برخلاف ایران که تعداد زیادی از افراد به رشته‌های پزشکی و مهندسی گرایش دارند، در کشورهای اروپایی و آمریکایی، رشته‌های دانشکده‌های علوم انسانی و رشته‌های مدیریت بیشترین توجه را به خود اختصاص می‌دهند. «گمرک» یک آژانس کشوری است که وظیفه‌ی آن بررسی و کنترل ورود و خروج کالا به داخل یا خارج کشور است. این کالاها هرگونه وسیله‌ای میتواند باشد؛ بنابراین برای ورود و یا خروج هرگونه کالایی به داخل یا خارج کشور، آن محصول باید از گمرک عبور کند و اجازه‌ی جابه‌جایی داشته باشد.
نقش مهم و حساس گمرک در حمایت از صنایع و تولیدات داخلی و اجرای مطلوب سیاست‌های تجارت خارجی، ایجاب میکند که نیروی انسانی سازمان گمرک جمهوری اسلامی ایران با گذراندن دوره‌‌های آموزشی عالی، دانش و تجربه‌ی مورد نیاز گمرک را برای توانایی انجام وظایف محوله و کارایی مطلوب کسب نمایند.
اداره‌ی گمرک، سازمانی دولتی است که مسئولیت اجرای قوانین و مقررات گمرکی، اخذ عوارض ورودی، اخذ حقوق، اخذ عوارض خروجی و همچنین وظیفه‌ی اجرای قوانین و مقررات مربوط به ترانزیت و صادرات کالاها را دارد.
مدیریت‌ها جزء رشته‌های گروه انسانی و شناور هستند، یعنی شما از هر سه رشته‌ی ریاضی، تجربی، انسانی میتوانید وارد گروه مدیریت‌ها شده و به تحصیل بپردازید.
شما بعد از فارغ‌التحصیلی میتوانید به‌عنوان اظهارکننده‌ی سفارش (واردات و صادرات)، نماینده‌ی گمرک، کارشناس امور باربری، پردازنده‌ی گمرکی، کارمند اسناد حمل‌و‌نقل هوایی‌ـ دریایی، کارمند اداره‌ی گمرک، کارمند مؤسسه‌ی مالی و اعتباری، مدیر انبار، برنامه‌ریز حمل‌و‌نقل، مدیر دفتر صادرات، مدیر توزیع، مدرس دانشگاه، مالک‌ـ مؤسس شرکت حمل‌و‌نقل یا کارگزاری گمرک، مدیر ارشد لجستیک و توزیع، کارمند بخش حمل‌و‌نقل، کارمند تدارکات و دستیار تدارکات مشغول به کار شوید.
دروس آمار و احتمالات، ریاضی پایه، اقتصاد و به‌طور مختصر روانشناسی از دروس کاربردی در این رشته هستند.
چارت درسی دانشگاه‌ها معمولاً مشترک است. با‌این‌حال، ممکن است در بعضی واحدهای دانشگاهی تفاوت جزئی وجود داشته باشد.
حال این تفاوت میتواند فقط در اسم، و محتوای درس یکسان باشد.
چارت درسی رشته‌ی مدیریت امور گمرکی که برایتان آوردیم، برگرفته از چارت درسی این در دانشگاه خوارزمی تهران و به شرح زیر است:
رشته‌ی مدیریت امور گمرکی | |||||
اقتصاد خرد | اقتصاد کلان | ریاضیات و کاربرد آن در مدیریت ۱ و ۲ | آمار و کاربرد آن در مدیریت | مالیه‌ی عمومی | فراگرد و اصول تنظیم بودجه‌ی دولتی |
اصول حسابداری ۱ و ۲ | مدیریت مالی ۱ و ۲ | تأثیر فناوری اطلاعات در سازمان | مبانی سازمان و مدیریت | مدیریت استراتژیک | مدیریت بازاریابی |
مبانی رفتار سازمانی | مبانی مدیریت اسلامی و الگوهای آن | مدیریت منابع انسانی | پژوهش عملیاتی ۱ و ۲ | تصمیم گیری و تعیین خط مشی دولتی | روش‌های تحقیق |
کلیات حقوق | حقوق و مقررات مدنی | حقوق تجارت | حقوق اساسی و آشنایی با تشکیلات دولت ج. ا. ا. | مبانی و کاربرد کامپیوتر در مدیریت | توسعه‌ی اقتصادی و برنامه ریزی |
اصول بیمه | سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت | مسائل بانکی و اعتبارات اسنادی | سازمان و وظایف گمرک ایران | تحلیل قوانین و حقوق گمرکی ایران | اصول طبقه‌بندی کالا |
مقررات عمومی صادرات و واردات | سازمان‌ها و کنوانسیون‌های بین‌المللی گمرکی | تجارت بین‌الملل | امور مالی بین‌الملل | آشنایی با صنعت حمل‌و‌نقل | حقوق تجارت بین‌الملل |
سیاست تجارت خارجی ج. ا. ا. | شناخت علمی کالاها |
| |||
مدت زمان تحصیل در این رشته ۴ سال، معادل ۸ ترم تحصیلی است.
آرامش و امنیت شغلی بالایی در این رشته برای شما وجود دارد.
اگر مهارت و توانایی خوبی داشته باشید، میتوانید به‌راحتی وارد بازار کار شوید.
به دلیل پذیرش محدود، این رشته به اشباع نرسیده و از بازار کار خوبی برخوردار است.
پذیرش دانشجو در این رشته بسیار کم است.
همه استان‌های ایران اداره‌ی گمرک دارند، اما اغلب شغل‌های مربوط به رشته‌ی مدیریت امور گمرکی، در شهرهای بندری و مرزی است که واردات و صادرات در آن‌ها جریان دارد و در این زمینه فعال‌تر هستند.
پس برای کسانی که در این مناطق زندگی نمیکنند کارکردن مقداری دشوار است.
این رشته طبق دفترچه‌ی انتخاب‌رشته‌ی سال ۱۴۰۲ در مقطع کارشناسی‌ارشد و دکتری وجود ندارد، اما شما میتوانید در گرایشهای دیگر مدیریت شرکت کنید.
شما برای کار در حوزه‌ی مدیریت امور گمرکی نیاز به درک عالی از مقررات تجارت بین‌المللی، انطباق و گمرک، آگاهی از کلیه‌ی مقررات، به خاطر سپردن روندهای پرونده برای حل مسائل پیشِ رو، شناخت کامل نسبت به کالاها و اموال مختلف و علاقه‌مندی به فعالیت در محیط‌های سازمان‌یافته دارید.
همچنین اگر مدرک ICDL (مهارت‌های هفتگانه) را داشته باشید خیلی راحت جذب بازار کار می‌شوید.
پ.ن: ICDL شامل موارد زیر می‌شود:
مفاهیم اساسی IT
مقدمه‌ای بر ویندوز
Word
Excel
Access
Power point
Internet
وضعیت این رشته در بخش اپلای متوسط رو به بالاست، یعنی اگر توانمندی‌های لازم و دانش زبانی بالایی داشته باشید برای مهاجرت رشته‌ی مناسبی است.
طبق آزمون MBTI و شخصیت‌شناسی این آزمون، ۱۲ تیپ شخصیت مناسب این رشته هستند:
ENTJ (فرمانده)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: برون‌گرا، شمی، فکری، داوری‌کننده، رئیس، رهبر، اجراکننده، استراتژیست، تحلیلگر و اجتماعی است.
INTP (مهندس)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، شمی، فکری، ملاحظه‌کننده، اهل نظریه و تئوری، تحلیلگر، آینده نگر، هدفمند و کمالگرا است.
INTJ (برنامه ریز)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، شمی، فکری، داوری‌کننده، استراتژیست، کمالگرا، تحلیلگر، نتیجه‌گرا، بادقت، اهل تئوری و آینده‌نگر است.
ENTP (مبتکر)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: برون‌گرا، شمی، فکری، ملاحظه‌کننده، پُرانرژی، اهل تئوری، کارآفرین، با انگیزه، اجتماعی و بامهارت است.
ESTJ (ناظر)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: برون‌گرا، حسی، فکری، ملاحظه‌کننده، عمل‌گرا، واقعبین، مسئولیت‌پذیر، هدفمند و مصمم است.
ISFJ (مدافع)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، حسی، احساسی، داوری‌کننده، ثابت‌قدم، عمل‌گرا، دقیق و متعهد است.
ISTP (صنعتگر)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، حسی، فکری، ملاحظه‌کننده، تحلیلگر، منطقی، حلال مشکلات، نتیجه‌گرا، هدایتگر، فنی و ماهر است.
ESTP (متقاعدکننده)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: برون‌گرا، حسی، فکری، ملاحظه‌کننده، هدایتگر، ریسک‌پذیر و هدفمند است.
INFP (رؤیاپرداز)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، شمی، احساسی، ملاحظه‌کننده، صبور، حساس، هنرمند، اهل نظریه و تئوری و دارای قوه‌ی تخیل قوی است.
ENFP (وکیل مدافع)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: برون‌گرا، شمی، احساسی، ملاحظه‌کننده، خلاق، اجتماعی، رهبر و الهام‌بخش است.
ENFJ (مربی رشد)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: برون‌گرا، شمی، احساسی، داوری‌کننده، منظم، اجتماعی، مردمدار و صبور است.
ESFJ (حامی)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: برون‌گرا، حسی، احساسی، داوری‌کننده، قانون‌مدار، وقتشناس و متعهد است.
رشته‌های مدیریت علاوه بر گذراندن دروس دانشگاهی، نیاز به کارآموزی هم دارند. شما هرچه مهارت و توانایی بهتری داشته باشید، راحت‌تر میتوانید جذب بازار کار شوید.
