمت‌های متأخر که در ایام امتحانات میان ترم بوده یا این اواخر تدریس شده به علت فشردگی پایان ترم شاید کمتر مطالعه و تست زنی شده و حتی رفع اشکال نشده باشد.
پس بر اساس همان اصل معروف ” قورباغه ات را قورت بده ” شروع کار مطالعه باید با قسمت‌هایی باشد که انرژی و زمان بیشتری لازم دارند. بدیهی است که هر چه به پایان بازه‌های مطالعاتی نزدیک می‌شویم هم شما به مطالب اشراف و تسلط بیشتری دارید و هم زمان و انرژی کمتری برای جمع بندی نیاز دارند و این از استرس فرد می‌کاهد.
توصیه می‌کنیم مطالعه هر فصل را با بررسی جزوه استاد یا معلم خودتان شروع کنید، زیرا این کار به شما کمک می‌کند که مطالبی که استاد در کلاس تدریس کرده است را به خاطر بیاورید و هنگام مطالعه صدای استاد را بشنوید!
بنابراین به خوبی جزوه را مطالعه کنید و تمام تمرین‌های جزوه را مجددا حل کنید و با استفاده از ” روش مطالعه learn to learn ” تصور خود را بر این بگذارید که قرار است همین جزوه را تدریس کنید. طوری مطالعه کنید که بدون نگاه کردن یا با حداقل مراجعه بتوانید آن را به گروهی از دانش آموزان ضعیف و متوسط تدریس نمایید.
گام مهم بعدی برای مطالعه در شب امتحان بررسی کتاب درسی است. دراین مرحله متن کتاب را به دقت بخوانید، تمرین‌ها را حل کنید و به جدول‌ها، تصاویر ، زیرنویس عکس‌ها و حتی رنگ مطالب توجه کنید. این قسمت هم از خطاهای متداول دانش آموزان است. به این صورت که با این نگرش که کتاب درسی خیلی ساده و راحت هست مطالعه آن را به آخر موکول می‌کنند و یا گاهی اصلا فرصت مطالعه و نگاه کردن پیدا نمی‌کنند.
تجربه نشان داده همان اندازه که سوالات بسیار دشوار دانش آموزان را به زحمت انداخته؛ سوالات بسیار ساده نیز دام آموزشی جالبی بوده که خیلی از داوطلبان در پاسخ دادن به آن دچار مشکل شده‌اند. شاید تعجب کنید اما این دست از سوالات بسیار ساده اعتماد به نفس داوطلبان را به چالش می‌کشد چون همگی در امتحانات و حتی کنکور انتظار سوالات دشوار یا خاصی را می‌کشند و این آنها را گیج می‌کند که مبادا این سوال نکته‌ای دارد و من متوجه آن نمی‌شوم!
خوب حالا که مراحل مطالعه تکمیل شد، نوبت آن است که نمونه سوالات امتحانی را حل کنید. توجه کنید که در این مرحله باید دست به قلم بشوید! بنابراین حتی برای دروس حفظی هم به سوالات امتحانی پاسخ کتبی بدهید. اینکار به شما کمک می‌کند که بهتر متوجه ایرادها و خطاهای خود بشوید و دقت و تمرکز شما در جلسه امتحان افزایش پیدا کند.
از خطاهای پر تکرار داوطلبان در این قسمت این است که این سوالات را بصورت کتبی در منزل و به صورت مرتب و انگار که سر جلسه آزمون هستند نمی‌نویسند.
بگذارید مثالی برایتان بزنم: فرض کنید الان من و شما مشغول صحبت در مورد مساله‌ای هستیم، ناگهان پس از مدتی گفتگو از شما می‌خواهم همه آنچه بین ما رد و بدل شده را به صورت یک نامه اداری بنویسید. خیلی از افراد در مواجهه با چنین درخواستی احساس عجز می‌کنند و مداوم می‌پرسند: خب؛ آخه چی بنویسم؟! این همان مشکلی است که گاهی در جلسه امتحانات کتبی سراغ داوطلبان می‌آید یعنی می‌دانند ولی نمی‌توانند بنویسند.
نکته دیگر اینکه بعد از اینکه بصورت کتبی می‌نویسیم تازه متوجه بی‌دقتی‌های خودمان می‌شویم یا متوجه قسمت‌هایی که از نظر طراح نوشتن آنها واجب بوده ولی ما توجه نکردیم. گاهی متوجه خطاهای محاسباتی و غیره می‌شویم. در این مرحله باید مثل یک مصحح خیلی سختگیر ورقه امتحانی خود را تصحیح نمایید.
تعجب نکنید قرار نیست با خودتان سر جلسه امتحان ببرید، ولی اهمیت این موضوع خیلی زیاد است. بگذارید اینطوری به قضیه نگاه کنیم، اگر قرار باشد تقلبی بنویسید و با خودتان سر جلسه امتحان ببرید چی می‌نویسید؟! درست است! یا قسمت‌ها و مساله‌های سخت و پیچیده که باید مدام تکرار کرد یا قسمت‌هایی که هر کاری کردید متوجه نشدید یا قسمت‌هایی که احساس می‌کنید حتما فراموش می‌کنید. هیچکس قسمت‌های بدیهی و معلومات را نمی‌نویسد. در واقع شما تمام قسمت‌های مهم را در حداقل فضای کاغذ جا می‌دهید و یک تصویر و قاب فوق العاده می‌سازید. این بهترین روش برای ساختن حافظه تصویری و ایجاد ارتباط بین چشم و ذهن و دست و حافظه است و البته شبیه به تکنیک‌های خلاصه نویسی و فیش نویسی برای دروس است که کمک میکرد بتوانید نزدیک آزمون فقط با مرور ساده آنها حجم زیادی از مطالب را به خاط بیاورید.
گام آخر برای تکمیل مراحل مطالعه‌ی شب امتحانی دوره و مرور مطالب است. مرور کردن به شما کمک می‌کند تا مطالب را در حافظه‌ی خود مرتب و تثبیت کنید. تا در زمان امتحان راحت‌تر بتوانید از مطالب استفاده کنید.
در نهایت شما تمام تلاش خود را کرده‌اید، بعد از این با توکل به خدای بزرگ و این نگرش که من مسئول انجام وظیفه خود به بهترین شکل ممکن هستم و نه نتیجه کار، با آرامش خودتان را برای آزمون آماده کنید. به امید بهترین‌ها برای شما دوست عزیز
این تکنیک بر اساس تقسیم زمان به بازه‌های ۲۵ دقیقه‌ای مطالعه و ۵ دقیقه استراحت استوار است. بعد از چهار دوره ۲۵ دقیقه‌ای، یک استراحت طولانی‌تر (۱۵ تا ۳۰ دقیقه) داشته باشید. این روش به شما کمک می‌کند تمرکز خود را در طول مطالعه حفظ کنید و از خستگی ذهنی جلوگیری نمایید. با انجام این کار، می‌توانید زمان را به شکل موثری مدیریت کرده و از حواس‌پرتی‌ها دور بمانید
طبق این اصل، ۸۰ درصد از نتایج شما از ۲۰ درصد از کارهایی که انجام می‌دهید به دست می‌آید. در شب امتحان، این به این معنی است که شما باید ابتدا روی مباحث کلیدی و پرکاربردتر تمرکز کنید. این مباحث معمولاً بیشتر در امتحانات طرح می‌شوند و به شما کمک می‌کنند تا با صرف زمان کمتر، به بیشترین نتایج دست پیدا کنید.
به‌جای مطالعه صرف و بی‌تحرک، مطالعه فعال شامل فعالیت‌هایی مانند یادداشت‌برداری، توضیح دادن مطالب برای خودتان یا طرح سوالاتی برای خود است. این کار باعث می‌شود اطلاعات در ذهن شما تثبیت شود و به یادگیری عمیق‌تر و طولانی‌تر منجر شود. این تکنیک به شما کمک می‌کند تا فراتر از حافظه سطحی، به درک و تسلط بر مطالب دست پیدا کنید.
در این تکنیک، شما مطالب را سه بار مرور می‌کنید. در دور اول، مرور سریع برای گرفتن یک دید کلی از مطالب است. در دور دوم، جزئیات و نکات مهم‌تر را مورد توجه قرار می‌دهید. در دور سوم، نکات کلیدی را یادداشت کرده یا آنها را برای خودتان تکرار می‌کنید. این روش به شما کمک می‌کند تا مطالب را به طور مؤثر در حافظه بلندمدت خود ذخیره کنید.
برای حفظ تمرکز، باید محیط مطالعه خود را از حواس‌پرتی‌ها پاک کنید. تلفن همراه خود را خاموش کنید یا آن را در اتاق دیگری بگذارید. همچنین، استفاده از برنامه‌های مدیریت زمان مانند “Focus Keeper” یا “Forest” می‌تواند به شما کمک کند از حواس‌پرتی‌ها دور شوید و زمان خود را صرف مطالعه کنید. این تکنیک تضمین می‌کند که تمام انرژی شما صرف مطالعه شود.
شب امتحان سعی کنید استرس خود را کاهش دهید و ذهن‌تان را از افکار منفی پاک کنید. حتی چند دقیقه تنفس عمیق می‌تواند به شما کمک کند تا از خستگی ذهنی جلوگیری کرده و بازدهی مطالعه‌تان را افزایش دهید.
سوال خیلی از دانش‌آموزان و دانشجویان این است که شب امتحان چگونه استرس خودمان را کاهش دهیم؟ در ادامه به ارائه تکنیک‌هایی برای مدیریت استرس می‌پردازیم:
زمان خود را به بخش‌های کوتاه و منظم تقسیم کنید، مثلاً ۲۵ دقیقه مطالعه و ۵ دقیقه استراحت. این کار باعث افزایش تمرکز و جلوگیری از خستگی ذهنی می‌شود. همچنین، با اولویت‌بندی مباحث مهم‌تر، بهره‌وری خود را بالا می‌برید.
با انجام تنفس عمیق یا مدیتیشن می‌توانید استرس خود را کاهش دهید. این تکنیک‌ها به آرامش سیستم عصبی کمک کرده و ذهن را برای مطالعه متمرکز می‌کند. همچنین، ورزش سبک یا حرکات کششی، تنش جسمی و ذهنی را کاهش می‌دهند.
به جای نگرانی درباره شکست‌ها، به تلاش‌ها و پیشرفت‌های خود توجه کنید. یادآوری موفقیت‌های قبلی به شما اعتماد به نفس می‌دهد و احساس قدرت بیشتری را ایجاد می‌کند.
به خودتان و برنامه‌تان اعتماد کنید و از صحبت با کسانی که استرس شما را بیشتر می‌کنند خودداری کنید. مقایسه خود با دیگران باعث اضطراب و کاهش اعتماد به نفس می‌شود.
مطالب را با نوشتن خلاصه یا بیان آنها به دیگران مرور کنید. این کار به شما کمک می‌کند اطلاعات را بهتر به ذهن بسپارید و نقاط ضعف خود را شناسایی کنید.
در صورت داشتن سوال یا ابهام، از معلم یا دوستان خود کمک بگیرید. صحبت کردن با کسی که به او اعتماد دارید نیز به شما آرامش می‌دهد و استرس شما را کاهش می‌دهد.
خواب کافی به مغز کمک می‌کند تا اطلاعات را بهتر پردازش کند و عملکرد شما را در امتحان بهبود می‌بخشد. همچنین، یک چرت کوتاه می‌تواند انرژی شما را بازگرداند و تمرکزتان را افزایش دهد.
مصرف مواد غذایی سالم و مغذی مانند میوه و مغزها انرژی پایداری به شما می‌دهد و از کاهش تمرکز جلوگیری می‌کند. همچنین، نوشیدن آب کافی و محدود کردن کافئین به کاهش استرس و حفظ تمرکز کمک می‌کند.
با استفاده از نکات و تکنیک‌هایی که در این مقاله اشاره کردیم می‌توانید در امتحانات تشریحی موفق به کسب نمره ۲۰ شوید، با این حال شب قبل از امتحان زمانی برای یادگیری عمیق نیست، بلکه فرصتی برای مرور مطالب، مدیریت استرس و آماده‌سازی ذهنی است بنابراین توصیه اکید ما این است که برای ۲۰ گرفتن در امتحان‌های تشریحی، مطالعه و درس خواندن را صرفا برای شب امتحان نگذارید و در طول سال تحصیلی با برنامه‌ریزی درست به مطالعه، تست‌زنی، حل تمرین و… بپردازید؛ تا ایام امتحانات را راحت‌تر پشت سر بگذارید. در این مسیر می‌توانید روی مشاورهای با تجربه و دلسوز مرکز زندگی برازنده من هم حساب کنید.
در این مرحله، باید مطالبی را که احتمال می‌دهید برای شما چالش‌برانگیز باشند، شناسایی کنید. این ممکن است شامل نکات پیچیده، فرمول‌ها، تعاریف یا مواردی باشد که در طول سال به آنها کمتر پرداخته‌اید. با نوشتن این موارد، توجه شما به آنها بیشتر خواهد شد و به احتمال زیاد از فراموشی جلوگیری می‌شود.
یکی از بهترین روش‌ها برای یادآوری بهتر مطالب در شب امتحان، خلاصه‌نویسی است. مطالب را به زبان ساده و کوتاه بنویسید و نکات کلیدی را برجسته کنید. با این روش، شما هم مطالب را مرور می‌کنید و هم زمان کمتری برای مطالعه نیاز خواهید داشت. استفاده از نمودارها، جداول و نقشه‌های ذهنی نیز می‌تواند به فهم بهتر و یادآوری سریع‌تر کمک کند.
تنها خواندن مطالب کافی نیست. باید زمانی را برای مرور مطالب اختصاص دهید. با مرور دوره‌ای مطالب، مغز شما اطلاعات را بهتر ذخیره کرده و از فراموشی جلوگیری می‌شود. بهترین روش این است که مطالب را پس از هر بار مطالعه مرور کنید و فاصله‌های زمانی مرور را افزایش دهید (روش فاصله‌گذاری). این کار کمک می‌کند تا مطالب در حافظه بلندمدت ذخیره شوند.
اگر برای مطالعه در شب امتحان زمان زیادی ندارید و می‌خواهید در زمان محدود مطالعه کنید، به موارد زیر توجه کنید:
زمانی که زمان محدودی برای مطالعه دارید، بهتر است از یادگیری مطالب جدید پرهیز کنید. چون یادگیری مطالب جدید نیاز به زمان و تمرکز بیشتری دارد که ممکن است در شرایط استرس‌زا و زمان محدود به خوبی نتیجه ندهد. به جای آن، روی مطالبی تمرکز کنید که قبلاً مطالعه کرده‌اید و به خوبی با آنها آشنا هستید.
استرس می‌تواند تاثیر منفی زیادی بر تمرکز و یادگیری شما بگذارد. برای غلبه بر استرس، می‌توانید از تکنیک‌هایی مانند تنفس عمیق، مدیتیشن یا ورزش‌های کوتاه استفاده کنید. به علاوه، برنامه‌ریزی مناسب و تقسیم زمان مطالعه به بخش‌های کوتاه‌تر می‌تواند به کاهش احساس اضطراب کمک کند و شما را در وضعیت ذهنی بهتری قرار دهد.
یکی از بهترین روش‌ها برای مرور مطالب و ارزیابی تسلط شما بر آنها، حل نمونه سوالات امتحانی است. این کار نه تنها به شما کمک می‌کند که با نوع سوالات آشنا شوید، بلکه باعث می‌شود نقاط ضعف خود را شناسایی کرده و در صورت نیاز به آنها توجه بیشتری داشته باشید. همچنین این کار کمک می‌کند تا در شرایط امتحانی احساس آمادگی بیشتری داشته باشید.
اگر قبلاً مطالب را خلاصه کرده‌اید یا از منابعی مانند کتاب‌های خلاصه استفاده کرده‌اید، این منابع را برای مرور سریع مطالب مطالعه کنید. استفاده از خلاصه‌نویسی‌ها باعث می‌شود زمان کمتری برای مرور مطالب بگذارید و در عین حال از اطلاعات ضروری و کلیدی آگاه شوید. همچنین این روش کمک می‌کند تا بتوانید مطالب را در زمان کوتاه‌تر و با دقت بالاتری مرور کنید.
اگر شب امتحان برایتان به یکی از پر استرس‌ترین روزهای سال تبدیل شده و حس می‌کنید نمی‌دانید چطور درس‌ها را جمع‌بندی کنید یا آرامشتان را حفظ کنید، نگران نباشید! ما اینجا هستیم تا کمکتان کنیم. با یک برنامه‌ریزی دقیق و راهنمایی‌های تخصصی، می‌توانید درس‌هایتان را بهتر مدیریت کنید و با خیالی راحت‌تر وارد جلسه امتحان شوید.
اگر به دنبال راهی برای کاهش استرس و رسیدن به بهترین نتیجه هستید، کافی است با ما تماس بگیرید. تیم مشاوره تحصیلی ما آماده است تا در کنار شما باشد و این روزهای حساس را به بهترین شکل سپری کنید.
44%
