دامپزشکی یکی از رشته‌های جذاب گروه پزشکی است (البته اگر به دنیای حیوانات علاقه‌مند باشید و از هیچ‌گونه‌ای از حیوانات نترسید). اکثر افراد اطلاعات کاملی راجع به این رشته ندارند. این رشته زمینه فعالیت گسترده‌ای دارد و محدود نیست؛ ما در این مقاله سعی کردیم رشته دامپزشکی را از جهات مختلف مورد بررسی قرار بدهیم.
در ادامه به جزئیات بیشتری درباره‌ی رشته دامپزشکی و معرفی رشته دامپزشکی می‌پردازیم.
دامپزشکی شامل درمان و کنترل بیماری‌های گوناگون (حیوانات اهلی و خانگی)، کنترل و پیش‌گیری از بیماری‌های مشترک بین انسان و دام، تامین بهداشت و سلامت کلیه فرآورده‌های خام و فرآوری‌شده با منشأ دامی میباشد.
فعالیت‌های دامپزشکان را می‌توان به ۳ بخش خدمات درمانی، بهداشتی و تولیدی دسته‌بندی کرد.
دامپزشکان به ارائه خدمات درمانی در بیمارستان‌های (عمومی یا تخصصی) دامپزشکی، دامداری‌ها، داروخانه‌های دامپزشکی می‌پردازند.
در کشتارگاه‌های دام و طیور، کارخانه‌های تولید فرآورده‌های دامی (مانند لبنیات، سوسیس و کالباس) و کارخانه‌های بسته‌بندی فرآورده‌های دامی می‌پردازند.
دامپزشکان می‌توانند با تأسیس واحدهای تولیدی گوشت قرمز، گوشت سفید، ماهی، میگو، پرندگان زینتی، کرم ابریشم و زنبور عسل فعالیت کنند.
رشته دامپزشکی در مقطع دکتری پیوسته عمومی شامل ۳ دوره میباشد که در طی ۶ سال ارائه می‌شود.
در طی این ۶ سال شما باید در دو آزمون شرکت کنید؛ اولین آزمون در سال دوم و بعد از ترم ۴ تحت عنوان آزمون علوم پایه از شما گرفته شده، و تا ۲ بار امکان شرکت در این آزمون وجود دارد، در صورت قبولی در این آزمون می‌توانید در این رشته ادامه تحصیل بدهید.
دومین آزمون بعد از ترم ۶ تحت عنوان آزمون پری انترنی از شما گرفته شده و تا ۳ بار امکان شرکت در این آزمون وجود دارد. در صورتی که نمره حد نصاب را در این آزمون کسب نکنید، به شما مدرک معادل کارشناسی علوم آزمایشگاهی دامپزشکی داده می‌شود.
در صورتی که بخواهید برای تاسیس داروخانه یا مطب اقدام کنید حتما باید حداقل مدرک دکتری عمومی را داشته باشید، پس با مدرک کارشناسی علوم آزمایشگاهی دامپزشکی امکان پذیر نیست.
بعد از فارغ‌التحصیلی می‌توانید تحت عناوینی مثل، مسئول فنی کارخانه‌های تولید خوراک دام و طیور، مسئول فنی کارخانه‌های جوجه‌کشی، مسئول فنی کشتارگاه‌های دام و طیور، مسئول فنی داروخانه‌های دامپزشکی، مسئول فنی کارخانه‌های تولید فرآورده‌های گوشتی، مسئول فنی کارخانه‌های تولید فرآورده‌های لبنیات، مسئول فنی آزمایشگاه‌های کنترل مواد غذایی، دامپزشک دامداری، دامپزشک مراکز پرورش اسب، دامپزشک مراکز پرورش ماهی، دامپزشک مراکز پرورش زنبور عسل و کرم ابریشم، دامپزشک فعال در بیمارستان‌های دامپزشکی، و یا با تاسیس داروخانه دامپزشکی یا مطب دامپزشکی و فعالیت در آن، مشغول به کار شوید.
دروس مرتبط با رشته دامپزشکی در دبیرستان شامل، شیمی و زیست میباشد.
| مبانی بیولوژی سلولی و مولکولی | بیوشیمی ۱و۲ | بیوشیمی عملی | فیزیولوژی ۱و۲و۳ | فیزیولوژی عملی | آناتومی سیستماتیک ۱و۲ |
| آناتومی توپوگرافیک | جنین‌شناسی مقایسه‌ای | بافت‌شناسی۱و۲ | آمار زیستی ۱ | اصول اپیدمیولوژی | دامپزشکی و بهداشت عمومی |
| اصول تغذیه دام و طیور | پرورش دام | پرورش طیور | بهداشت، بیماری‌ها و پرورش زنبور عسل | سم‌شناسی | فارماکولوژی ۱و۲ |
| فارماکولوژی عملی | اصول فارماکولوژی بالینی | آسیب‌شناسی عمومی | آسیب‌شناسی اختصاصی | اصول کالبد گشایی و نمونه برداری | ماهی شناسی |
| تکثیر و پرورش ماهی | بهداشت و بیماری‌های ماهی | باکتری‌شناسی عمومی | باکتری‌شناسی اختصاصی و بیماری‌های | قارچ‌شناسی، مایکوتوکسین‌ها و بیماری‌ها | ایمنی‌شناسی بنیادی |
| ویروس‌شناسی و بیماری‌ها | کرم‌های گرد و بیماری‌ها | کرم‌های پهن و بیماری‌ها | تک‌یاخته‌ها و بیماری‌ها | بندپایان و بیماری‌ها | کنترل کیفی و بهداشتی مواد غذایی (میکروبی) |
| کنترل کیفی و بهداشتی مواد غذایی (شیمیایی) | صنایع غذایی با منشا دام، طیور و آبزیان | بهداشت و صنایع شیر | بهداشت و بازرسی گوشت | اصول معاینه دام‌های بزرگ | بیماری‌های داخلی دام‌های بزرگ ۱و۲ |
| بیماری‌های متابولیک و کمبودهای تغذیه‌ای | دام‌های بزرگ | مسمویت دام‌های بزرگ | بهداشت و بیماری‌های طیور | اصول معاینه دام‌های کوچک | بیماری‌های داخلی دام‌های کوچک۱ |
| بهداشت، بیماری‌ها و پرورش حیوانات خانگی اگزوتیک | مامایی دامپزشکی | بیماری‌های تولید مثل و اورام پستان دام | اصول جراحی دامپزشکی | اصول هوشبری | جراحی عمومی دام‌های بزرگ |
| جراحی عمومی دام‌های کوچک | لنگش در دام‌های بزرگ | کلینیکال پاتولوژی | کارورزی طب بالینی دام‌های بزرگ ۱ | کارورزی طب بالینی دام‌های کوچک ۱ | کارورزی تصویربرداری تشخیصی دامپزشکی ۱ |
| کارورزی جراحی دام بزرگ ۱و۲ | کارورزی جراحی دام کوچک ۱و۲ | کارورزی بیماری‌های پرندگان ۱و۲ | کارورزی آزمایشگاه تشخیص بالینی | کارورزی مامایی |
اگر سوال شما این است که مدت زمان تحصیل در رشته دامپزشکی چند سال است، باید بگوییم دامپزشکی دکتری عمومی پیوسته است و مدت زمان تحصیل در آن ۶ سال میباشد.
بعد از گذراندن دوره ۶ ساله و گرفتن دکتری عمومی می‌توانید در رشته‌های تخصصی در دو آزمون تحت عنوان آزمون دستیاری (Residency) و یا PHD شرکت کنید:
این رشته دارای طرح اجباری نیست و شما می‌توانید بدون گذراندن طرح در آزمون تخصص شرکت کنید.
اگر به این رشته علاقه داشته باشید، این رشته می‌تواند درآمدزایی زیادی داشته باشد، زیرا به دلیل نیاز زیاد به فرآورده‌های گوشتی، هر کارخانه‌ای نیاز به دامپزشک دارد.
علاوه بر این شما می‌توانید کلینیک دامپزشکی تاسیس کرده و دائما باید با حیوانات مختلف در ارتباط باشید که برای افرادی که عاشق حیوانات هستند نقطه قوت به حساب آمده و باعث حس خوب و انرژی مثبت در آنها می‌شود.
همچنین یک دکتر دامپزشک از جایگاه اجتماعی بالایی در جامعه برخوردار است.
با تحصیل در رشته دامپزشکی، امکان ابتلا به بیماری مشترک بین انسان و حیوان زیاد است.
ممکن است وضعیت اشتغال شما در بعضی شهرها با چالش روبه‌رو شود. در برخی شهرها از نظر صنعتی امکان پرورش بعضی از حیوانات نیست یا نگهداری از حیوانات خانگی در همه شهرها مرسوم نیست.
در این رشته به زبان انگلیسی و زیست شناسی قوی نیاز دارید.
باید قدرت تجزیه و تحلیل بالایی داشته باشید؛ چون بیماران شما قدرت حرف زدن ندارند.
به قدرت جسمی بالا نیاز دارید، البته این مورد در همه بخش‌ها الزامی نیست. اگر بخواهید در حوزه حیوانات مزرعه مثل: گاو، گوسفند، اسب و… مشغول به کار شوید، نیاز به قدرت بدنی بالا دارید.
نکته خیلی مهمی که در این رشته وجود دارد علاقه است؛ اگر از آن دسته از آدمایی هستید به حیوانات علاقه ندارید، از آنها میترسید و یا زوفوبیا (zoophobia) دارید (ترس شدید از حیوانات) وارد این رشته نشوید، چون شما در طول تحصیل با انواع حیوانات سروکار دارید.
برای مهاجرت تحصیلی شرایط برای این رشته تقریبا موجود میباشد اما برای کار متفاوت و دشوارتر است.
یکی از سوالات پرتکرار در زمان انتخاب رشته کنکور سراسری یا آزاد این است که آیا این رشته برای دخترها هم مناسب است؟
بطور کلی رشته دامپزشکی برای دختران می‌تواند گزینه‌ای مناسب باشد، اما باید به چند نکته مهم توجه کرد.
این رشته نیازمند علاقه زیاد به حیوانات، پشتکار بالا، و توانایی انجام کارهای جسمانی است. از نظر بازار کار، دامپزشکی در ایران به‌ویژه با افزایش توجه به سلامت و مراقبت از حیوانات خانگی و دام، فرصت‌های شغلی خوبی را فراهم می‌کند. دخترانی که در این رشته تحصیل می‌کنند، می‌توانند در کلینیک‌ها، بیمارستان‌های دامپزشکی، مراکز تحقیقاتی، یا سازمان‌های دولتی مشغول به کار شوند. همچنین، امکان کار در بخش‌هایی مثل صنایع غذایی، بهداشت دام و داروسازی وجود دارد که باعث افزایش فرصت‌های شغلی می‌شود.
با این حال، برخی چالش‌ها مانند کار در شرایط سخت، ساعات کاری طولانی و مسئولیت بالا وجود دارد که برای برخی افراد ممکن است خسته‌کننده یا دشوار باشد. به همین منظور در زمان انتخاب رشته باید تمامی جوانب را در نظر بگیرید و یک انتخاب آگاهانه داشته باشید.
طبق آزمونMBTI و شخصیت شناسی این آزمون، ۵ تیپ شخصیت مناسب این رشته هستند:
درونگرا، حسی، احساسی، داوری کننده، سخت‌کوش، دقیق، منظم، عملگرا
برونگرا، حسی، احساسی، داوری کننده، اجتماعی، شاد، عملگرا، وظیفه شناس
درونگرا، حسی، فکری، داوری کننده، وظیفه شناس، مسئولیت پذیر، تمرکز خوب، حواس جمع، دقیق، منطقی، بدون انعطاف، نکته بین، تجربه گرا
برونگرا، حسی، احساسی، ملاحظه کننده، خلاق، دارای تخیل قوی، حساس، صبور
درونگرا، حسی، احساسی، ملاحظه کننده، خلاق، نوآور، سازگار، صبور، آرام
برای موفقیت در این رشته نباید به کارورزی‌های دانشگاه اکتفا کرد.
شما باید به سایر درمانگاه‌های خصوصی دامپزشکی و سایر مراکز مرتبط به علاقه‌تان مرا‌جعه کرده و مشغول به کار شوید.
رشته دامپزشکی از جهاتی از رشته پزشکی سخت‌تر است، چون شما در پزشکی فقط آناتومی بدن انسان را می‌خوانید اما در دامپزشکی با طیف گسترده‌ای از آناتومی حیوانات در ارتباط هستید و باید کامل آنها را یاد بگیرید.
کلام آخر این است که اگر عاشق حیوانات نباشید، به خاطر سختی کار ممکن است در میان راه عقب نشینی کرده و جا بزنید!
