رشته‌ی کتابت و نگارگری جزء رشته‌های گروه هنر است. این رشته به‌عنوان یکی از رشته‌های هنری، شامل دو بخش اصلی کتابت و نگارگری میشود.
کتابت به معنی نوشتن با خط و نوشتار است و نگارگری نیز به معنی تصویرسازی با استفاده از قلم و برس. در این رشته، افراد توانایی خط‌نویسی و تصویرسازی با استفاده از انواع قلم و برس را یاد می‌گیرند.
این رشته با توجه به فرهنگ‌های مختلف در سراسر جهان، به شکل‌ها و سبک‌های مختلفی وجود دارد؛ برای مثال، در ایران، خطاط‌ها و نقاش‌های اسلامی و ایرانی مشهور هستند که از قلم‌های خاص و فنون خاصی استفاده می‌کنند. در کشورهای آسیایی مانند چین و ژاپن، رشته‌ی نگارگری با استفاده از قلم‌های خاص و فرم‌های گوناگون شناخته‌شده است.
رشته‌ی کتابت و نگارگری امروزه به‌عنوان یکی از هنرهای قدیمی و باستانی محسوب میشود که همچنان در سراسر جهان مورد توجه و علاقه قرار دارد. در این رشته، افراد می‌توانند با تمرین و تلاش مداوم، فنون و مهارت‌های خاصی را در زمینه‌ی کتابت و نگارگری به دست آورند و از زیبایی‌های این هنر لذت ببرند.
این رشته به‌صورت نیمه‌متمرکز است، یعنی شما بعد از کسب حد نصاب علمی لازم برای قبولی در رشته و شهر مورد نظر باید در یک آزمون عملی هم شرکت کنید و بعد از قبولی در آزمون عملی میتوانید به تحصیل در این رشته بپردازید.
در ادامه به جزئیات بیشتری از این رشته میپردازیم.
میتوانید بعد از فارغ التحصیلی به طراحی برای کارت‌های تبریک و دعوت‌نامه‌ها، طراحی برای تزئینات داخلی و ساخت محصولات دستی، ساخت مدارک رسمی نظیر گواهینامه و شناسنامه، تولید لوازم تزئینی و سوغاتی و… بپردازید.
علاوه‌بر‌این‌ها، فعالیت در حوزه‌های مرتبط با طراحی و چاپ نیاز به اشخاصی با توانمندی‌های خطاطی و نگارگری دارد.
بنابراین، افرادی که دارای مهارت‌های خطاطی و نگارگری هستند، در صورتی که بتوانند به‌صورت حرفهای این مهارت‌ها را ارائه دهند، می‌توانند در بخش‌های مختلفی از صنایع هنری و فرهنگی به‌عنوان نگارگر و خطاط موفق باشند.
چارت درسی دانشگاه‌ها معمولاً مشترک است.
با‌این‌حال، ممکن است در بعضی واحدهای دانشگاهی تفاوت جزئی وجود داشته باشد. حال این تفاوت میتواند فقط در اسم، و محتوای درس یکسان باشد.
چارت درسی رشته‌ی کتابت و نگارگری که برایتان آوردیم، برگرفته از چارت درسی این رشته در دانشگاه الزهرا و به شرح زیر است:
چارت درسی رشته‌ی کتابت و نگارگری | ||||
مبانی هنرهای تجسمی ۱ و ۲ | کارگاه طراحی پایه ۱ و ۲ | کارگاه حجم | عکاسی | آشنایی با هنر در تاریخ ۱ و ۲ |
آشنایی با هنرهای سنتی ایران ۱ و ۲ | هندسه‌ی نقوش در هنرهای سنتی ایران ۱ و ۲ | کارگاه طراحی سنتی ۱ و ۲ و ۳ | تاریخ فرهنگ و هنر ایران پیش از اسلام | روش تحقیق |
هنر و تمدن اسلامی | تاریخچه‌ی کتابت | تاریخچه‌ی نگارگری در ایران | آشنایی با فرهنگ و ادب ایران | آشنایی با خوشنویسی |
آشنایی با انواع خطوط دوره‌ی اسلامی | تحقیق در هنرهای سنتی ایران | آشنایی با تذهیب | آشنایی با نگارگری | آشنایی با خیالینگاری |
آشنایی با کاغذسازی و بوم‌سازی سنتی | بررسی ویژگی‌های مکاتب | کارگاه نگهداری و مرمت کاغذ و | کارگاه تشعیر ۱ و ۲ | کارگاه نگارگری ۱ و ۲ و ۳ و ۴ |
نگاره‌های حماسی | سیر تطور نقوش و نمادها در هنر سنتی | کارگاه گل و مرغ‌سازی | تاریخ تطبیقی نگارگری ایران با نقاشی شرق | مبانی زیبایی‌شناسی |
حکمت هنر اسلامی | کارگاه تخصصی نگارگری | زیبایی‌شناسی نگارگری | تاریخ تطبیقی نگارگری ایران با نقاشی غرب | پروژه‌ی پایانی |
دانشگاه‌های پذیرنده‌ی رشته‌ی کتابت و نگارگری | |
دانشگاه الزهرا ـ تهران | دانشگاه شاهد |
هنر نگارگری و خطاطی به‌عنوان یکی از ارزش‌های فرهنگی ایرانیان به شمار می‌آید و در بیشتر مراسم مذهبی، فرهنگی و هنری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این موضوع باعث شده است که نگارگران و خطاطان در ایران همواره جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ جامعه داشته باشند.
خطاطی و نگارگری از هنرهایی است که باعث تولید آثار هنری ویژه و بی‌نظیر میشود. طراحی و نوشتن با استفاده از دسته‌های مختلف خطاطی و نگارگری به هنرمند این امکان را می‌دهد تا آثاری بسیار زیبا و جذاب ایجاد کند.
خطاطان با استفاده از قلم‌های مختلفی مانند قلم چینی، قلم غربی، قلم عربی، قلم نستعلیق و… می‌توانند طرح‌ها و نوشتارهای بسیار متنوعی را خلق کنند.
این مهارت به هنرمند این امکان را می‌دهد که طرح‌های متنوعی را ایجاد کند و به نیازهای مختلف جامعه پاسخ دهد.
نگارگری و خطاطی به دلیل قابلیت استفاده در صنایع چاپی و تبلیغاتی نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
امروزه، با توسعه‌ی فناوری و افزایش استفاده از رسانه‌های اجتماعی و اینترنت، صنعت چاپ و تبلیغات، این رشته نیز به‌سرعت در حال رشد و توسعه است. بنابراین، این هنرمندان می‌توانند در این حوزه‌ها نیز به کار گرفته شوند و در طراحی بروشور، تبلیغات، بسته‌بندی و… مشارکت کنند.
با توجه به این‌که خطاطی و نگارگری به یکی از هنرهایی تبدیل شده است که در طول تاریخ همواره مورد توجه و استفاده قرار گرفته است، اشتغال‌زایی در این حوزه از دیگر نقاط قوت این رشته به شمار می‌رود.
خطاطی و نگارگری به دلیل جایگاه بالایی که در فرهنگ و تاریخ دارد، باعث شده است که هنرمندان این رشته از نزدیک‌ترین افراد به فرهنگ و تاریخ باشند و در بررسی و تحلیل آثار هنری قدیمی و نوین مهارت بیشتری داشته باشند.
همچنین، این هنرمندان می‌توانند در حفظ و ارائه‌ی فرهنگ و تاریخ ملّی نقش بسزایی داشته باشند.
برای تسلط بر این رشته نیاز به تمرین و مهارت بالایی دارید و برخی از افراد به دلیل نداشتن استعداد و تمرین کافی، به‌سختی می‌توانند در این حرفه موفق شوند.
با وجود این‌که در برخی از حوزه‌ها می‌توان از خدمات خطاطان و نگارگران استفاده کرد، بازار کار در این حوزه کم‌تر از برخی حوزه‌های دیگر هنری‌ست و افراد باید به دنبال فرصت شغلی مناسب باشند.
با توجه به این‌که این رشته یکی از رشته‌های هنری پُرطرفدار است، رقابت بالا در این حوزه وجود دارد و برای موفق‌شدن، افراد باید از سایرین بیشتر تلاش کنند.
با توجه به این‌که خطاطی و نگارگری یکی از هنرهای باستانی است، اما با توسعه‌ی فناوری و برخورداری از ابزارهای جدید مانند کامپیوتر و نرم‌افزارهای طراحی، تکنیک‌های جدیدی به وجود آمده است که ممکن است برای برخی از افراد آشنایی و کار با این نرم‌افزارها سخت باشد.
برای موفقیت در این رشته، باید علاوه‌بر توانایی‌های فنی، دارای ذهنیتی هنری باشید و احساس زیبایی را در طرح‌های خود نشان دهید.
برای تبدیل‌شدن به یک خطاط یا نگارگر حرفهای، باید به تکنیک‌های خطاطی و نگارگری تسلط داشته باشید.
در این رشته باید به جزئیات کوچک توجه کرد و از دقت بالایی برخوردار بود.
در برخی موارد، خطاطان و نگارگران باید در زمانی کوتاه به ارائه‌ی کار خود برای مشتریان بپردازند و به همین دلیل باید توانایی کار تحت فشار را داشته باشند.
در برخی موارد، خطاطان و نگارگران باید با مشتریان همکاری و نیازهای آنها را برآورده کنند.
با توجه به تحولات فناوری، باید با تکنولوژی‌های جدید آشنا باشید و با آنها کار کنید.
برای جذب مشتریان جدید و بهبود کیفیت کار، باید در کارهای خود خلاقیت و نوآوری داشته باشید.
این رشته را میتوانید تا مقطع کارشناسی‌ارشد ادامه بدهید.
براساس دفترچه‌ی کنکور ارشد ناپیوسته‌ی سال ۱۴۰۲، مجموعه‌ی هنرهای پژوهشی و صنایع‌دستی، دارای ۱۰ رشته است.
رشته‌ی هنر اسلامی خود به‌تنهایی دارای ۶ گرایشِ مطالعات نظری هنر اسلامی، مطالعات تاریخی هنر اسلامی، هنر و صنایع چوبی، هنر و صنایع فلزی، سفال و سرامیک، مطالعات کتابت و نگارگری است. گرایش مطالعات کتابت و نگارگری به‌صورت عمومی ارائه میشود و دارای زیرشاخه‌ی خاصی نیست.
در آمریکا و اروپا، بسیاری از دانشگاه های معتبر این رشته را ارائه میدهند. برای ورود به دانشگاه‌های خارجی، باید برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشید و مدارک و مستندات مورد نیاز را به‌درستی تهیه کرده و مهارت های زبان انگلیسی خود را نیز به‌صورت حرفهای تقویت کنید.
طبق آزمون MBTI و شخصیت‌شناسی این آزمون، ۷ تیپ شخصیت مناسب این رشته هستند:
INTP (مهندس)، از جمله ویژگی های این شخصیت: درون‌گرا، شمی، فکری، ملاحظه‌کننده، اهل نظریه و تئوری، تحلیل‌گر، آینده نگر، خلاق و مبتکر است.
INTJ (برنامه‌ریز)، از جمله ویژگی های این شخصیت: درون‌گرا، شمی، فکری، داوری‌کننده، استراتژیست، اهل نظریه و تئوری، کمال‌گرا، تحلیل‌گر، نتیجه‌گرا، بادقت، اهل تئوری و آینده نگر است.
ISFP (هنرمند)، از جمله ویژگی های این شخصیت: درون‌گرا، حسی، احساسی، ملاحظه‌کننده، خلاق، نوآور، سازگار، صبور و آرام است.
ENFP (وکیل مدافع)، از جمله ویژگی های این شخصیت: برون‌گرا، شمی، احساسی، ملاحظه‌کننده، خلاق، اجتماعی، رهبر و الهامبخش است.
ESFP (بازیگر)، از جمله ویژگی های این شخصیت: برون‌گرا، حسی، احساسی، ملاحظه‌کننده، خلاق، دارای تخیل قوی، حساس و صبور است.
INFP (رؤیاپرداز)، از جمله ویژگی های این شخصیت: درون‌گرا، شمی، احساسی، ملاحظه‌کننده، صبور، حساس، هنرمند، اهل نظریه و تئوری و دارای قوه‌ی تخیل قوی است.
INFJ (محرمِ راز)، از جمله ویژگی های این شخصیت: درون‌گرا، شمی، احساسی، داوری‌کننده، اهل نظریه و تئوری، خلاق و آینده نگر است.
قبل از انتخاب‌رشته و قبل از ورود به هر رشتهای خوب فکر کنید.
با افرادی که قبل از شما این مسیر را طی کرده اند صحبت و از تجربه هایشان استفاده کنید. همچنین از راهنمایی‌های مشاوران ماهر و متخصص در این زمینه بهره ببرید.
انتخاب رشته مهمترین تصمیم شما در زندگی است. نباید فقط به لحظه ای که در آن قرار دارید فکر کنید و تصمیم بگیرید، به چهار سال بعد خود نگاه کرده و تصور کنید با این انتخاب در کجا قرار خواهید گرفت.
