تصور کنید که برای تعطیلات نوروزی به مدت یک هفته همراه خانواده قصد دارید به مسافرت بروید. قبل از سفر باید وسایل لازم برای سفر یک هفته‌ای را آماده کنید، برای اینکار بهتر است ابتدا چک لیستی از لوازمی که در سفر به آن نیاز دارید یادداشت کنید و طبق آن وسایل خود را آماده کنید. برای موفقیت در سفر کنکور هم نیاز دارید که مراحل مطالعه‌ی اصولی خود را مشخص کرده و طبق آن حرکت کنید. در این مقاله با فواید چک لیست مطالعاتی و چک لیست مراحل مطالعه به سبک حامد مظفری‌نیا آشنا می‌شوید.
مطالعه و درس خواندن مثل هرکار دیگری نیازمند برنامه ریزی و نقشه راه است، برای اینکه بتوانید درست برنامه ریزی کنید لازم است تا مراحل مطالعه اصولی را در نظر داشته باشید و طبق آن برنامه‌ی خود را تنظیم کنید در نتیجه شما به چک لیست مطالعه نیاز دارید؛ به عبارتی، داشتن یک چک‌لیست مطالعه بسیار مؤثر در بهبود مدیریت زمان، افزایش راندمان تحصیلی و دستیابی به اهداف آموزشی است به طوریکه این ابزار به شما کمک می‌کند که برنامه‌های خود را ساماندهی کرده و بهره‌وری خود را افزایش دهید. بگذارید همینجا یک خطای شناختی را به شما معرفی کنم: در خیلی از موارد گزارشاتی از دانش آموزان داریم مبنی بر اینکه با اینکه مطالعه کرده‌ام و احساس تسلط دارم ولی هنوز به جواب دلخواه نرسیده‌ام و یا اینکه تفاوت نفرات برتر کنکور با سایرین در چیست؟! افراد هیجانی تصور می‌کنند که این تفاوت در کمیت است یعنی رتبه برترهای کنکور حتما زمان بیشتری یا تعداد کتاب‌های تست بیشتری کار کرده‌اند و خلاصه از این دست موارد ولی واقعیت این است که رتبه برتر بودن یک سبک زندگی تحصیلی و یک مدل فکری است، به این معنی که الزاما فرد ساعت‌های بیشتری را اختصاص نمی‌دهد بلکه در همان ساعت‌ها کار را درست پیش میبرد. در ادامه، به جزئیات بیشتری درباره چک لیست مطالعاتی به سبک حامد مظفری‌نیا می‌پردازیم.
طبق این چک لیست برای اینکه روی هر مبحث درسی مسلط شوید، باید مراحل زیر را در مسیر مطالعه‌ی هر مبحث طی کنید:
قدم اول برای یادگیری یک مبحث جدید، حضور در کلاس درس یا دیدن ویدیوی آموزشی است. اگر داوطلب پایه‌ی دوازدهم و یا داوطلب فارغ‌التحصیل هستید، توصیه‌ی ما این است که برای دروسی که سال‌های گذشته در کلاس درس آن‌ها حاضر بودید مجددا در کلاس شرکت کنید و یا کلاس آنلاین ثبت نام کنید. در کلاس درس کاملا به صورت شش دانگ توجهتان را به تدریس استاد بدهید. ببینید نکته اصلی شاید بیشتر متوجه مباحث سال‌های پایه باشد، چون تصور خیلی از داوطلبان این است که این مطالب را قبلا مطالعه کرده و بلد هستند و شاید حتی بدون شرکت در کلاس یا دیدن ویدیوی آموزشی می‌توانند مستقیم وارد تست و تمرین بشوند و نتیجه بگیرند. مشکل اصلی این است که اطلاعات سال‌های پایه در ذهن بیشتر داوطلبان در قسمت آرشیو به صورت تصاویر پراکنده و نه دسته‌بندی شده موجود است و به همین دلیل است که بعد از اینکه استاد مقداری از درس را می‌دهد خیلی از مطالب در ذهن خیلی زنده و تازه هستند ولی این آموزش در ۹۰ درصد موارد لازم هستند تا مطالب دسته‌بندی شده و به اصطلاح جا بیفتند و بعد از کلاس درس حتما گام اول(یعنی مطالعه درس جدید استاد)، از روش مطالعه‌ی سه گام را اجرا کنید.
گام بعدی در مسیر یادگیری عمیق مبحث جدید، مطالعه و بررسی جزوه‌ی استاد است. جزوه‌ای که معلم یا استاد شما در اختیارتان می‌گذارد مکمل تدریس ایشان است و برای یادگیری مطلب جدید باید کاملا آن را مطالعه کنید. پس برای تکمیل این مرحله، به خوبی جزوه‌ی استاد را مطالعه کنید، تمرین‌های جزوه را مجددا حل کنید. یک اشتباه متداول این است که خیلی از داوطبان به جای حل تمرین‌های حل شده سر کلاس توسط استاد، به مطالعه آن‌ها اکتفا می‌کنند و انتظار دارند که مطلب خودش جا بیفتد. این دقیقا مثل این می‌ماند که شما بخواهید با خواندن کتاب آشپزی دست پختتان خوب شود.
* نکته: مطالعه‌ی جزوه باید به نحوی باشد که اگر بعد از مطالعه از مطالب و تمرین‌های جزوه بدون تغییر عدد از شما امتحان بگیرند درصد شما بین ۸۰-۱۰۰ باشد. (در این صورت می‌توانید به جرئت بگویید که بر مطالب جزوه مسلط هستید.)
قدم سوم بررسی کتاب درسی است. توجه کنید که مطالعه‌ی کتاب درسی برای موفقیت در امتحان نهایی و کنکور ضروری است. بنابراین می‌بایست در این مرحله هم متن کتاب را به خوبی مطالعه کنید و هم تمرین‌های کتاب را به خوبی یادبگیرید. در بعضی از موارد سوالات امتحانات نهائی و حتی کنکور سراسری از تمرین‌های متن کتاب درسی بوده ولی بسیاری از داوطلبان به آن توجهی نکرده‌اند.
* در حین مطالعه‌ی کتاب درسی حتما به رنگ‌ها، اعداد و زیرنویس عکس‌ها و جداول کتاب دقت کنید. (زینتی نیستند حتما دلیل خاصی داشته که در آن قسمت بخصوص قرار داده اند.)
حالا که هم در کلاس درس شرکت کردید، هم جزوه استاد و کتاب درسی را به خوبی مطالعه کردید، نوبت آن است که آموخته‌های خود را با توجه به ماهیتشان خلاصه‌نویسی و یا فیش‌نویسی کنید. به طوریکه برای درس‌هایی که ماهیت آن‌ها حفظی است، آن‌ها را خلاصه‌نویسی کنید.
برای درس‌هایی که ماهیت آن‌ها محاسباتی است مثل ریاضی، فیزیک،هندسه و گسسته ، مسائل شیمی و… ،فیش نویسی کنید و سوال‌ها و مسائل را تیپ بندی کنید. اگر با روش فیش‌نویسی آشنایی نداری،
مرحله‌ی بعدی مطالعه، تثبیت و تکمیل یادگیری با استفاده از تست است. نکته‌ی مهمی که در این مرحله شما را از رقیب‌هایتان متمایز می‌کند، تعداد تست‌هایی است که در این مرحله تمرین کردید. پس قبل از اینکه شروع به تست‌زنی کنید، تعداد تمام تست‌هایی که از آن مبحث در کتاب تستتان است را مشخص کنید. برای تسلط در تست‌زنی یک مبحث لازم است که حداقل نصف تست‌های آن مبحث را بزنید. پس اگر با مشکل کمبود وقت مواجه هستید و نمی‌توانید در دور اول مطالعه، تمام تست‌های آن مبحث را بزنید، پیشنهاد ما این است که به صورت زوج یا فرد تست بزنید. یعنی در دور اول تست‌های فرد(۱،۳،۵،۷و…) و در دور بعدی تست‌های زوج را بزنید. وقتی تعداد تست‌ها از حد نصاب مشخص شده کمتر هست، به این معنی است که شما به اندازه کافی تیپ سوال ندیده‌اید، روی کلید واژه‌هایی که ممکن است مطرح شوند تسلط ندارید. تعداد دفعات کمتری الگوهای حل را بررسی کرده‌اید و به همین مقدار کمتر روی مسائلی از قبیل مدیریت محتوا، مدیریت زمان ، حذف گزینه، بررسی کلید واژه‌های سوال، تحلیل گزینه و … کار کرده‌اید که همه این‌ها یعنی عدم تسلط یا در بهترین حالت تسلط نسبی ….
تا اینجای مسیر مشغول خواندن و یادگیری بودید اما الان زمان آن رسیده است که با توجه به آزمون‌هایی که از این مبحث در مدرسه امتحان دادید(آزمون‌های کلاسی) و یا آزمون‌های آزمایشی، وضعیت عملکرد خود را در این مبحث مشخص کنید. پس در این مرحله میانگین نتایج آزمون‌ها را در مبحثی که مراحل مطالعه را انجام دادید، یادداشت کنید. اینکار به شما کمک می‌کند تا وضعیت عملکرد خود را بسنجید و نسبت به عملکرد خودتان در آن مبحث آگاه شوید. این قسمت نیاز دارد که شما در منزل قبل تر تست‌های زمان دار کار کرده باشید و روی تکنیک‌های تست‌زنی مسلط شده باشید.
در این مرحله بر اساس عملکرد خودتان و با در نظر گرفتن نمودار میزان تسلط، باید ببینید که خودتان را در چه مرحله‌ای از یادگیری می‌بینید. بگذارید با بیان دیگری به شما توضیح بدهم، در مرحله‌ی بررسی نمودار تسلط باید بر اساس میانگین درصدهایی که در آزمون‌های مختلف در آن مبحث کسب کرده‌اید، مشخص کنید که در کدام مرحله از یادگیری هستید برای مثال اگر میانگین درصدهای شما بین ۰ تا ۳۰ درصد است، شما در مرحله عدم تسلط هستید؛ اگر میانگین درصدهای شما بین ۳۰ تا ۷۰ درصد است در مرحله‌ی تسلط نسبی هستید و اگر درصدهای شما بین ۷۰ تا ۱۰۰ درصد است، شما در مرحله‌ی تسلط کامل هستید.
در اخر چک لیست باید میزان رضایت خود را نسبت به عملکردتان با مشخص کردن عددی بین ۱ تا ۱۰ بیان کنید و اگر نسبت به مطالعه خود در این مبحث رضایت کافی ندارید، در قسمت راهکار عملیاتی، راهکار مورد نظر برای جبران عملکردتان را انتخاب کنید. راهکارهای عملیاتی می‌تواند شامل تماشای فیلم یا کمک از معلم خصوصی و یا تمرین و تست زنی بیشتر باشد.
بعد از اینکه راهکار عملیاتی مناسب وضعیت خود را انتخاب کردید برای اجرای آن زمان در نظر بگیرید. توجه داشته باشید که زمان کلید اجرای کارها است و اگر برای کارتان زمان در نظر نگیرید، احتمالا هیچ وقت آن کار را انجام نخواهید داد.
با اجرای کامل مراحل مطالعاتی ذکر شده در مقاله و تکمیل چک لیست مطالعاتی، می‌توانید وضعیت مطالعاتی خود را بررسی کنید و اگر در مبحثی نتیجه‌ی دلخواه را کسب نکردید با بررسی چک لیست می‌توانید متوجه شوید که ایراد کار شما کجا بوده تا آن را اصلاح کنید.
44%
