اختلال وسواس یکی از اختلالات شایع روانشناسی است که میتواند زندگی فردی را مختل کند.
وسواس، نوعی فشار فکری غیر قابل کنترل است که دائما به ذهن شما هجوم می‌آورد و توان کنترل آن را ندارید.
در این مقاله از خانم زهره هاشمی نسب، کارشناس ارشد رواشناسی، میخواهیم کمی با این اختلال آشنا شویم.
با ما همراه باشید.
یکی از زیباترین راه‌های دوستی با خود و نشاط بخشیدن به زندگی سفر است.
سفر هدیه بسیار ارزشمند انسان برای خود است. شاید بارها برای هر کدام از ما پیش آمده باشد که برای یک سفر عالی برنامه‌های هیجان انگیز و لذت بخشی ترتیب داده باشیم.
انتخاب یک شهر زیبا و خاطره‌انگیز، رزرو یک مکان سکونت مناسب و انتخاب مکان‌های جذاب و گردشگری برای دیدن و …
روز سفر فرا میرسد و با هیجان به سمت مقصد حرکت میکنیم. در میان راه در دل لذت‌هایی مانند دیدن مناظر زیبا و گوش دادن به موسیقی دلنشین ناگهان فکر شما درگیر میشود.
سوالی ذهن شما را دچار چالش سختی میکند…
آیا اتو را از برق کشیدم؟
بدون هیچ راه حلی ساعت‌ها خیره به جلو می‌مانید و دیگر هیچ لذتی برای شما معنایی ندارد.
نیمی از راه را آمدید و دیگر نمی‌توانید بازگشته و از کشیدن سیم اتو اطمینان حاصل کنید.
دائم صحنه‌های خروج از منزل را مرور میکنید. دیگر تمام لذت‌های سفر رنگ میبازد و نسبت به هر خبر یا زنگ تلفنی حساس می‌شوید.
این سفر با سختی‌ها و نگرانی‌هایش تمام میشود و شما باز میگردید و با دیدن سیم اتو که از برق خارج بوده به خودتان لعنت می‌فرستید.
به خودتان قول میدهید که دیگر حواستان جمع باشد.
هفته بعد با دوستانتان به شهربازی میروید و در ترن هوایی به این فکر میکنید که آیا درب خودرو را قفل کردهاید یا خیر…
مجددا ذهن شما درگیر میشود و دیگر هم نمی‌توانید از درب شهربازی خارج شوید چون مجددا باید بلیط تهیه کنید و تمام زمان حضور در جمع دوستان در شهر بازی به این فکر میکنید که کاش بازی‌ها زودتر تمام شود تا من به خودرو برسم و از سلامت خودرو خاطرجمع شوم.
در این چنین موقعیت‌ها خیلی از انسان‌ها به خودشان انگ فراموشکاری یا آلزایمر میزنند در حالی که ممکن است بیماری و اختلال پیش آمده نام دیگری داشته باشد…
اختلال وسواس فکری-عملی و اختلال‌های مرتبط در کتاب مرجع روانشناسی دسته‌ای مجزا از اختلالات هستند که شامل اختلال وسواس فکری-عملی، اختلال بدشکلی بدن، اختلال احتکار، اختلال وسواس کندن مو، وسواس کندن پوست و سایر اختلال‌های مرتبط هستند این مجموعه با اختلال‌های اضطرابی رابطه زیادی دارند.
اختلال وسواس فکری عملی که بحث اصلی امروز ماست چند مشخصه اصلی دارد؛
اولین آن وجود فکر وسواسی یا عمل وسواسی یا هر دو است و در مرحله بعد وقت‌گیر بودن این فکر و عمل.
ایجاد فکر و عمل وسواسی نباید به دلیل استفاده از هیچ ماده دیگری باشد و یا اختلالات روان‌پزشکی دیگر مشخصه بهتری برای توجیه علائم باشند.
افراد مبتلا به این اختلال در سه حالت قرار دارند و ممکن است بینش متفاوتی نسبت‌به بیماری خود داشته باشند:
گروه اول تشخیص می‌دهند که باورهای مربوط به اختلال وسواس فکری عملی با احتمال زیاد درست نیست.
گروه دوم احتمال می‌دهند که این باورها صحیح باشد و گروه سوم بر این باور هستند و تاکید دارند که باورهایی که دارند صحیح است.
این اختلال به‌ندرت بعد از ۲۵ سالگی شروع میشود و میانگین سن شروعش ۱۹.۵ سالگی است. عموماً علائم به‌صورت تدریجی بروز میکند اما گاهی هم ممکن است ناگهانی شروع شوند.
وسواس‌هایی که در این اختلال ممکن است بروز کنند می‌توانند درباره آلودگی، بیماری، رفتارهای پرخاشگرانه، رفتارهای جنسی، احتکار و جمع‌آوری باشد. این افراد ممکن است نسبت‌به تقارن و بی‌نقص بودن محیط حساس باشند.
اجبارهای عملی و ذهنی از جنس نظافت و شست‌وشو، وارسی کردن، تکرار، شمارش و نظم و ترتیب در این افراد دیده میشود. در بعضی از افراد مبتلا به این اختلال زخم‌هایی کنار دست و خشکی پوست به وجود می‌آید.
وقتی از وسواس صحبت میکنیم همیشه یک فرد تمیز و اتو کشیده در ذهن ما تداعی میشود…
اما بعضی از این افراد از طرف دیگر بام می‌افتند و لباس‌های چروکیده و کهنه می‌پوشند و چون حمام نمی‌روند ژولیده و کثیف می‌شوند.
به‌طورکلی ویژگی‌های زیادی می‌توان برای مبتلایان به این اختلال وجود داشته باشد؛
اما ویژگی مشترک موجود در این اختلال این است که مبتلایان افکار یا تصاویر ذهنی دارند که به‌صورت مزاحم و ناخواسته مکررا تجربه میکنند که باعث میشود اضطراب یا پریشانی زیادی برایشان به وجود آید.
آنها تلاش میکنند این تصاویر و افکار را نادیده بگیرند، سرکوب کنند و یا با برخی افکار و اعمال دیگر (عمل وسواسی) خنثی کنند.
این تلاش مداوم انرژی و وقت زیادی از آنها میگیرد و موجب اذیت شدنشان میشود اما نمیتوانند با آن مقابله کنند و این نطقهای است که زندگی روزمره فرد و خانواده و نزدیکانش مختل میشود…
نمیدانم شما خواننده عزیز تا چه حد در این موقعیت‌ها قرار گرفته‌اید و یا چقدر اطرافیان شما درگیر این اختلال هستند، اما میدانم بهبود کیفیت زندگیمان در گرو تلاش برای کاهش علائم هر نوع اختلالی است که سلامت روانمان را به مخاطره می‌اندازد…
و بهترین راه، افزایش آگاهی و شناختمان است…
و دریافت کمک تخصصی…
