فناوری اطلاعات سلامت، یا مدارک پزشکی سابق (تمرکز مدارک پزشکی سابق بر مدیریت دادههای بیمار در سیستم دستی بود) شاخه‌ای از علوم پزشکی است که با استفاده از سخت‌افزارها و نرمافزارهای کامپیوتری به پردازش اطلاعات میپردازد، آنها را ذخیره، بازیابی و به اشتراک میگذارد، و امکان استفاده از دادههای سلامت و دانش را برای آسان‌ترکردن ارتباط و تصمیم‌گیری فراهم میکند.
بسیاری از افراد ممکن است این رشته را با IT (فناوری اطلاعات) و مهندسی یا علوم کامپیوتر اشتباه بگیرند، در صورتی که این رشته به‌طور مستقیم با IT کاری ندارد و یک رشته‌ای بین سلامت، IT و مدیریت است.
از بخش IT در کار استفاده میشود.
فناوری اطلاعات سلامت شامل ۶ نوع مهارت میشود:
مثل کدگذاری بیماری‌ها، کدگذاری مرگ و میر، اقدامات جراحی خدمات تشخیصی درمانی و ملزومات مصرفی پزشکی، کدگذاری اقدامات پزشکی و طبقه‌بندی بین‌المللی تخصصی.
مثل آناتومی، فیزیولوژی، آشنایی با عوامل بیماریزا، بیماری‌شناسی و داروشناسی.
مثل برنامهنویسی مقدماتی و پیشرفته، ساختمان دادهها، پایگاه دادهها، شبکه‌های کامپیوتری، مبانی کامپیوتر و برنامه‌های کاربردی کامپیوتر.
مثل اصول مدیریت، مبانی حسابداری و اقتصاد سلامت، نحوه‌ی نظارت و بازرسی از مراکز درمانی و مدیریت بهبود عملکرد در مراکز بهداشی ـ درمانی.
زبان پیش‌دانشگاهی، زبان عمومی، زبان تخصصی HIT، زبان تخصصی HIM و اصطلاحات پزشکی.
و
مهارت پژوهشی.
گسترش دسترسی به خدمات بهداشتی ـ درمانی با هزینه‌های مقرون به صرفه
بعد از فارغ‌التحصیلی میتوانید در بیمارستان‌ها، معاونت درمان، معاونت بهداشتی، معاونت پژوهشی، در بخش مدیریت فناوری سلامت در مراکز بهداشتی ـ درمانی، و یا به‌عنوان کارشناس فناوری سلامت در مراکز بهداشتی، برنامه‌نویس نرمافزارهای مرتبط با سلامت در ۳ حوزه (برنامهنویسی ویندوز، برنامهنویسی وب، برنامهنویسی اپلیکیشن‌های موبایلی)، کارشناس فنی و مدیر پایگاه دادههای سلامت، مدیر امنیت اطلاعات سلامت، تحلیلگر نرمافزارهای مرتبط سلامت، کارشناس فنی امنیت اطلاعات سلامت، طراح و مدیر وب‌‌سایت‌های حوزه‌ی سلامت، متصدی پذیرش در مراکز بهداشتی‌ـ درمانی مشغول به کار شوید.
اگر بخواهیم دروسی را که از دبیرستان به این رشته مربوط است نام ببریم، میتوانیم به زیست‌شناسی و فیزیک اشاره کنیم.
چارت درسی دانشگاه‌ها معمولاً مشترک است. با‌این‌حال، ممکن است در بعضی واحدهای دانشگاهی تفاوت جزئی وجود داشته باشد.
حال این تفاوت می‌تواند فقط در اسم، و محتوای درس یکسان باشد.
چارت درسی رشته‌ی فناوری اطلاعات سلامت که برایتان آوردیم، برگرفته از چارت درسی این رشته در دانشگاه علوم پزشکی تهران و به شرح زیر است:
فیزیولوژی | آناتومی | آشنایی با عوامل بیماریزا | داروشناسی | ریاضیات پایه |
آمار حیاتی مقدماتی | مبانی اپیدمیولوژی | مبانی کامپیوتر | آزمایشگاه مبانی کامپیوتر | روش تحقیق |
اصول مدیریت | اصطلاحات پزشکی ۱ و ۲ | بیماری‌شناسی ۱ و ۲ و ۳ | اقدامات جراحی، خدمات تشخیصی، درمانی و ملزومات مصرفی پزشکی | آمار حیاتی استنباطی |
زبان تخصصی HIM | زبان تخصصی HIT | شاخص‌ها و تحلیل دادههای سلامت | مبانی حسابداری و اقتصاد سلامت | مدیریت بهبود عملکرد در مراکز بهداشتی ـ درمانی |
رسیدگی و محاسبه‌ی اسناد بیمه‌ی بیمارستانی | رسیدگی و محاسبه‌ی اسناد بیمه‌ی سرپایی و پاراکلینیک | نحوه‌ی نظارت و بازرسی از مراکز درمانی | مدیریت اطلاعات سلامت ۱ و ۲ | کدگذاری بیماری‌ها ۱ و ۲ و ۳ |
کدگذاری اقدامات پزشکی | کدگذاری مرگ و میر | آشنایی با برنامه‌های کاربردی | آزمایشگاه برنامه‌های کاربردی | برنامهنویسی مقدماتی |
آزمایشگاه برنامهنویسی مقدماتی | ساختمان داده | برنامهنویسی پیشرفته | آزمایشگاه برنامهنویسی پیشرفته | شبکه‌های کامپیوتری |
آزمایشگاه شبکه‌های کامپیوتری | پایگاه دادهها | آزمایشگاه پایگاه دادهها | سیستم‌های اطلاعات سلامت | مدیریت سیستم‌های اطلاعات سلامت |
کاربرد سیستم‌های اطلاعات سلامت | تحلیل و نمایش دادههای سلامت | آزمایشگاه تحلیل و نمایش دادههای سلامت | پروژه‌ی تحقیق | کارآموزی مدیریت اطلاعات سلامت ۱ و ۲ |
کارآموزی شاخص‌ها و تحلیل دادههای سلامت | کارآموزی کدگذاری | کارآموزی کاربرد سیستم‌های اطلاعات سلامت | کارآموزی کدگذاری مرگ و میر | کارآموزی در عرصه ۱ و ۲ |
مدت تحصیل در این رشته ۴ سال، معادل ۸ ترم درسی است.
این رشته نسبتاً جدید و به جای رشته‌ی مدارک پزشکی وارد دفترچه شده است، و بازار کار خوبی دارد.
طرح این رشته برخلاف بعضی از رشته‌های پیراپزشکی اجباری نیست.
محیط کار تمیزی دارد و در کار، با خون و بیماری‌های مختلف سروکار ندارید.
این رشته خیلی شناخته شده نیست.
این رشته را میتوانید تا مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکتری ادامه دهید.
براساس دفترچه‌ی انتخاب‌رشته‌ی سال ۱۴۰۲، رشته‌ی فناوری اطلاعات سلامت شامل ۳ گرایش در کارشناسی‌ارشد میشود که عبارت‌اند از: ارزیابی فناوری سلامت، فناوری اطلاعات سلامت، انفورماتیک پزشکی.
و ۲ گرایش در دکتری که عبارت‌اند از: انفورماتیک پزشکی، مدیریت اطلاعات سلامت.
باید به کامپیوتر و فناوری اطلاعات علاقه داشته باشید.
باید برنامهنویسی و کار با نرم‌افزار را دوست داشته باشید.
باید به کار در محیط‌های درمانی و بیمارستانی علاقه‌مند باشید.
به مهارت‌های اجتماعی و روابطی بالایی نیاز دارید.
در این رشته نرمافزارهایی از جمله، IBM SPSS، Microsoft Office،Visual Studio ، STATA، EndNote مورد استفاده قرار میگیرد.
امکان اپلای و مهاجرت برای این رشته وجود دارد ولی وضعیت خیلی خوبی ندارد. البته زبان انگلیسی قوی و بالابودن نمره‌ی آزمون‌های معتبر روند این کار را راحت‌تر میکند.
طبق آزمون MBTI و شخصیت شناسی این آزمون، ۸ تیپ شخصیت مناسب این رشته هستند:
INTP (مهندس)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، شمی، فکری، ملاحظه‌کننده، اهل نظریه و تئوری، تحلیلگر، آینده‌نگر و کمالگراست.
ISTJ (بازپرس)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، حسی، فکری، داوری‌کننده، وظیفه‌شناس، مسئولیت‌پذیر، متمرکز، حواس‌جمع، دقیق، منطقی، بدون انعطاف، نکته‌بین و تجربه‌گراست.
ENFJ (مربی رشد)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: برون‌گرا، شمی، احساسی، داوری‌کننده، منظم، اجتماعی، مردمدار و صبور است.
ESFJ (حامی)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: برون‌گرا، حسی، احساسی، داوری‌کننده، قانون‌مدار، وقت‌شناس و متعهد است.
INFJ (محرمِ راز)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، شمی، احساسی، داوری‌کننده، اهل نظریه و تئوری، خلاق و آینده‌نگر است.
INFP (رؤیاپرداز)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، شمی، احساسی، ملاحظه‌کننده، صبور، حساس، هنرمند، اهل نظریه و تئوری و دارای قوه‌ی تخیل قوی است.
INTJ (برنامه‌ریز)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، شمی، فکری، داوری‌کننده، استراتژیست، اهل نظریه و تئوری، کمالگرا، تحلیلگر، نتیجه‌گرا، بادقت، اهل تئوری و آینده‌نگر است.
ISFJ (مدافع)، از جمله ویژگی‌های این شخصیت: درون‌گرا، حسی، احساسی، داوری‌کننده، سخت‌کوش، دقیق، منظم و عمل‌گراست.
ممکن است فقط درسهای دانشگاه برای موفقیت و ورود به بازار کار کافی نباشد.
شما باید در کنار واحدهای دانشگاهی، کلاس‌های مرتبط زیادی را شرکت کنید و نرم‌افزارها را به‌صورت حرفه‌ای یاد بگیرید؛ چون معمولاً در طول ترم، استاد وقت نمیکند که نرم‌افزار را به‌طور کامل و حرفه‌ای آموزش دهد و فقط یک پایه از نرمافزارهای مختلف را یاد میگیرید.
پس نباید فقط به دانشگاه اکتفا کنید.
